Urlanǵan derekterdiń taǵy bir bóligi jarııalanýy múmkin - Oljas Sátıev
16 aqpanda belgisiz derekkóz tanymal Github resýrsynda qoldy bolǵan derekterdi jarııalady.
"Zertteýshiler ony teksere bastaǵanda, bul qytaılyq hakerler tobynyń aqparaty bolýy múmkin ekeni anyqtaldy. Keıbir japa shegýshi adamdardardyń logınderi, derekter bazasy jáne qońyraýlary týraly málimetter derekterdiń shynaıy ekenin kórsetedi. Barlyq aqparattyń syrtqa taralyp ketýin rastaý múmkin emes, biraq jarııalanǵan málimetterge súıene otyryp, biz bul aqparattyń ishinara shynaıy ekenine senemiz», - dedi Oljas Sátıev.
Ortalyq basshysy derekterdiń keıin de syrtqa shyǵýy múmkin ekenin eskertti.
«Biz áli barlyq derekter jarııalanbaǵanyn túsinemiz. Taǵy da urlanǵan derekter jarııalanýy múmkin. Meniń túsýinýimshe, bul derekterge qol jetkizgen belgisiz adamdar terabaıttaǵan (kóp) málimetterdi kóshirip alǵan, biraq onyń bir bóligin ǵana jarııalady», - dedi ol.
Oljas Sátıevtiń atap ótýinshe, mundaı maqsatty shabýyldar men hakerler toptarynan qorǵaný óte qıyn.
«Biz olardyń bıýdjeti kóp, tutas kıber armııasy bar ekenin túsinýimiz kerek, olar bul úshin qyrýar qarjy bóledi. Al kıberqaýipsizdik máselesi – bul árqashan bıýdjet máselesi. Búkil álemde kıberqaýipsizdikke IT-bıýdjettiń 10%-y bólinetin tájirıbe bar ekenin, al Qazaqstanda buǵan 1-3% ǵana bólinetinin eskersek, problemanyń bar ekenin kóremiz. Sondaı-aq, kóbine basshylyq pen qarapaıym azamattar bizdi eshkim buzbaıdy, ol kimge kerek dep oılaıdy. Sońǵy jaǵdaı "ıá, bizdiń aqparattyq qorǵanysymyzdy buzyp jatyr, biz olardy qyzyqtyramyz, olar biz týraly derekter jınap, kıbertyńshylyq jasap jatyr" degendi kórsetip otyr», - dedi ol.
Sondyqtan, onyń pikirinshe, Qazaqstan bıýdjetti ulǵaıtyp, kadrlyq resýrstardy jáne kıberqaýipsizdik salasyndaǵy óziniń IT ázirlemelerin jetildirýi kerek.
«Biz bul hakerler toptary eki jylǵa deıin qaı uıymdarda otyryp, aqparat jınaǵanyn shamalap otyrmyz. Biz olardyń negizinen qandaı telefon nómirlerin izdeıtinin jáne qandaı qońyraýlar týraly málimetterdi tekseretinin zertteı bastaǵanda, olardyń negizinen quqyq qorǵaý qyzmetkerleri týraly aqparatty izdegenine tańǵalmadyq. Bul túsinikti, kıberbarlaý júrgizilgende, olardy qyzyqtyratyn adamdar osy», - dep tolyqtyrdy ol.
Eske sala ketsek, buǵan deıin BAQ Qytaıdyń memlekettik qujattarynyń syrtqa shyǵyp ketkeni, olardyń arasynda qazaqstandyqtardyń derekteri de tabylǵany týraly aqparat jarııalanǵan bolatyn.
Tsıfrlyq damý mınıstrligi men Ulttyq qaýipsizdik komıteti Qazaqstan Respýblıkasynyń derbes derekter jáne olardy qorǵaý, sondaı-aq aqparattyq qaýipsizdik týraly zańnamasy talaptarynyń saqtalýyn qamtamasyz etý maqsatynda tıisti uıymdarda jospardan tys tekserýler júrgizýde.
Sondaı-aq, Biryńǵaı ulttyq zeınetaqy qory qazaqstandyqtardyń jeke derekteriniń syrtqa shyǵýy týraly habarlamalarǵa qatysty egjeı-tegjeıli taldaý júrgizip, málimdeme jasady.
Keıin plenarlyq otyrysta Májilis depýtaty Ekaterına Smyshlıaeva jeke derekterdi qorǵaý salasyndaǵy mamandar sanyn kóbeıtýdi usyndy.
22 aqpanda Tsıfrlyq damý, ınnovatsııalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi aqparattyq qaýipsizdik boıynsha tikeleı efır ótkizýge ýáde berdi.