Zemstvo aýrýhanasynan Ǵaryshtyq baılanys ortalyǵynyń keńsesine deıin – Astanadaǵy sáýlet eskertkishiniń tarıhy
Zemstvo aýrýhanasynyń qurylysy 1874 jyly Aqmola qalasynyń eń baı turǵyndarynyń biri – kópes Kýbrınniń tapsyrysymen bastaldy. Ol bul aýrýhanany Máskeýde bilim alǵan dáriger jıenine arnap turǵyzǵan.
Chekaevtardyń avtorlarlyǵyndaǵy kitaptyń derekti materıaldaryna sáıkes, aýrýhana 25 orynǵa eseptelip, ǵımarattyń qurylysy 12 jylǵa sozylǵan. Oǵan Aqmola gýbernııasynyń Atbasar qalasynan ákelingen qyzyl kirpish paıdalanyldy.
Kónekóz qarııalardyń aıtýynsha, 1934 jyldan beri ǵımarat perzenthana retinde paıdalanylyp, keıin uzaq ýaqyt onkologııalyq dıspanser bolǵan. Jospar boıynsha bul nysan úsh tikburyshty ǵımarattan turady: eki negizgi, bir baılanystyrýshy. Barlyq tórt qasbet bir-birinen erekshelenedi. Biraq kirpishpen erekshe árlengen soltústik-shyǵys qasbeti ǵımarattyń basty bóligi. Búkil ǵımarat sol kezde sapasymen aty shyqqan Atbasar kirpishinen turǵyzylǵan. Ásirese, karnız ben basty qasbet erekshe qalanǵan.
Nysannyń qurylysynda standarttan tys, erekshe kirpishter paıdalanyldy. Onyń quramyna organıkalyq biriktirgish sanalatyn aqýyz qosylǵan. Sol sebepti búgingi kúnge deıin saqtalyp, joǵary sapalylyqqa ıe. Ǵımarattyń ereksheligi – qabyrǵalarynyń qalyńdyǵynda. Qabyrǵalardyń qalyńdyǵy, beriktigi, ádemi kirpish – bári obektiniń áli de paıdalanýǵa jaramdy ekenin kórsetedi.
Bir kezderi bul jerde Qazaqstan Respýblıkasy Qorǵanys mınıstrliginiń Medıtsınalyq qamtamasyz etý departamenti ornalasty. Keıin Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrliginiń balansynda bolǵan ǵımarat TMD elderindegi elshilikterdiń biriniń keńsesi retinde de paıdalanyldy. Al 2004 jyldyń qyrkúıeginen bastap Jangeldın 34 mekenjaıynda ornalasqan kóne ǵımarat elimizdiń birinshi ǵaryshtyq ınfraqurylymdyq kásiporny – Respýblıkalyq ǵaryshtyq baılanys ortalyǵyna (RǴBO) berildi.
RǴBO burynǵy basshysy Vıktor Lefter bizdiń agenttik tilshisine bergen suhbatynda ǵımarat 2004 jyldyń qyrkúıeginde «RǴBO» AQ-na berilgen kezde kóptegen kedergilerden ótýge týra kelgenin aıtty.
– Aqmola astana bolǵannan keıin ǵımarat tapshylyǵy qatty sezildi. Biraq QR Úkimeti músheleriniń, onyń ishinde eks-premer-mınıstr Danıal Ahmetovtyń aralasýymen bizge ǵımarat bólindi. Biz qarasha aıynda kóshtik. Ǵımarat óte kóne – kópes Kýbrınniń burynǵy aýrýhanasy edi, 12 jyldan astam ýaqyt boıy paıdalanylmaǵan, biraq ol kezde óz kabınetimiz bar ekenin sezinýdiń ózi biz úshin sheksiz qýanyshy edi, - dep eske alady V.Lefter.
Sóıtip, birneshe adamnan turatyn qyzmetkerlerdiń alǵashqy legi óz keńsesine kóshti. Olardy qıraǵan, kir, shań, synǵan terezeler, tyshqandar men basqa da tirshilik ıeleri qarsy aldy, biraq qýanyshtarynda shek bolmady. Eki bólmeniń áınegin plastıkalyq plenkamen jaýyp, eki basshy bir bólmege, qalǵandary basqa bólmege ornalasty. Osy jerde erekshe tarıhı derektiń beti ashylady: KSRO kezinde dál osy Kýbrın aýrýhanasynda kóptegen ataqty aqmolalyqtar dúnıege kelgen. Olardyń qatarynda dál osy RǴBO basshysy Vıktor Lefter men kadrlar bóliminiń basshysy Sáýle Ospanova da bar. Bul jańalyq kásiporyn qalyptasýyn jańa beleske bastaýdyń erekshe nyshanyndaı boldy.
– Dál osy jerde alǵashqy Kazsat baılanys ǵarysh apparatynyń jáne jerústi ǵarysh apparattaryn basqarý keshenderiniń jobalary dúnıege keldi, kóptegen sheteldik delegatsııalarmen jáne álemniń túkpir-túkpirinen baılanys seriktesterimen kezdesýler ótti, Qazaqstanda ǵaryshtyq baılanys mamandarynyń komandasy quryldy. Sońǵy 20 jyl ishinde bul Qazaqstandaǵy ǵaryshtyq baılanystar gúldengen shańyraq boldy», - dedi V.Lefter.
Sońǵy ýaqyttan beri «RǴBO» AQ ortalyq keńsesi «Nursaıa» bıznes ortalyǵynyń jańa ǵımaratynda ornalasqan, «Kazsat» baılanys spýtnıkteri «Aqkól» jáne «Kókterek» ǵaryshtyq baılanys ortalyqtarynan basqarylady.