Uly Dala eline saıahat: Ekspedıtsııa músheleri 4000 shaqyrym jerdi júrip ótti

ASTANA. QazAqparat - Saıahat barysynda ekspedıtsııa qatysýshylary 16 kúnniń ishinde 4 myń shaqyrymdy baǵyndyryp, 4 oblystyń tarıhı-mádenı jáne týrıstik jerlerin aralady, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Buǵan deıin aıtqanymyzdaı Aqmola, Pavlodar, Qaraǵandy jáne Soltústik Qazaqstan oblystarynyń aýmaǵyn qamtyǵan Uly Dala eline saıahat ekspedıtsııasynyń Saryarqa baǵyty óz máresine jetken bolatyn. 

Ekspedıtsııa músheleri saıahatty Aqmola men Qaraǵandy oblystarynyń aýmaǵynda ornalasqan «Buırataý» memlekettik ulttyq tabıǵı saıabaǵynda tirshilik etetin maraldardy tamashalaýdan bastady.

 «Buırataý» saıabaǵy aýmaǵyndaǵy eń iri kólderdiń biri qustardyń san túri mekendeıtin - Ájibaı kóli. Munda kóbinese qustardy tamashalaǵandy unatatyndar keledi», - dedi ekspedıtsııa múshesi, qazaqstandyq saıahatshy, bloger Ulan Álimbek.  

Saıahatshylardyń kelesi toqtaǵan jeri - Baıanaýyl ulttyq tabıǵı saıabaǵyndaǵy Toraıǵyr kóliniń jaǵasy.

Baıanaýyl saıabaǵynda ekspedıtsııa músheleri barǵan taǵy bir kól - Jasybaı. Ekspedıtsııa músheleriniń aıtýynsha bul - týrısterdiń súıikti orny jáne munda ınfraqurylym birshama damyǵan.

Qaraǵandy oblysynyń aýmaǵyndaǵy Qarqaraly memlekettik ulttyq saıabaǵynda ekspedıtsııa toby Shaıtankól dep atalatyn taǵy bir kólmen tanysty. Kól taý basyndaǵy tastardyń arasynda ornalasqandyqtan, munda tek jaıaý jetýge bolady. Bul jer týraly ańyz óte kóp, jergilikti halyq munda jyn-periler mekendeıdi dep sanaıdy.

Qarqaraly aýdanynyń ákimi Halel Maqsutov qatysýshylardy Qazaqstandaǵy eń eski meshitterdiń biri, Qunanbaı qajy saldyrǵan meshitti kórýge shaqyrdy. Búginge deıin meshit kóp ózgeristerge ushyraǵan. Keńes úkimeti tusynda sáýleti erekshe meshit bos qalǵan bolatyn. 1920 jyly meshittiń munarasy qıratylyp, ǵımaraty mektep retinde berilse, keıinnen qoıma qyzmetin atqardy da, bertin kele múlde bos qaldy. 1980 jyldary meshit qaıta jóndelip, qaıta qoldanylýǵa berildi.

Ary qaraı ekspedıtsııa músheleri elimizdegi eń úlken sý qoımalardyń biri - Balqash kóline bet aldy. Bul óte erekshe kól, onyń batys jaǵy - tuşy, al shyǵys bóligindegi sý tuzdy bolyp keledi. Kólde balyqtyń shamamen 20-ǵa jýyq túri, al jaǵasynda qustyń 120-dan astam túri mekendeıdi, olardyń kópshiligi Qazaqstannyń «Qyzyl kitabyna» engizilgen.

«Balqashtyń sol jaǵalaýynda jumbaǵy mol, tabıǵaty sulý Bektaý ata taýy bar. Munda kelgende keremet «mars» peızajyn tamalaýǵa bolady. Bul eki tabıǵı landshaft - granıtti taý men qumdy dalanyń túıisken tabıǵı ortasy. Bektaý ata granıtti jartastary - jeri betinde qalǵan janartaý lavasy. Janartaý qatparlary óte ádemi. Bul taýdaǵy eń kórikti jerlerdiń biri - Atabek úńgiri. Onyń uzyndyǵy 50 metr. Munda táńirshilder Umaı anaǵa arnap dinı rásimder jasaǵan dep sanalady», -  degen óz oıymen bólisti  «QazaqGeography» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń ókili, ekspedıtsııa múshesi Nurjan Alǵashov.

Odan soń saıahatshylar ejelgi jartastarǵa salynǵan sýretter saqtalǵan arheologııalyq eskertkishi bar Terekti shatqalyna bet aldy. Terekti áýlıe shatqalynda «ań stılinde» salynǵan janýarlardyń sýretin kórýge bolady. Shatqalda shamamen 300 petroglıf bar.

Sondaı-aq, saıahatshylar osy baǵytta taǵy eki ulttyq saıabaqqa bardy, olar «Kókshetaý» jáne «Býrabaı» memlekettik ulttyq tabıǵı saıabaqtary, sonymen qatar ıÝNESKO dúnıejúzilik murasyna kiretin Qorǵaljyn memlekettik tabıǵı qoryǵy.

Qatysýshylardyń aıtýynsha bir-birine uqsamaıtyn tabıǵat kórinisteri men tarıhy tereń kıeli jerlerdi aralaý keremet áser qaldyrdy.