Ulttyq kompanııalarǵa quny 1,6 mlrd teńgelik charterlik reıster nege qajet — depýtat saýaly

<p>ASTANA. KAZINFORM — Kvazısektordyń taza paıdasyn 100 paıyz bıýdjetke beretin ýaqyt keldi. Bul týraly búgin Májilistiń jalpy otyrysynda Premer-Mınıstr Oljas Bektenovke saýal joldaǵan depýtat Marhabat Jaıymbetov aıtty.</p>

«Bıyl elimiz boıynsha bıýdjet tapshylyǵy qateri joǵary. Búginniń ózinde, bıýdjetti toltyrý boıynsha kórsetkishter kóńil kónshitpeıdi. Elimizdiń bıylǵy shyǵyny — 24 trln teńge. Onyń 16,5 trln teńgesi tabysymyz, 3,6 trln teńgeni Ulttyq qordan alamyz, 4 trln teńge qundy qaǵazdardy shyǵarýdan túsip otyr. ıAǵnı tapshylyq 7,5 trln teńgeni qurap otyr. Óz kezeginde, ýákiletti organdar „asyqpaı arbamen qoıan alamyz“ dep júrgende, arbamyzdyń dóńgelegi syna ma dep qatty alańdaımyz. Sózdiń ashyǵyn aıtqanda, „bas jarylsa bórik ishinde“ dep júre beretin zaman kelmeske ketken. Aldymen, kvazısektordyń taza paıdasyn bıýdjetke beretin ýaqyt keldi. Osy sektorǵa jaqsy analıtıkalyq taldaý jasap, durys jolǵa qoısa, Qazynamyzǵa eń kemi 3 trln teńge túsirýge bolady. Ekinshiden, kvazısektordyń satyp alý júıesi men mehanızmderinde áli de ashyqtyq joq. Sondaı-aq, Ulttyq kompanııalarǵa quny 1,6 mıllıard teńge bolatyn charterlik reıster nege qajet?», — dedi depýtat.

Osydan keıin ol salyq jeńildikteriniń tıimdiligin arttyrý jáne olardyń sanyn ońtaılandyrý máselesine toqtaldy. 

«Memlekettik kirister komıtetiniń derekteri boıynsha qoldanylǵan salyq jeńildikter somasy 2022 jyly 9,5 trln teńge bolǵan. Bul bıýdjetke túspegen qarjy. Basty kemshilik — jeńildikterdiń sany men qurylymy pysyqtalmaǵan jáne jeńildikter belgisiz merzimge, eshqandaı maqsatty ındıkatorlarsyz engizilgen. Salyq kodeksindegi jeńildikterdiń sany — 485. Bul degenimiz edáýir kóp. Biz aldymen 30 paıyzyn qysqartsaq, shamamen bıýdjetke 1,3 trln teńgege deıin qarajat túsirýge bolady. Muny tereńirek zerdelesek bolashaqta 50 paıyzǵa jetkizýge múmkindik bar. Rasymen, keıbir salyqtyq jeńildikter tıimdiligin kórsetpeı jatyr. Kásipkerler jeńildik alsa da, ónimniń baǵasyn túsirmeı otyr. Mysaly, dárilik zattar men medıtsınalyq buıymdardy satý jáne ımporttaý aınalymy qosymsha qun salyqtan bosatylǵan. Biraq, osy salyqtan bosatý — dáriler men medıtsınalyq buıymdardyń baǵasynyń túsýine áser etpegen», — dedi Marhabat Jaıymbetov. 

Depýtattyń aıtýynsha, jeńildikterdiń negizgi alýshylary — iri kompanııalar. Al, álemdik ekonomıka sarapshylary Qazaqstandaǵy salyq jeńildikteri tym jomart degen baǵa bergen.

Damyǵan elderde salyqtyq jeńildikter ınvestorlardy tartatyn, qyzyqtyratyn asa bir qajetti tarmaq bolyp sanalmaıdy.

Osyǵan oraı Marhabat Jaıymbetov mynadaı máselelerdi qarastyrýdy usyndy:

• salyqtyq jeńildikterge tolyq revızııa jasap, sheteldik tájirbıeni qarap, aldymen 30 paıyzdan astamyn qasqartý qajet. ıAǵnı, 150-ge jýyq túrin qysqartý;
• ulttyq qordan qaıta-qaıta qomaqty qarjy almaý úshin jınalǵan qarjyny tıimdi basqarý protsesin jetildirip, kvazısektordyń taza paıdasyn 100 paıyz bıýdjetke berý;
• ulttyq kompanııalardyń, ásirese «Samuryq-Qazyna» qoryndaǵy tenderlerdi biryńǵaı memlekettik satyp alý júıesine kóshirip, «Memlekettik satyp alý týraly» zańynyń qoldanylý aıasyna aýystyrý.