«Jaǵymsyz jańalyqtardy shekteý qajet pe?» - baspasózge sholý
***
Keshe Beıbitshilik jáne kelisim saraıynda Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń V sezi óz jumysyn bastady, dep jazady "Egemen Qazaqstan" basylymy "Din lıderleri taǵatty álem qalyptastyrý jolynda" atty maqalada.
«Din lıderleri men saıası qaıratkerlerdiń beıbitshilik jáne damý jolyndaǵy únqatysýy» taqyrybyna arnalǵan sezd jumysyna álemniń 42 elinen 80-nen astam delegatsııamen qatar, halyqaralyq bedeldi uıymdardyń jetekshileri men ókilderi, sheteldik jáne otandyq saıasatkerler men din qaıratkerleri qatysýda.
"Nursultan Nazarbaev osynyń aldyndaǵy sezden sońǵy úsh jyl ishinde álem jurtshylyǵy adamdar arasyna dinı árkelkilik arqyly iritki salýdyń jańa áreketterine tap kelip otyrǵanyna nazar aýdardy. Áskerı jáne ishki qaqtyǵystar kóbeıdi, oǵan qatysýshylar adamdardyń dinı ustanymyn belsendi paıdalanýda. Bizdi osyndaı qaqtyǵystardyń biri - musylmandardyń eń basty kıesi, Islam áleminiń besigi - Mekke men Medınege jaqyn mańda - Iemende tutanǵany alańdatpaı tura almaıdy. Birqatar ekstremıstik toptardyń is-qımyldary túrli konfessııany ustanýshylardyń arasynda jaýlyq týdyryp, Azııa men Afrıkadaǵy kóp qoǵamdy jikke bólýde. Ýkraınanyń shyǵysynda qalalar men selolardy atqylaý kezinde hramdardyń búlingeni týraly habarlar da alańdatady, dedi Prezıdent osy jóninde. Memleket basshysy jahandyq lańkestikten tóngen qater «ıslam memleketi» degen aktsııa túrindegi meılinshe qaýipti satyǵa kóshkenin atap ótti. Sodyrlar jalǵan dinı kózqaras yqpalymen Irak pen Sırııada myńdaǵan jyldar boıǵy órkenıetterdiń mádenı muralaryn ádeıi qıratýda. Olar ózge dindi ustanýshylardy, jýrnalıster men eriktilerdi jarııa túrde ólim jazasyna kesýdiń sumdyq sharalaryn uıymdastyryp, ınternet arqyly taratýda, dedi Nursultan Nazarbaev", - delingen maqalada.
***
"Aıqyn" basylymynyń búgingi sanynda "Samuryq-Qazynadaǵy" transformatsııa baǵdarlamasyna arnalǵan «Samuryq-Qazyna»: Іlkimdi úlgini Úkimet te úırenetin bolady" atty maqala jarııalandy.
Transformatsııanyń basty maqsaty - qorda keń aýqymda ózgerister júrgizý, passıvtik aktsıoner modelinen strategııalyq holdıng jáne belsendi ınvestor úlgisine kóshý. Eger 2009-2013 jyldary ishki jalpy ónimdegi ınvestıtsııalar úlesi 21,4 paıyz bolsa, 2018 jylǵa qaraı ony 30 paıyzǵa deıin ulǵaıtý kózdeledi. Eńbek ónimdiliginiń qarqynyn da búgingi 3,6 paıyzdan 2015-2020 jyldary 6,5 paıyzǵa jetkizý kerek. Sondyqtan 2014 jyly qyrkúıekte «Samuryq-Qazyna» Ulttyq ál-aýqat qorynyń dırektorlar keńesi holdıngtiń memleket bergen aktıvterdiń ákimshisi retindegi qoldanystaǵy jumys modelinen belsendi ınvestor róline ótý úshin Transformatsııalaý baǵdarlamasyn maquldapty.
- Jańa júıeniń engizilgenine kóp bolmasa da onyń kompanııaǵa áseri qazirden-aq keremet baıqalýda - deıdi qor basshysy Ómirzaq Shókeev. - «Azııa jolbarysy» atanǵan Malaızııada bastapqyda bul tásil ulttyq kompanııalarda qoldanylǵan. Al keıinnen ol tamasha tabystarǵa qol jetkizgennen keıin kóp oılanbastan mınıstrlikterge de engizilgen. Transformatsııa úkimettik júıede de óziniń tıimdiligin kórsetken soń tipten jeke sektorǵa da osy basqarý erejesi engizilipti. Mine, Malaızııa ekonomıkasynyń tabysqa jetýiniń bir qupııasy osy. Jalpy, kompanııany basqarý, qyzmetkerlerdi baǵalaý syndy jańa tásilder «Samuryqta» sátti ótse memlekettik qyzmetke de engizilýi múmkin. Óıtkeni onyń artyqshylyqtary kóp. Máselen, kompanııada irikteýdiń tyń júıesi engizilgen soń bosaǵan 16 orynǵa 1500 úmitker tirkeldi. Osylardyń ishinen aqyldy, talantty, óte isker mamandardy ǵana tańdap aldyq. Jalpy, 350 myń adam jumys isteıtin 600-deı irili-usaqty kompanııany basqaratyn Qordyń bas keńsesinde 150-aq adam jumys isteıdi. Endi engizilgen jańalyqqa oraı qyzmetkerlerdiń qanshalyqty ónimdi eńbek atqarǵandyǵyn sheteldik arnaıy kompanııa baǵalaıdy".
"Qysqasy, 91 mlrd dollar kapıtaly bar, 350 myń adam eńbek etetin eń alyp «Samuryq-Qazynada» tyń reforma bastalǵandyqtan onyń nátıjesin kútetinder kóp. Eger ózgeris oń sıpatta órbise, joǵaryda aıtqanymyzdaı ilkimdi úlgini Úkimet te úırenetin bolady", - delingen maqalada.
"Aıqyn" basylymy "Jaǵymsyz jańalyqtardy shekteý qajet pe?" atty maqalada telearnalardaǵy jańalyqtardyń etıkalyq normaǵa saı emestigin alǵa tartýda.
"Emotsııaǵa, negatıvke toly jańalyqtar búgingi arnalardyń negizgi kontentine aınalǵandaı. Bul jańalyqtar keıde ózińdi bireý kelip alqymyńnan qysqandaı kúıge túsiretini de ras. Tipti keıbir arnalar ǵalamtorda órip júrgen áýesqoı túsirilimderdi de, adamdy jırendiretin aqparattardyń ár detalin kórsetip, sýrettep beredi. Jańalyqtardyń surqy osyndaı bolsa, balaǵa qalaı «jańalyq tyńda» demekpiz? Ásirese, keshki astyń basynda bala-shaǵamen otyryp qaraýdyń ózi qıyn. Bul, jańalyq berý tártibin belden basý emes pe? Televıdenıedegi etıkalyq norma qanshalyqty saqtalyp otyr? Tárbıe tizginin bosatyp jibergen joqpyz ba?", - dep saýal tastaıdy maqala avtory.
"Bala kezimizde ákem: «mýltfılmder ǵana qaraı bermeı, bir mezgil jańalyqtar tyńdasańdarshy» deıtin. Biraq qazir balalarǵa bulaı dep aıtýǵa aýzyń barmaıdy. Pedofılderdi, sýıtsıdke barǵandardy, zorlyq-zombylyq jasap jatqandardy, tipti kóshede kópshiliktiń kózinshe jynystyq qatynasqa túsken essizderdi de kógildir ekrannan jar sala jarııalap jatqanda, endi qalyptasyp kele jatqan balaǵa «jańalyq tyńda» dep qalaı aıtasyń?", - delingen atalǵan materıalda.
***
1 qyrkúıekten bastap mektep oqýshylary túski assyz qalýy yqtımal, dep jazady resmı tilde jarııalanatyn "Ekspress K" gazeti.
"Mektep ashanalaryndaǵy baǵalar sharyqtap ketetini sonshalyq, ol tipti ortasha tabysty otbasylar úshin de qoljetimdi bolmaıdy. Aldyn ala málimetter boıynsha, ashanada bir ret tamaqtaný 2 myń teńgege túsedi. Ol portsııalardyń kóbeıetindigimen emes, astyń sapasy joǵary bola túsetindigimen baılanysty. Mektep ashanalarynda restorandyq baǵalardyń ornaýyna arenda qunyn 900 paıyzǵa ósirip jibergen Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń buıryǵy sebep bolyp otyr", - delinedi "Appetıt ýhodıt vo vremıa edy" atty maqalada.
"Arenda qunyn birden toǵyz ese ósirý bizdiń shyǵaratyn ónimniń ózindik qunyna da qatty áser etedi", - deıdi mekteptegi ashanalardyń birin jalǵa alyp otyrǵan Gúlnár Mamaeva. "Biz burynǵy baǵalardy ustap tura almaımyz. Mekteptegi astyń quny restorandaǵydaı bolady".
Aspazdardyń aıtýynsha, mektep ashanasynyń arendasy ortasha eseppen 50 myń teńge bolǵan, al bir astyń quny shamamen 300 teńge bolatyn. Endi ashanany jaldaý úshin olar aı saıyn jarty mıllıon teńgedeı aqsha shyǵyndaýlary kerek. Onyń ústine sapaly azyq-túlik satyp alý kerek jáne jumysshylarǵa jalaqy tóleý qajet.
"Meniń mektebimde arendatorlar mundaı shyǵyndy kótere almaıdy. Túptiń túbinde ketip tynady", - deıdi № 48 mekteptiń dırektory Irına Smırnova.
"Árıne, shyǵyndardy aqtaý úshin baǵalar ósirýge bolady. Biraq mundaı qymbat ashanaǵa kim barady? Balalar dúńgirshekterdegi neden jasalǵany túsiniksiz hot-dogtar men tiskebasarlarmen talǵajý etetin bolady".