ULY OTAN SOǴYSYNYŃ BATYRLARY: Áıgili partızan ári jazýshy Qasym Qaısenov

ASTANA. QazAqparat - Uly Jeńistiń 70 jyldyǵy qarsańynda QazAqparat HAA surapyl soǵys jyldarynda óz Otanyn fashıstik basqynshylardan aman alyp qalǵan birtýar batyrlar týraly materıaldar jarııalaıdy. Qazaqstannyń Halyq Qaharmany, Halyqaralyq Fadeev atyndaǵy syılyqtyń laýreaty, kórnekti jazýshy, Uly Otan soǵysynyń erjúrek batyry Qasym Qaısenov áıgili partızan, kózi tirisinde aty ańyzǵa aınalǵan halqymyzdyń qaıtalanbas birtýar dańqty perzenti.

Ol 1918 jyly 23 sáýirde Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Ulan aýdanynda dúnıege kelgen. Ol 2006 jyly 30 jeltoqsan kúni 89 jasqa qaraǵan shaǵynda aýyr naýqastan dúnıe saldy.

1934 jyly mektep bitirgennen keıin Óskemen qalasyndaǵy saıası-aǵartý tehnıkýmyna túsip, 1938 jyly ony bitirgen soń Pavlodar oblystyq oqý bóliminiń saıası-aǵartý jónindegi nusqaýshysy bolyp qyzmet atqaryp júrgende ásker qataryna shaqyrylyp, áskerı-barlaý mektebine jiberiledi. 1941 jyly qarasha aıynda osy mektepti bitirgen boıda, Ońtústik-Batys maıdanynyń shtabyna jóneltilip, sol jerden arnaıy tapsyrma alyp, Ýkraınanyń basqynshylar qolynda qalǵan jerinde partızan otrıadyn qurý úshin jaý tylyna túsiriledi. Ol jerde Qaısenov Chapaev atyndaǵy partızan quramasynyń úshinshi otrıadyn basqarady. Odan keıingi kezderde 1944 jyldyń aıaǵyna deıin Moldavııa, Chehoslovakııa, Rýmynııa jerindegi partızan qozǵalystaryna qatysady. Otrıad komandıri bolyp júrip, jaý tylynda júzdegen joryqty basynan ótkeredi. Soǵys aıaqtalǵan soń Otanyna - Qazaqstanǵa oralyp, Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń Prezıdıýmy apparatynda jaýapty qyzmette bolady. Jambyl oblysynyń Jýaly, Sverdlov aýdandarynda atqarý komıtetteri tóraǵalarynyń orynbasary retinde soǵystan keıingi aýyl sharýashylyǵyn qalpyna keltirý naýqanyna belsene aralasady. 1951-1954 jyldary Qazaqstan Kompartııasy Ortalyq komıteti janyndaǵy eki jyldyq partııa mektebiniń aýdarmashylar bóliminde oqıdy. 1953-1972 jyldar aralyǵynda «Jazýshy» baspasy dırektorynyń orynbasary, Qazaqstan Jazýshylar odaǵy kórkem ádebıetti nasıhattaý bıýrosy dırektory, «Qaınar» baspasy dırektorynyń orynbasary bolyp qyzmet isteıdi. Qasym Qaısenov Uly Otan soǵysynyń qıyn-qystaý kezeńin, jaýyngerlerdiń janqııarlyq erligin shynaıy sýrettegen, oqýshy jurtshylyqqa keńinen málim kóptegen shyǵarmalardyń avtory. Onyń 1954 jyly orys tilinde «Jas partızandar» atty alǵashqy kitaby jaryq kórdi. Odan keıingi kezderde «Ilko Vıtrıak», «Pereıaslav partızandary», «Ajal aýzynan», «Jaý tylyndaǵy bala», «Dneprde», «Jaý tylynda», «Partızan soqpaqtary», taǵy basqa áńgime, ocherk, povest jınaqtary oqyrman qolyna tıdi. Bul shyǵarmalary orys, ýkraın, basqa da kóptegen tilderge aýdarylǵan. Keıingi kezderi «Elimniń erteńine senemin», «Estelikter men jazbalar» syndy taǵy da basqa kitaptary jaryq kórdi. Batyr Q.Qaısenov Qazaqstannyń halyq qaharmany. Ol «Bogdan Hmelnıtskıı», «Otan soǵysy», «Chehoslovakııa partızandary», Ýkraınanyń «Za zaslýgı» ordenderimen, Keńes Odaǵynyń kóptegen orden, medaldarymen marapattalǵan. Sondaı-aq Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń Baýyrjan Momyshuly atyndaǵy ádebı syılyǵynyń laýreaty atanǵan.