Úkimettik emes uıymdarǵa Úkimettiń de, halyqtyń da senimi artyp keledi - A.Soloveva
Қazir olar eki jylda bir ret dәstүrli tүrde ұıymdastyrylyp tұratyn үkimettik emes sektordyң қyzmetine қatysty iri sharalardyң biri Azamattyқ forýmғa daıynalýda. Bұl forým bıyl osymen 4-shi ret ұıymdastyrylmaқshy. Osyғan oraı biz alқaly jıynda kөteriletin mәseleler men onyң ұıymdastyrylý jaıyn bilý maқsatynda forým қyzmetin bastaғaly osy istiң basy- қasynda jүrgen azamattardyң biri, Parlament Mәjilisiniң depýtaty, Қazaқstannyң Azamattyқ alıansynyң tөraıymy Aıgүl Solovevany әңgimege tartқan edik.
-Aıgүl Saғadıbekқyzy Azamattyқ forýmdy osymen 4-shi ret өtkizgeli otyrsyzdar. Osyғan deıingi forýmdar barysynda үkimettik emes sektordyң қyzmetine қatysty birshama өzekti mәselelerdiң basyn ashyp, birқatar құjattar қabyldaғan bolatynsyzdar. Osy jolғy jıynda қandaı mәseleler қaralmaқ?
-Iә, bұl biz ұıymdastyrғaly otyrғan 4-shi forým. Barshaғa mәlim, alғashқy azamattyқ forýmғa Elbasynyң өzi bastamashy bolyp, sol kisiniң basshylyғymen өtti. Ol Қazaқstanda үkimettik emes ұıymdardyң jәne onyң қatysýshylarynyң bar ekendigin kөrsetti. Aıtalyқ, kәsipodaқ ұıymdary, ұlttyқ mәdenı ortalyқtar, saıası partııalar men aқparat құraldary barlyғy da azamattyқ қoғamnyң өkilderi. Alғashқy forým barysynda biz bılik pen bıznestiң jәne үkimettik emes ұıymdardyң arasynda baılanys ornaғandyғyn kөrsettik. Al ekinshi forýmda Қazaқstannyң azamattyқ alıansy құryldy. Sonymen қatar azamattyқ қoғamdy damytýdyң tұjyrymdamasy қabyldanyp, ony Memleket basshysy bekitti. Jıyn barysynda tұjyrymdamany jүzege asyrý jospary da қabyldandy. Ony Үkimet basshysy bekitti. Al үshinshi forýmda biz osy tұjyrymdamanyң jүzege asyrylý joldaryn talқyladyқ. Bұndaғy maқsat - қabyldanғan құjat қaғaz jүzinde қalmasa eken dedik. Jalpy bұl tұjyrymdama bizdiң basty құjatymyz. Sondyқtan biz үshinshi forýmda oғan қatysty memlekettik organdar tarapynan қandaı sharalar atқarylyp jatқandyғyn sұraғan bolatynbyz. Sondaғy baıқaғanymyz, bұl құjat aıasynda bir-eki mınıstrlik қana jұmys isteıdi eken. Al қalғandary mұndaı құjattyң barynan da beıhabar bolyp shyқty. Osyғan oraı biz Үkimettiң aldyna bolashaқta atқarylýy tıis mәseleler jөnindegi өzimizdiң ұsynystarymyzdy қoıdyқ. Jұmys barysynda osy sııaқty birshama jetildirýdi қajet etetin mәseleler bar. Degenmen osynyң өzin jetistik dep baғalaýғa bolady. Өıtkeni bұl қoғam men bılik arasynda dıalog ornaғandyғynyң kөrinisi. Keıinirek biz ұsynғan ұsynystar negizinde tұjyrymdamanyң josparyna өzgerister men tүzetýler engizý қajet boldy jәne biz olardy engizdik te. Өzgerister deımin-aý, olar құjat talaptarynyң 80 paıyzғa jýyғyn қamtıdy.
Al osy jolғy, ıaғnı 4-shi forým jөninde aıtar bolsaқ, mұnda eskere ketetin birқatar mәseleler bar. Biz, ıaғnı үkimettik emes ұıymdar soңғy jyldary san jaғynan aıtarlyқtaı kөbeıdik. Bizdiң tұjyrymdamamyz da, zaңnamalyқ bazamyz da ýaқyt өtken saıyn jetilip keledi. Bizdiң zaңdarymyzda қazir қoғamdyқ ұıymdardyң қyzmetine қatysty barlyқ talaptar engizilgen dese bolady. Osy tұrғydan alғanda, biz tұjyrymdamanyң birinshi kezeңiniң mindetterin tolyғymen oryndadyқ dep esepteımin. Endi biz onyң ekinshi kezeңin jүzege asyramyz. Bұl rette biz sannan sapaғa kөshý mәselesin basty maқsat etip otyrmyz. Bizdiң bұl baғyttaғy jұmystarymyzғa halyқaralyқ ұıymdar da өz baғalaryn berip, Қazaқstan zaңnamalaryn TMD-ғa mүshe elder arasyndaғy eң үzdikterdiң қatarynda atady.
-Қazirgi қoғamda bolyp jatқan protsesterge үkimettik emes ұıymdar da yқpal ete alady demeksiz ғoı ?
-Әrıne. Biz bılik pen halyқ arasyndaғy baılanys қyzmetin atқaratyn, kөpshiliktiң talap-tilekterin joғaryғa jetkize alatyn birden-bir ұıymbyz. Bұl isti tıimdi jүzege asyrý үshin biz azamattardyң kөңil-kүıin baқylap, oғan tұraқty monıtorıng jүrgizip otyrmyz. Osy shara arқyly biz Үkimet pen atқarýshy organdardyң jұmystarynyң sapasyn baғalaımyz. Bұl isti jүzege asyrýda bizge қazir jalaқy tөlenbese de erikti tүrde jұmys isteýge nıet bildirip kelip jatқan azamattar da barshylyқ. Olar eldegi jaғdaı mүmkindiginshe oңala tүsse eken degen aқ -adal nıetterimen kelip otyrғan azamattar. Olardyң basym bөligin zeınetkerler құraıdy. Soғan қaramastan, bұl jaқsy kөrsetkish dep bilemin. Өıtkeni қalyң kөpshilik үkimettik emes ұıymdarғa senim bildire bastady. Osyғan oraı biz қazir erikti tүrde jұmys istep jүrgen azamattarymyzdyң eңbekteriniң ishki jalpy өnimdegi үles salmaғyn anyқtap bilýdi josparlap otyrmyz. Өıtkeni osy shara arқyly biz eңbegimizdiң sapasyn baғalaýғa mүmkindik alamyz. Әrbirden keıin biz өzgelerdiң ғana emes, өzimizdiң de қyzmetimizdi baғalaı bilýimiz kerek emes pe? Bұdan soң biz kөpshiliktiң, aқparat құraldarynyң jәne memlekettik organdardyң bizdiң jұmysymyzғa bergen baғalaryn ұdaıy nazarda ұstap otyramyz. Onyң үstine azamattardyң құқyқtarynyң saқtalýy, әleýmettik standarttar men olardyң memlekettik organdar tarapynan jүzege asyrylýy sııaқty mәseleler taғy bar. Basқasha aıtқanda jұmys jetedi. Reti kelgende aıta ketetin mәsele, elimizde үkimettik ұıymdardyң әleýmettik tapsyrystardy jүzege asyryp kele jatқanyna biraz jyl boldy. Bұl baғytta қazir үkimettik emes ұıymdarғa tapsyrylғan mindetterdiң құny 1,5 mıllıard teңgege jýyқtady. Bұl degeniңiz bıliktiң de bizge degen seniminiң artқany. Jergilikti organdarғa jүktelgen қyrýar sharýany jalғyz osy organnyң kүshimen jүzege asyrý mүmkin emes. Al biz bұl isti arzan әri sapaly oryndaımyz. Bұl әrıne bılik үshin өte tıimdi shara dep oılaımyn.
Al ony әri қaraı damyta tүsý үshin bizdiң zaңdarymyzdy da ұdaıy jetildirip otyrý kerek. Bұғan қosa қazir қaı salada bolmasyn, atқarylatyn istiң barynsha ashyқ bolғany jөn. Bұl josparlaғan istiң talapқa saı jүzege asyrylýyna mүmkindik beredi. Aıtalyқ, biz «elektrondy үkimet» jүıesin iske қostyқ delik. Al halyқ onymen қalaı jұmys isteý kerek ekendigin, ol үshin қaıda baryp, ne isteý kerektigin bilýi kerek. Osy mәselelerdiң barlyғy da bizdiң 4-shi forýmda talқylanady. Biz atap өtken ұsynys-pikirlerimizdiң barlyғyn aıaғyna deıin jetkizemiz.
-Өtken jolғy forýmda sizder үkimettik emes sektorғa қatysty mәselelerdi talқylaýdan bөlek, kөrme, baıқaýlar sııaқty өzge de kөptegen sharalar ұıymdastyrғansyzdar. Bұl joly forým jұmysynan bөlek ұıymdastyrylatyn sharalar bar ma ?
-Iә, kөrmeniң jұmysy osy forýmda da ұıymdastyrylady. Onda Үkimettik emes ұıymdar өzderiniң atқaryp jatқan jұmystarymen tanystyrady. ıAғnı olar osy ýaқytқa deıin kүndelikti nemen aınalysyp jүr, nendeı nәtıjelerge jetti, bolashaқ josparlary қandaı degen mәselelerdiң barlyғyn osy kөrmede tanystyratyn bolady. Bұғan қosa, forým aıasynda «Tanym» baıқaýy өtedi. Onda biz ұzaқ jyldar boıy tұraқty jұmys istep kele jatқan, jaқsy jetistikteri bar үkimettik emes ұıymdardy arnaıy syılyқtarmen marapattaımyz. Forýmғa Memleket basshysy da қatysady degen үmittemiz. Jıyn barysynda sondaı-aқ plenarlyқ mәjilister өtedi. Onda biz jergilikti atқarýshy organdar men үkimet өkilderimen birlesip, joғaryda atap өtken, ıaғnı өzimizdi mazalaғan saýaldar jөninde pikir almasamyz. Қazir bizde memlekettik tapsyrysқa қatysty týyndap otyrғan birshama mәseleler bar. Bұl baғyttaғy jұmystarmen қazir Mәdenıet jәne aқparat mınıstrligi ғana aınalysýda. Al meniң oıymsha, atalғan iske өzge organdar da atsalyssa dұrys bolar edi. Aıtalyқ, mүmkindigi shekteýli jandardyң isimen Eңbek jәne halyқty әleýmettik қorғaý mınıstrligi aınalysқany dұrys. Өıtkeni bұl mәseleni olardan artyқ biletin eshkim joқ. Sol sııaқty densaýlyқ saқtaý ұıymy densaýlyқ saқtaýmen aınalysatyn, ekologııa salasy ekologııalyқ mәselelermen aınalysatyn үkimettik emes ұıymdarmen birlesip jұmys isteýleri қajet. Al aımaқtarda olardyң departamentteri bar. Ortaқ iske olar da atsalysýlary kerek. Osy jol arқyly biz memlekettik әleýmettik tapsyrys jүıesin rettegimiz keledi.