Úkimet óńirlerde qurylýy tıis jumys oryndarynyń sanyn anyqtady

ASTANA. Naýryzdyń 17-si. QazAqparat /Ernur Aqanbaı/ - Bıylǵy Joldaýynda Elbasy Nursultan Nazarbaev Úkimetke óńirlik jumyspen qamtylýdy jáne kadrlardyń qaıta daıarlanýyn qamtamasyz etý úshin respýblıkalyq bıýdjetten kem degende 140 mlrd. teńge bólýdi tapsyryp, jergilikti bıýdjetterden de osy strategııany birlese qarjylandyrýǵa resýrstar qarastyrylýy tıistigin aıtqan bolatyn.

Joldaý өmirge jol tartysymen bilek sybana iske kirisken Үkimet ony jүzege asyrý jөnindegi 2009 jylғa arnalғan is-қımyl josparyn (jol kartasy) қabyldady. «Jol kartasy» aıasynda қazirge deıin қandaı jұmystardyң jasalғany bүgin Үkimet otyrysynda sөz boldy. Premer-Mınıstrdiң orynbasary Erbol Orynbaevtyң aıtýynsha, Halyқty jұmyspen қamtý jәne kadrlardy қaıta daıarlaý strategııasyn jүzege asyrý maқsatynda jergilikti bıýdjetterdiң kiristeri men shyғystaryn қaıta қaraý jұmysy aıaқtalғan. Nәtıjesinde 53 mlrd. teңge basymdy emes shyғyndar қysқartylғan. Sөıtip atalmysh strategııany jүzege asyrýғa teң қarjylandyrý қaғıdaty negizinde jalpy somasy - 193 mlrd. teңge baғyttalatyn boldy. Kөk қaғazdyң baғamyna shaққanda bұl shamamen 1 mlrd. 290 mıllıonғa jýyқ dollar. Daғdarysқa қarsy baғdarlama aıasynda agroөnerkәsip keshenin қoldaýғa 1 mlrd. dollar, serpindi jobalardy jүzege asyrýғa 1 mlrd. dollar bөlingenin eskersek, halyқty jұmyspen қamtý үshin bұlardan da қomaқty қarjynyң қarastyrylғany Қazaқstannyң әleýmettik baғdary basym memleket bolýғa ұmtylysynyң bir kөrinisi ispetti. Jalpy daғdarystyң kesirinen týyndaғan jұmyssyzdyқ problemasy қazirgi ýaқytta talaı memlekettiң bas aýrýyna aınalғany shyndyқ. Onymen әr memleket әrқalaı kүresýde. Soғan қaramastan kөptegen elderde, әsirese ekonomıkasy damyғan memleketterde jұmyssyzdar sany kүn saıyn kөbeıip barady. Әleýmettik maңyzy zor bұl problemaғa tөtep berýde tipti өrkenıetti elderdiң өzderi de қaýқarsyzdyқ tanytýda. Olardyң қasynda Қazaқstannyң taңdaғan baғytyn barynshy oңtaıly dep baғalaýғa bolatyndaı. Sebebi, Prezıdenttiң tapsyrmasy boıynsha respýblıkalyқ bıýdjet jәne jergilikti bıýdjetter oңtaılandyrylғanymen, қazynadan әýel basta әleýmettik maқsatқa arnalғan shyғyndardyң kөlemi bir tıynғa da қysқartylғan joқ. ıAғnı, daғdarysқa қaramastan memleket halyқtyң aldyndaғy barlyқ әleýmettik mindettemelerin tolyқ oryndaıtyn bolady. Jұmystan bosap қalғan adamdardyң da «eki қolyna bir kүrek» taýyp berý үshin barlyқ mүmkindikter қarastyrylýda. Bir sөzben aıtқanda Қazaқstan қazirgideı kүrdeli ýaқytta aғymdaғy problemalardy sheship ғana қoımaı, elimizdiң daғdarystan keıingi kezeңdegi tұraқty damýyn қamtamasyz etýge tyrysyp jatyr. Joғarydaғy 53 mlrd. teңge қandaı shyғyndardy құrbandyққa shalý arқyly қysқartyldy degen mәselge toқtalatyn bolsaқ, E. Orynbaevtyң aıtýynsha, Ekonomıka jәne bıýdjettik josparlaý mınıstrligi jergilikti organdarmen birlesip jergilikti bıýdjetterdi eki baғyt boıynsha oңtaılandyrғan. Birinshi baғytқa sәıkes, damý bıýdjetteri 50 paıyzғa қysқartylғan. Bұғan jaңa nysandardyң құrylysyn salýғa jәne jaңalaýғa, basymdy emes nysandardyң құrylysyna, jobalyқ-smetalyқ құjattardy әzirleýge, aқparattyқ jүıelerdi құrýғa, jarғylyқ kapıtaldy toltyrýғa қajetti shyғyndar engizilgen. Al ekinshi baғyt boıynsha, aғymdaғy sıpattaғy basymdy emes shyғyndar қysқartylғan. Bұlarғa issapar shyғyndary, memlekettik қyzmetshilerdiң biliktiligin arttyrýғa, memlekettik organdardyң ғımarattary men үı-jaıyn kүrdeli jөndeýge, memlekettik organdardy materıaldyқ-tehnıkalyқ jabdyқtaýғa arnalғan jәne basқa da maқsattaғy shyғyndar kirgizilgen. «Jol kartasynda» joғarydaғy aıtylғandardan basқa, sondaı-aқ taғy eki baғyt қarastyrylyp otyr. Onyң biri - әleýmettik jұmys oryndaryn құrý, ekinshisi ? jastar praktıkasyn ұıymdastyrý. Bұlardy oryndaý үshin bıyl 61 myңnan astam әleýmettik jұmys oryndaryn құrý josparlanýda, bұl maқsatқa қosymsha 5,5 mlrd. teңge қarjy bөlinedi. Al jastar praktıkasyn ұıymdastyrý aıasynda 3,1 mlrd. teңge bөlý arқyly 34,5 myң jұmys orny құrylatyn bolady, Osy jerde atap өterligi, bұl jұmystardy jүzege asyrý kezinde «teң қarjylandyrý» қaғıdaty қoldanylmaıdy, қarjy respýblıkalyқ bıýdjetten bөlinedi. Al, jalpy tұtastaı alғanda, «jol kartasynyң» ınvestıtsııalyқ baғyty boıynsha, ıaғnı halyқty tұrғyn үı-kommýnaldyқ sharýashylyғy, aýrýhanalar men mektepterdi jylylaý, joldardy jaңalaý jұmystaryna tartý arқyly 278,5 myң jұmys ornyn құrý kөzdelip otyr. Bұғan 170 mlrd. teңge қarjy қajet. Osylaısha, Үkimettiң «jol kartasyna» sәıkes, elimiz өңirlerinde құrylatyn jұmys oryndarynyң naқty sany anyқtaldy. Mұny Eңbek jәne halyқty әleýmettik қorғaý mınıstrligi әkimdiktermen birlesip jүrgizgen. Endigi mәsele dittegen maқsatty baғyndyrýғa қatysty. Үkimet otyrysynda vıtse-Premer E. Orynbaev jergilikti atқarýshy organdar anyқtalғan naқty jұmys oryndaryn құrýy tıistigin, onyң oryndalýyna қataң baқylaý jasalatynyn, osynyң barlyғy jұmyspen қamtý ortalyқtary arқyly jүrgiziletinin қadap aıtty. Bұl eskertýge қarap endigi jerde jergilikti organdardyң «қaғaz jүzindegi esepteriniң» basyna tyқyr taıanғanyn aңғarýғa bolatyndaı. Halyқ қamy үshin қarajatty қataң үnemdeý arқyly jүzege asyryla bastaғan Strategııa қalaı bolғanda da oryndalýy tıis. Al jergilikti atқarýshy organdar bolsa, aldaғy sәýirdiң 15-ine deıin osy strategııa aıasynda қarjylandyrylatyn nysandardy jәne ol jobalardyң otandyқ taýarlarғa, jұmystar men қyzmet kөrsetýlerge sұranystaryn anyқtaýy tıis. Bұl Үkimetke sәýirdiң soңyna taman otandyқ өndiristi damytý jөnindegi is-sharalar josparyn jasaý үshin қajet. Sol kezde baryp Strategııanyң қandaı sұranysty týdyratyny belgili bolady. Bұl өz kezeginde Indýstrııa jәne saýda mınıstrligine қajetti tapsyrystardy otandyқ kәsiporyndarғa jiberýine mүmkindik beredi.