Ult jospary aıasynda memlekettik qyzmettiń jańa etıkalyq kodeksi ázirlenip jatyr - M. Demeýov
- Marat Ganuly, «100 qadam» ult josparynda ІІM qurylymdarynyń kadrlyq jumysyna erekshe den qoıylýynyń sebebi nede dep túsinesiz?
- Qazaqstannyń ishki ister organdary - polıtsııa, qylmystyq-atqarý júıesi, áskerı-tergeý organy, Ulttyq gvardııa, Tótenshe jaǵdaılar komıtetin qamtıtyn eldiń eń aýqymdy quqyqtyq qorǵaý qurylymy.
Azamattar men memlekettiń qaýipsizdigi bizdiń qyzmetkerlerdiń tikeleı kásibıligine baılanysty, sondyqtan ishki ister organdarynda sapaly kadrlyq saıasat júrgizýge barsha qoǵam múddeli.
Qazaqstan táýelsizdik alǵaly beri el Prezıdenti, Úkimet, Parlament ІІO qyzmetin jetildirýge, onyń nátıjelerine talaptardy arttyrýǵa baǵyttalǵan sheshimder qabyldap otyrdy.
Memleket basshysynyń «Bes ınstıtýtsıonaldyq reformany júzege asyrý boıynsha 100 qadam - ult jospary» aldymyzǵa mańyzdy mindetter qoıdy, ol el damýynyń jańa kezeńi bolyp tabylady. Ult josparynda memlekettik qyzmetke, onyń ishinde ishki ister organdaryna erekshe kóńil bólingen.
Prezıdent ІІM aldyna qoıǵan negizgi mindetterdiń biri - quzyretti tásil negizinde polıtsııa qyzmetkerlerin irikteý júıesin jaqsartý, jeke basynyń qasıetin, kásibı daǵdylardy tekserý úshin ishki ister organdaryna kandıdattardy testileýden ótkizýdiń arnaıy júıesin engizý.
- Bul máseleni naqty qalaı sheshpeksizder?
- Biz kadrlardy irikteýdiń úsh satyly júıesin engizbekshimiz. Birinshi kezekte kandıdattar Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginde testileýden ótetin bolady. Sosyn ótinish qabyldaý, medıtsınalyq polıgrafologııalyq jáne psıhofızıkalyq tekserýden, áńgimelesýden, bastapqy oqytýdan, taǵylymdamadan ótedi, bul tikeleı ár quqyq qorǵaý organynda júrgiziledi. Sodan keıin baryp laýazymǵa taǵaıyndalady.
Aldaǵy ýaqytta memlekettik qyzmetke ornalasý kandıdattyń básekege qabilettiligi men onyń dárejesi kásibı quzyret úlgisine sáıkes kelgen jaǵdaıda ǵana júzege asyrylady.
Agenttik eldiń zańnamasyn qanshalyqty biletinin tekserý úshin test suraqtaryn, sondaı-aq kandıdattyń quzyretin, ıaǵnı onyń sol nemese ózge laýazymda jumys isteı alý qabiletin aıqyndaý úshin test ázirleıdi.
Buǵan uqsas júıe ІІB organdarynda bar - biz jyl saıyn jumys istep júrgen qyzmetkerlerdiń kásibı daıyndyq deńgeıin bólimshelerdiń jedel qyzmetiniń ereksheligin eskere otyryp, quqyqtyq, qyzmettik, jaýyngerlik, fızıkalyq daıyndyǵy boıynsha synaq ótkizip, aıqyndap otyramyz.
Mundaı testileýden kezekti jáne kezekten tys attestattaý kezinde ótedi, onyń nátıjesi arqyly sapaly kadrlyq quram, basshylyq laýazymdy qalyptastyrý úshin kadrlyq rezerv quramyz.
- Quqyq qorǵaý baǵytyndaǵy oqý oryndary júıesine qandaı ózgerister engizilýi múmkin?
- ІІM júıesinde oqý ortalyqtarymen qosa alty oqý orny bar, olar - Almaty, Qaraǵandy, Qostanaıdaǵy akademııalar, ІІM Aqtóbe zań ınstıtýty, TJK Kókshetaý tehnıkalyq ınstıtýty jáne Petropavldaǵy Ulttyq gvardııanyń áskerı ınstıtýty.
Kadrlar daıyndaýdyń kásibı deńgeıin arttyrý búginde negizgi mindetke aınaldy, biz ІІM negizgi qyzmetiniń mamandaryn daıyndaý úshin JOO-lardy qaıta beıindeýden ótkizdik, olarǵa túrli baǵyt boıynsha oqý-ádistemelik jáne ǵylymı ortalyqtar fýnktsııasyn júktedik.
Mysaly, ІІM Almaty akademııasy tek krımınaldyq polıtsııa, jedel-tehnıkalyq bólimshe mamandaryn, Qaraǵandy - tergeý, Qostanaı - qylmystyq atqarý júıesi men ákimshilik polıtsııa mamandaryn daıyndaýǵa baǵdarlandy.
Kelesi jyldan bastap Aqtóbe zań ınstıtýtyn kásibı qaıta daıarlaý jáne kadrlardyń biliktiligin arttyrý úshin Biliktilikti arttyrý ınstıtýty etip qaıta uıymdastyrý josparlanýda.
ІІM JOO-lary jyl saıyn bizge qajetti 1300-den astam maman daıarlap beredi.
- Oqý ortalyqtary jaıynda aıtyp óttińiz? Olardyń baǵytyna toqtalyp ótseńiz.
- Olardyń sany 8, munda kandıdattardy polıtsııa qyzmetine bastapqy oqytýdan ótkizedi. Bul jylyna shamamen 6 myńdaı adamdy qamtıdy.
Sondaı-aq Esirtki bıznesimen kúres jónindegi vedomstvoaralyq ortalyq, terrorızmge qarsy daıyndaý ortalyǵy, zańsyz kóshi-qon, adam saýdasymen kúres ortalyǵy sııaqty mamandandyrylǵan ortalyqtar bar. Munda jyl saıyn 5 myńǵa jýyq adam biliktiligin kóterip, qaıta daıarlyqtan ótedi.
- Іshki ister organdarynyń tıimdiligin arttyrý úshin taǵy qandaı sharalar qabyldanyp jatyr?
- Shynynda da qazir qylmyskerlerdiń agressııa deńgeıi men qarýlaný deńgeıi artty. Polıtseılerdi oqytýdyń zamanaýı jáne tıimdi ádistemeleri kerek.
Olardyń áreketterin standartty qyzmettik tapsyrmalar kezinde avtomatty deńgeıge jetkizý qajet. Qyzmetkerlerdi kez-kelgen ekstremaldyq jaǵdaıda kásibı boryshyn óteýi úshin moraldy jáne fızıkalyq turǵyda daıyndaǵan jón.
Bul úshin ishki ister organdarynda jeke quramnyń kásibı daıyndyǵyn, ásirese ekstremaldyq jaǵdaılardaǵy is-qımylyn baqylaý boıynsha sharalar engizilip jatyr.
Tájirıbe kórsetkendeı, kúrdeli jaǵdaılardyń kóbi kenetten paıda bolady.
Mundaı kezderde jedel-qyzmettik mindetterdi oryndaý sapasy jeke quramnyń daıyndyǵy men kúrdeli jaǵdaılarda áreket etý mashyǵyna baılanysty bolady.
Qarýlanǵan qylmyskerlerdi ustap, quqyq buzýshylyqtyń aldyn alý úshin ózin ózi qorǵaý men qoıan qoltyq kúrestiń ádisteri jeke keshenderge júıelendirildi.
Qarýdy paıdalaný boıynsha oqýlarda jattyǵý sany kóbeıdi.
- Polıtsııa organdaryndaǵy máselelerdiń biri kadrlar aýysymy bolyp eseptelgen. Bul jaǵdaı ózgerdi me jáne bul úshin qandaı sharalar jasalyp jatyr?
- Ókinishke qaraı, jumystyń kóptigi, normalanbaǵan jumys ýaqyty, áleýmettik pakettiń sáıkesinshe bolmaýy men ózge kúsh qurylymdaryna qaraǵanda jalaqynyń az bolýy kásibı kadrlardyń aǵymyna ákelip otyr. Ortasha alǵanda jylyna ishki ister organdarynan shamamen 6 myńǵa jýyq polıtseı jumystan shyǵady.
Jaǵdaıdy jónge salý úshin sońǵy jyldary memleket ІІB materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn qamtý boıynsha qoldaý jasap jatyr. Osylaısha, 2013 jyldyń qańtarynan polıtsııa qyzmetkerleriniń arnaıy sheni úshin tólenetin qosymsha qarajaty áskerı qyzmetshilerdikimen teńestirildi. Sóıtip, barlyq qyzmetkerlerdiń jalaqysy shenine baılanysty 29 myńnan 60 myń teńgege deıin ulǵaıdy.
Ótken jyldyń sáýir aıynda Memleket basshysy «Іshki ister organdary týraly» Zańǵa qol qoıdy. Onda ІІM organdarynda qyzmet etetinder úshin mańyzdy áleýmettik qamtý qarastyrylǵan. Máselen, jedel tergeý, arnaıy qurylym qyzmetkerleri men qylmystyq-atqarý júıesiniń keı qyzmetkerleri úshin arendalyq turǵyn úı tólemin jasaý máselesi bar.
Qazir zeınet reformasy boıynsha jumys júrip jatyr. Quqyq qorǵaý organdaryn zeınetpen qamtý jaǵdaıy jaqsarady dep boljanǵan.
- Marat Ganuly, sizdiń pikirińizshe, polıtsııa qyzmetkerleriniń biliktiligi men jaýapkershiligin arttyrýǵa, sonymen qatar quqyq qorǵaý organdarynyń ımıdjiniń jaqsarýyna taǵy ne áser ete alady?
- Qazir «Memleket basshysynyń bes ınstıtýtsıonaldyq reformasyn júzege asyrý boıynsha 100 naqty qadam» Ult jospary aıasynda ІІM Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres agenttigimen birlesip memlekettik qyzmettiń jańa etıkalyq kodeksin ázirlep jatyr. Onda ishki ister organdarynyń qyzmeti men polıtsııa qyzmetkerleriniń bedeline áser etetin paryz, abyroı, qarapaıymdylyq, ádeptilik, ózara qurmet syndy túsinikter kórinister tabady.
Іske asyp jatqan reformalar ishki ister organdary qyzmetiniń tıimdiligin arttyrýǵa jáne azamattardyń polıtseılerge degen seniminiń artýyna septesedi dep senemin.