Úkimet qaýlysymen bazarlardyń qyzmetin uıymdastyrý erejesi ózgertildi
«Saýda rynoktarynyń qyzmetin uıymdastyrý erejesin bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Ykimetiniń 2003 jylǵy 5 aqpandaǵy № 131 qaýlysyna ózgerister engizý týraly
Qazaqstan Respýblıkasy Ykimetiniń 2016 jylǵy 25 aqpandaǵy № 111 qaýlysy
Osy qaýly 2018 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziledi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Ykimeti QAÝLY ETEDI:
1. «Saýda rynoktarynyń qyzmetin uıymdastyrý erejesin bekitý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Ykimetiniń 2003 jylǵy 5 aqpandaǵy № 131 qaýlysyna (Qazaqstan Respýblıkasynyń PÚAJ-y, 2003 j., № 6, 62-qujat) mynadaı ózgerister engizilsin:
taqyryp mynadaı redaktsııada jazylsyn:
«Saýda bazarlarynyń qyzmetin uıymdastyrý qaǵıdalaryn bekitý týraly»;
kirispe mynadaı redaktsııada jazylsyn:
«Saýda qyzmetin retteý týraly» 2004 jylǵy 12 sáýirdegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy 10-babynyń 2-7) tarmaqshasynasáıkes Qazaqstan Respýblıkasynyń Ykimeti QAÝLY ETEDІ:»;
kórsetilgen qaýlymen bekitilgen Saýda rynoktarynyń qyzmetin uıymdastyrý erejesi (budan ári - Qaǵıdalar) osy ıaaýlyǵa qosymshaǵa sáıkes jańa redaktsııada jazylsyn.
2. Osy qaýly 2018 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziletin jáne 2020 jylǵy 1 qańtarǵa deıin qoldanylatyn Qaǵıdalardyń 7-tarmaǵyn, 2020 jylǵy 1 qańtardan bastap qoldanysqa engiziletin Qaǵıdalardyń 8-tarmaǵyn qospaǵanda, alǵashqy resmı jarııalanǵan kúninen keıin kúntizbelik on kún ótken soń qoldanysqa engiziledi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Premer-Mınıstri K.Másimov
Qazaqstan Respýblıkasy Ykimetiniń 2016 jylǵy 25 aqpandaǵy № 111 qaýlysyna qosymsha
Qazaqstan Respýblıkasy Ykimetiniń 2003 jylǵy 5 aqpandaǵy № 131 qaýlysymen bekitilgen
Saýda bazarlarynyń qyzmetin uıymdastyrý qaǵıdalary
1. Jalpy erejeler
1. Osy Saýda bazarlarynyń qyzmetin uıymdastyrý qaǵıdalary (budan ári - Qaǵıdalar) «Saýda qyzmetin retteý týraly» 2004 jylǵy 12 sáýirdegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyn (budan ári - Zań) iske asyrý maqsatynda «Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesi týraly» 2009 jylǵy 18 qyrkúıektegi Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksine (budan ári - Kodeks), Qazaqstan Respýblıkasynyń «Tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý týraly» 2010 jylǵy 4 mamyrdaǵy, «Tehnıkalyq retteý týraly» 2004 jylǵy 9 qarashadaǵy, «Ólshem birligin qamtamasyz etý týraly» 2000 jylǵy 7 maýsymdaǵy zańdaryna sáıkes ázirlengen jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda ornalasqan saýda bazarlarynyń qyzmetin uıymdastyrý tártibin aıqyndaıdy.
Osy Qaǵıdalar saýda bazarynyń barlyq sýbektilerine qoldanylady.
2. Osy Qaǵıdalarda mynadaı termınder qoldanylady:
1) avtodúken - saýda jabdyǵymen jaraqtalǵan mamandandyrylǵan avtokólik quraly (taýarlardy avtodúkender arqyly ótkizgen kezde mamandandyrylǵan kólik quraly tehnıkalyq turǵydan jaramdy bolýǵa tıis);
2) avtomat - taýarlardy satýǵa arnalǵan avtomattandyrylǵan qurylǵy;
3) bazar ákimshiligi - bazar qyzmetin tikeleı basqarý úshin bazardyń menshik ıesi (ıegeri) qurǵan basqarý apparaty;
4) bólshek bazar - qyzmet kórsetýdi jáne tutynýshylardyń tikeleı ózderine, turmystyq jáne otbasylyq paıdalanýyna arnalǵan tutyný maqsatyndaǵy taýarlardy danalap nemese shamaly mólsherde satyp alý-satý júzege asyrylatyn bazar;
5) bólshek saýda - satyp alýshyǵa jeke, otbasylyq, úı ishinde nemese kásipkerlik qyzmetpen baılanysty emes ózge de paıdalanýǵa arnalǵan taýarlardy satý jónindegi kásipkerlik qyzmet;
6) dúken - saýda, qosalqy, ákimshilik-turmystyq úı-jaılarmen, sondaı-aq taýarlardy qabyldaýǵa, saqtaýǵa jáne satýǵa daıyndaýǵa arnalǵan úı-jaılarmen qamtamasyz etilgen, kúrdeli statsıonarlyq qurylys nemese onyń bir bóligi;
7) dúńgirshek - bir nemese birneshe saýda ornyna eseptelgen, azyq-túlik taýarlaryn saqtaýǵa arnalǵan saýda zaly men úı-jaılary joq, saýda jabdyǵymen jaraqtalǵan, tasymaldanatyn kúrdeli emes qurylys;
8) jyljymaly sóre - arnaıy belgilengen orynǵa ornalastyrylatyn, saýda ornyn bildiretin tasymaldanatyn ýaqytsha qurylys (konstrýktsııa);
9) kommýnaldyq bazar - jergilikti atqarýshy organdardyń sheshimi boıynsha qurylatyn, tutynýshylardyń tikeleı ózderine, turmystyq jáne otbasylyq paıdalanýyna arnalǵan azyq-túlik taýarlaryn basymdyqpen satyp alý-satý júzege asyrylatyn saýda bazary;
10) kóterme bazar - odan ári ótkizý nemese óndiriste paıdalaný maqsatynda taýarlardy partııalarmen (kóp mólsherde) satyp alý-satý júzege asyrylatyn bazar;
11) kóterme saýda - keıinnen satýǵa nemese jeke, otbasylyq, úı-ishilik jáne osyndaı ózge de paıdalanýǵa baılanysty emes ózge de maqsattarǵa arnalǵan taýarlardy ótkizý jónindegi kásipkerlik qyzmet;
12) saýda bazarynyń menshik ıesi (ıegeri) - Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes áreket etetin, saýda qyzmetin júzege asyrý úshin saýda oryndaryn beretin jáne basqa da qyzmet túrlerin kórsetetin bazardyń múlkin ıelenetin, paıdalanatyn, onyń ishinde menshik quqyǵynda paıdalanatyn dara kásipker jáne (nemese) zańdy tulǵa;
13) saýda bazary - aýmaqta sharýashylyq qyzmet etý, basqarý jáne kúzet fýnktsııalary ortalyqtandyrylǵan, turaqty negizde jumys isteıtin jáne óz aýmaǵynyń shekarasy sheginde avtokólik quraldaryn qoıý úshin alańmen qamtamasyz etilgen, sondaı-aq sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq talaptarǵa, órt qaýipsizdigi, sáýlet-qurylys talaptaryna jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes ózge de talaptarǵa sáıkes keletin saýda qyzmetine arnalǵan oqshaýlanǵan múliktik keshen;
14) saýda qyzmeti - jeke jáne zańdy tulǵalardyń taýarlardy satyp alý-satýdy júzege asyrýǵa baǵyttalǵan kásipkerlik qyzmeti;
15) saýda qyzmetiniń sýbektisi - Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda belgilengen tártippen saýda qyzmetin júzege asyratyn jeke nemese zańdy tulǵa;
16) saýda kerek-jaraǵy - saýda qyzmetin júzege asyrýǵa arnalǵan zattar;
17) saýda obektisi - qural-jabdyqpen arnaıy jaraqtandyrylǵan, taýarlar satý kezinde taýarlardy qoıýǵa, kórsetýge, satyp alýshylarǵa qyzmet etýge jáne satyp alýshylarmen aqshalaı esep aıyrysýǵa arnalǵan jáne paıdalanylatyn ǵımarat nemese ǵımarattyń bir bóligi, qurylys nemese qurylystyń bir bóligi, saýda bazary, avtomattandyrylǵan qurylǵy nemese kólik quraly;
18) saýda orny - taýarlar satý kezinde taýarlardy qoıýǵa, kórsetýge, satyp alýshylarǵa qyzmet etýge jáne satyp alýshylarmen aqshalaı esep aıyrysýǵa arnalǵan jáne paıdalanylatyn qural-jabdyqpen jaraqtandyrylǵan oryn;
19) saýda shaǵyn bazary (budan ári - shaǵyn bazar) - saýda oryndarynyń sany 25-ten aspaıtyn, taýarlardy zaýyttyq oramda (ydysta) danalap, aýylsharýashylyq ónimin, sondaı-aq arnaıy saqtaý jaǵdaılaryn talap etpeıtin taýarlardy satýǵa arnalǵan bazar;
20) statsıonarlyq emes saýda obektisi - ınjenerlik-tehnıkalyq qamtamasyz etý jelilerine qosylýynyń (tehnologııalyq biriktirilýiniń) bolýyna nemese bolmaýyna qaramastan, jermen berik baılanysy joq ýaqytsha qurylys nemese ýaqytsha konstrýktsııa, onyń ishinde avtomattandyrylǵan qurylǵy nemese kólik quraly;
21) statsıonarlyq saýda obektisi - jermen berik baılanysqan jáne ınjenerlik-tehnıkalyq qamtamasyz etý jelilerine qosylǵan (tehnologııalyq biriktirilgen) ǵımarat nemese ǵımarattyń bir bóligi (qosarlas, qosarlas-japsarlas, japsarlas salynǵan úı-jaı), qurylys nemese qurylystyń bir bóligi (qosarlas, qosarlas-japsarlas, japsarlas salynǵan úı jaı);
22) taýar - satýǵa nemese aıyrbastaýǵa arnalǵan, aınalymnan alynbaǵan kez kelgen eńbek ónimi;
23) taýarlar toby - fýnktsııalyq maqsatynda uqsastyǵy bar taýarlar jıyntyǵy;
24) halyqtyń dekrettelgen toby - halyqqa qyzmet kórsetý salasynda jumys isteıtin jáne aınalasyndaǵy adamdarǵa ınfektsııalyq jáne parazıttik aýrýlardy juqtyrýda barynsha qaýip tóndiretin adamdar;
25) shatyr (pavılon) - qurastyrmaly-jınamaly konstrýktsııalardan, bir nemese birneshe saýda oryndary úshin saýda jabdyqtarymen jaraqtandyrylǵan saýda qoryna arnalǵan alańy bar jáne arnaıy belgilengen orynǵa ornalastyrylatyn, jeńil qurylatyn qurylys.
3. Bazarda taýarlardy kóterme jáne bólshek satý túrindegi saýdany, sondaı-aq qyzmetter kórsetýdi bazar aýmaqtarynda ornalasqan statsıonarlyq jáne statsıonarlyq emes saýda obektileri arqyly saýda qyzmeti sýbektileri júzege asyrady.
4. Saýda bazarlaryn jobalaý, salý jáne rekonstrýktsııalaý sáýlet, qala qurylysy jáne qurylys salasyndaǵy qoldanystaǵy memlekettik normatıvterde kózdelgen talaptarǵa sáıkes jáne óz quzyreti sheginde belgilengen tártippen tıisti organdarmen kelisilgen jobalar boıynsha júrgiziledi.
Obektini qabyldaýdyń bekitilgen aktisi bolmasa, bazardy paıdalanýǵa jol berilmeıdi.
5. Taýarlyq-salalyq belgisi boıynsha saýda bazarynyń aýmaǵyn mamandandyrýdy jáne aımaqtarǵa bólýdi, sondaı-aq bazarda júzege asyrylatyn mámilelerdiń kólemi men sıpatyna baılanysty bazardyń túrin qoldanystaǵy normatıvterge sáıkes bazar ákimshiligi aıqyndaıdy.
6. Bazarlar:
1) taýarlyq mamandanýy boıynsha:
azyq-túlik taýarlaryn ótkizý boıynsha - azyq-túlik;
ónerkásip taýarlaryn, turmystyq tehnıkany jáne taǵy basqalardy ótkizý boıynsha - azyq-túlik emes;
2) ótkizetin taýarlaryna baılanysty:
mamandandyrylǵan;
ámbebap;
3) mámilelerdiń kólemi men olardy júzege asyrý tásilderi boıynsha:
bólshek;
kóterme bolyp jikteledi.
7. Ámbebap saýda bazary saýda oryndary ártúrli toptaǵy taýarlardy satýdy júzege asyrýǵa arnalǵan saýda bazary bolyp tabylady:
1) astananyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń aýmaǵyndaǵy saýda bazary, avtodúkenderdi qospaǵanda, ishinde statsıonarlyq emes saýda obektilerin ornalastyrýǵa bolatyn bir jáne odan da kóp statsıonarlyq saýda obektilerinen turady;
2) oblystyq mańyzy bar qalanyń, aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń aýmaǵyndaǵy saýda bazary statsıonarlyq jáne (nemese) statsıonarlyq emes saýda obektilerinen turady.
8. Ámbebap saýda bazary saýda oryndary ártúrli toptaǵy taýarlardy satýdy júzege asyrýǵa arnalǵan saýda bazary bolyp tabylady:
1) astananyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń jáne oblystyq mańyzy bar qalanyń aýmaǵyndaǵy saýda bazary, avtodúkenderdi qospaǵanda, ishinde statsıonarlyq emes saýda obektileri ornalastyrýǵa bolatyn bir jáne odan da kóp statsıonarlyq saýda obektilerinen turady;
2) aýdandyq mańyzy bar qalanyń, kenttiń, aýyldyń aýmaǵyndaǵy saýda bazary statsıonarlyq jáne (nemese) statsıonarlyq emes saýda obektilerinen turady.
9. Mamandandyrylǵan saýda bazary taýarlardyń jalpy sanynyń jetpis jáne odan da kóp paıyzy bir toptaǵy taýarlardy satýdy júzege asyrýǵa arnalǵan saýda bazary bolyp tabylady.
Mamandandyrylǵan saýda bazary statsıonarlyq jáne (nemese) statsıonarlyq emes saýda obektilerin bildiredi.
10. Saýda bazarlarynyń jumys rejımin bazarlardyń ákimshiligi belgileıdi.
2. Bazar aýmaqtaryn ustaýǵa, jabdyqtaýǵa jáne jaraqtandyrýǵa qoıylatyn talaptar
11. Bazardy uıymdastyrý kezinde Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy zańnamasyna sáıkes sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organmen bekitilgen «Tamaq ónimderiniń kóterme jáne bólshek saýda obektilerine qoıylatyn sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq talaptar» sanıtarııalyq qaǵıdalarynyń (budan ári - sanıtarııalyq qaǵıdalar), órt qaýipsizdigi, sáýlet, qurylys, veterınarııalyq, ekologııalyq jáne basqa da talaptar saqtalýy tıis.
12. Bazar aýmaǵynda ornalasqan qurylystar da qaýipsizdik tehnıkasy, veterınarııalyq, sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq, órt qaýipsizdigi qaǵıdalaryna, qurylys normalary men qaǵıdalaryna, sondaı-aq tıisti beıindegi (úlgidegi) obektiler úshin belgilengen basqa da talaptarǵa saı kelýge tıis.
13. Bazar aýmaǵynda qurylystar men jabdyqty ornalastyrý tutynýshylardyń saýda oryndaryna erkin kelýin, órt qaýipsizdigi talaptarynyń saqtalýyn jáne avarııalyq nemese tótenshe jaǵdaılarda adamdar men materıaldyq qundylyqtardy shuǵyl evakýatsııalaý múmkindigin qamtamasyz etýi tıis.
14. Bazardyń sanıtarııalyq jaı-kúıi sanıtarııalyq qaǵıdalar talaptaryna sáıkes bolýǵa tıis.
15. Saýda bazarlarynda:
1) ornalastyrý shemasyna sáıkes saýda oryndary, ákimshilik-turmystyq, qoıma úı-jaılary jáne jalpy paıdalanylatyn oryndar jabdyqtalýǵa;
2) sholýǵa arnalǵan qoljetimdi oryndar jabdyqtalýǵa tıis, onda:
saýda bazarynda saýda oryndaryn ornalastyrý shemasyn qamtıtyn aqparat;
avarııalyq nemese tótenshe jaǵdaılar týyndaǵan kezde evakýatsııalaý shemasy;
órt shyqqan kezde adamdardy qaýipsiz aımaqqa qaýipsiz evakýatsııalaýdy júrgizý, órtke qarsy qyzmetti shaqyrý jáne órt sóndirý bólimsheleri kelgenge deıin órtti sóndirýdi uıymdastyrý jónindegi uıym qyzmetkerleriniń is-qımyl tártibin qamtıtyn evakýatsııa jospary;
saýda oryndaryn jalǵa berý (paıdalaný) tártibi men sharttary týraly aqparat, onyń ishinde osy Qaǵıdalardyń 20-tarmaǵynyń 12) tarmaqshasyna sáıkes bazarlarda jeńildikteri bar tulǵalardyń tizbesi;
bos saýda oryndarynyń bolýy-bolmaýy týraly aqparat;
saýda oryndaryn jalǵa berý (paıdalaný) jónindegi kelissózderdi júrgizýge ýákiletti tulǵanyń baılanys (telefon nómiri jáne (nemese) elektrondyq mekenjaıy) derekteri;
Qazaqstan Respýblıkasynyń tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý týraly zańnamasynda kózdelgen aqparat;
baqylaý ólsheý quraldarynyń, pikirler men usynystar kitabynyń ornalasqan orny;
bazar jumysyna qatysty máseleler týyndaǵan jaǵdaıda júginý qajet bazar ákimshiligi, tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý, halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy memlekettik organdardyń aýmaqtyq bólimsheleri, veterınarııa jáne ósimdikter karantıni jónindegi organdar ishki ister bólimi telefondarynyń nómirleri;
sanıtarııalyq-veterınarııalyq saraptama júrgizý úshin azyq-túlik taýarlarynan alynatyn irikteý normalary (mundaı aqparattyń et jáne jemis-kókónis pavılondarynda ornalasýy mindetti) ornalastyrylady.
Kommýnaldyq bazarda Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2010 jylǵy 1 naýryzdaǵy № 145 qaýlysymen bekitilgen áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarynyń tizbesine sáıkes áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarynyń aǵymdaǵy bólshek baǵalary týraly aqparattyq stendter ornatylady. Sondaı-aq mundaı aqparattyq stendte ózge de azyq-túlik taýarlarynyń aǵymdaǵy bólshek baǵalary týraly aqparat qamtylýy múmkin.
Bazar aýmaǵy saýda qatarlaryna (jemis-kókónis, et, sút, turmystyq taýarlar, kıim, aıaq kıim jáne t.b.), qoǵamdyq tamaqtaný obektilerine, baqylaý ólsheý quraldaryna, avtobýs aıaldamalaryna, shyǵýǵa jáne t.b. baǵyttar siltemelerimen jaraqtandyrylady.
Bazar qajetti saýda kerek-jaraǵymen, jabdyqpen, onyń ishinde «Ólshem birligin qamtamasyz etý týraly» Qazaqstan Respýblıkasy Zańynyń talaptaryna sáıkes qoldanýǵa jol berilgen baqylaý ólsheý quraldarymen jaraqtandyrylady.
Árbir azyq-túlik saýda zalynda ólsheý baqylaý quraldary ornatylady.
16. Bazar aýmaǵynda qoǵamdyq tamaqtaný, saýda, halyqqa turmystyq qyzmetter kórsetý jáne áleýmettik maqsattaǵy obektilerdi ornalastyrý jáne jabdyqtaý sanıtarııalyq qaǵıdalardyń talaptaryn saqtaı otyryp jáne Kodekstiń 21-1-babynyń 2jáne 3-tarmaqtaryna sáıkes júrgiziledi.
17. Azyq-túlik emes saýda zaldarynda zattardy (kıim, aıaq kıim) satý kezinde olardy ólshep, kıip kórý úshin jaǵdaı jasalýy, al aqaýsyzdyǵyn tekserýdi talap etetin kúrdeli-tehnıkalyq jáne basqa da taýarlar úshin - ony ótkizýge arnalǵan jaǵdaı jasalýǵa tıis.
18. Bazar aýmaǵyndaǵy sýmen jabdyqtaý jáne sý burý sanıtarııalyq qaǵıdalar talaptaryna saı bolýǵa tıis.
19. Bazarda tamaq jáne aýyl sharýashylyǵy ónimderin, azyq-túlik shıkizatyn, taýarlardy saqtaý jáne ótkizý sanıtarııalyq qaǵıdalardyń talaptaryna sáıkes júzege asyrylady.
Bazar ákimshiliginiń jumysyn uıymdastyrý
20. Bazar ákimshiligi:
1) Qazaqstan Respýblıkasynyń saýda qyzmetin reglamentteıtin qoldanystaǵy zańnamasyna, osy Qaǵıdalarǵa jáne bazar sýbektileriniń ózara qatynastarynyń ishki tártibin aıqyndaıtyn bazar reglamentine sáıkes bazardyń qalypty jumys isteýi jáne onyń jumysyn uıymdastyrý úshin qajetti jaǵdaılardy qamtamasyz etedi;
2) bazardyń reglamentin ázirleıdi, onda mindetti túrde:
jumys rejımi jáne bazarǵa saýda qyzmeti sýbektileriniń, satyp alýshylardyń jáne bazar ákimshiligi qyzmetkerleriniń kelý tártibi;
bazar usynatyn qosymsha qyzmetter tizbesi;
saýda qyzmetiniń sýbektilerine saýda oryndaryn berý tártibi, olardyń sıpattamasy, jalǵa alý sharttary kórsetiledi;
3) bazar aýmaǵyn ýaqtyly tazalaýdy jáne abattandyrýdy qamtamasyz etedi;
4) bazarda aı saıyn kestege sáıkes sanıtarııalyq kún ótkizedi;
5) bazardyń mamandanýyna baılanysty energııamen, sýmen, jylýmen jabdyqtaý bóliginde bazar aýmaǵyndaǵy saýda obektileri men oryndaryna servıstik qyzmet kórsetýdi, sondaı-aq paıdalaný sharttaryna jáne olarǵa belgilengen talaptar men sanıtarııalyq qaǵıdalarǵa sáıkes keletin saýda kerek-jaraǵynyń jáne baqylaý tarazylarynyń bolýyn qamtamasyz etedi;
6) qoǵamdyq tártipti, órt qaýipsizdigin saqtaý, qaraýyldyq kúzet uıymdastyrý jáne bazardy abattandyrý boıynsha is-sharalardy ótkizý boıynsha sharalar qabyldaıdy;
7) osy Qaǵıdalarǵa, qurylys normalary men qaǵıdalaryna, sanıtarııalyq qaǵıdalarǵa, órt qaýipsizdigi qaǵıdalaryna, ekologııalyq qaǵıdalarǵa jáne qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes basqa da talaptarǵa sáıkes bazar jumysyn uıymdastyrady;
8) bazar aýmaǵyna kireberiske bazardyń túrin, mamandanýyn, ataýyn, jumys rejımin kórsete otyryp mańdaısha (memlekettik jáne orys tilderinde) ornatady;
9) mynadaı normatıvtik quqyqtyq aktiler:
«Tutynýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy;
«Saýda qyzmetin retteý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy;
«Ólshem birligin qamtamasyz etý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańy;
osy Saýda bazarlarynyń qyzmetin uıymdastyrý qaǵıdalary;
sanıtarııalyq qaǵıdalar bolýǵa tıis.
Qajettilik týyndaǵan jaǵdaıda atalǵan normatıvtik quqyqtyq aktiler saýda bazarynyń barlyq sýbektilerine tanysý úshin beriledi;
10) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, bazar kórsetetin qyzmetter úshin tólem mólsherlemesin (saýda oryndary men úı-jaılardy jalǵa alý, sondaı-aq basqa da qosymsha kórsetiletin qyzmetter) derbes belgileıdi;
11) Zańǵa sáıkes saýda obektilerin, saýda obektilerindegi, onyń ishinde saýda bazarlaryndaǵy saýda oryndaryn jalǵa bergende (paıdalanǵanda) jaldaý (paıdalaný) sharttaryn jasaýǵa mindetti (kúntizbelik aı sheginde úsh kúnnen astam merzimge shart jasaǵan kezde - jazbasha túrde);
12) bazar kórsetetin qyzmetter boıynsha azamattardyń jekelegen sanattaryna jeńildikter berý týraly sheshimdi derbes qabyldaıdy (bul rette jeńildikter berý týraly habarlandyrý men tıisti jeńildikteri bar tulǵalardyń tizbesi jalpyǵa qoljetimdi jerde ornalastyrylady);
13) shart negizinde quqyqtyq tártipti qorǵaý jáne órt qaýipsizdigi jónindegi qyzmetti júzege asyratyn memlekettik emes uıymdarǵa, veterınarııalyq qadaǵalaý organdaryna turaqty beketter ornalastyrý úshin qyzmettik úı-jaılar beredi;
14) saýda qyzmetiniń sýbektileri úshin aqyly qyzmetter (tońazytqyshtarda, qoımalarda jáne basqa da qoıma úı-jaılarynda taýarlardy, ónimdi, sondaı-aq satýshylardyń jeke zattaryn saqtaý; et shabý; júkterdi saýda oryndaryna tasý; avtoturaqtardy paıdalaný; radıo arqyly habarlandyrýlar jáne basqalar) usynady.
21. Saýda bazarynyń menshik ıesi (ıegeri) Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańnamasyna sáıkes salyqtyq mindettemeni oryndaıdy.
22. Bazardyń tehnıkalyq personaly saýda bazary aýmaǵynda sharýashylyq qyzmetti sanıtarııalyq kıim kıip júzege asyrady, sondaı-aq sanıtarııalyq-gıgıenalyq talaptardy saqtaıdy.
23. Kommýnaldyq bazardyń ákimshiligi oblystyń, qalanyń, aýdannyń jergilikti atqarýshy organdarymen kelisý boıynsha apta saıynǵy negizde kommýnaldyq bazarda satylatyn azyq-túlik taýarlaryna usynylatyn bólshek baǵany belgileıdi.
24. Kommýnaldyq bazardyń ákimshiligi oblystyń, qalanyń, aýdannyń jergilikti atqarýshy organdarymen kelisý boıynsha jyl saıynǵy negizde toqsanyna bir retten jıiletpeı túzetý múmkindigimen kórsetiletin qyzmetterdiń barlyq túrleri boıynsha (saýda alańdaryn jalǵa berý, taýarlardy saqtaý, qoımaǵa qoıý, suryptaý jáne býyp-túıý, sondaı-aq júk jáne jeńil avtokóliktiń kirýi jáne turaǵy) tirkelgen tarıfterdi belgileıdi.
4. Bazarlardyń jumysyn baqylaý
25. Osy Qaǵıdalar talaptarynyń saqtalýyn baqylaýdy Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamalyq aktilerinde belgilengen tártippen ýákiletti memlekettik organdar jáne oblystyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalanyń, astananyń jergilikti atqarýshy organdary óz quzyretteri sheginde júzege asyrady.
26. Bazar ákimshiligi ýákiletti organdardyń laýazymdy tulǵalaryna tekserýler júrgizýge járdem kórsetedi jáne osyndaı tekserýler barysynda anyqtalǵan kemshilikter men buzýshylyqtardy joıý boıynsha sharalar qabyldaıdy.
27. Júzege asyrylǵan tekserýler nátıjeleri boıynsha, Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy zańnamasynyń buzylýy anyqtalǵan kezde, baqylaýshy organdar Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasynda kózdelgen sharalardy qabyldaıdy.
28. Bazardyń menshik ıesi (ıegeri) jáne (nemese) ákimshiligi osy Qaǵıdalardy buzǵany úshin Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamalyq aktilerine sáıkes jaýapty bolady.
5. Saýda protsesin uıymdastyrý
29. Saýda qyzmetiniń sýbektileri jáne halyqtyń dekrettelgen tobyna jatatyn bazar qyzmetkerleri sanıtarııalyq-gıgıenalyq talaptardy saqtaýy, sondaı-aq halyqtyń sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq salamattylyǵy salasyndaǵy ýákiletti memlekettik organnyń Mindetti medıtsınalyq qarap tekserýdi ótkizý qaǵıdalaryna sáıkes medıtsınalyq tekserýden ótýi tıis.
30. Saýda qyzmetiniń sýbektisi: ónimderdiń sáıkestigi men qaýipsizdigin kýálandyratyn qujattarsyz jáne (nemese) tutynýshylardyń ómiri nemese densaýlyǵy úshin qaýipsizdik talaptaryna saı kelmeıtin (onyń ishinde Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyna odan tysqary jerlerden ákelingen) taýarlardy satqan, sondaı-aq taýarlardyń qaýipsizdik talaptaryna sáıkestigin kýálandyratyn resmı qujatty zańsyz paıdalanǵan; satylatyn taýardyń sapasyna qatysty satyp alýshylardy aldaǵan; tutynýshyny artyq ólsheý arqyly aldaǵan; sanıtarııalyq qaǵıdalardyń talaptaryn buzyp taýarlar saýdasyn jasaǵan jaǵdaıda «Ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń Kodeksinde kózdelgen jaýaptylyqta bolady.
31. Saýda qyzmetiniń sýbektileri taýarlardy satý kezinde:
1) bazardaǵy saýda qaǵıdalary men bazardyń ishki tártibin saqtaýy;
2) sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq jáne órt qaýipsizdigi talaptaryn saqtaýy;
3) júkqujattardyń túpnusqalary men normatıvtik aktilerde kózdelgen basqa da taýardyń ilespe qujattary; taýarlardyń sáıkestigi men qaýipsizdigin rastaıtyn qujattar bolýy;
4) Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańnamasyna sáıkes salyq esebin júrgizýi qajet.
32. Osy Qaǵıdalardyń 31-tarmaǵynyń 3) tarmaqshasynda atalǵan qujattar saýda qyzmetiniń sýbektisinde búkil jumys ýaqytynda saqtalady jáne baqylaýshy organdar men bazar ákimshiliginiń, sondaı-aq tutynýshylardyń birinshi talap etýi boıynsha beriledi.
33. Saýda ornyn úshinshi tulǵaǵa berý taraptardyń (saýda qyzmetiniń sýbektisi men bazar ákimshiligi) kelisimi boıynsha júrgiziledi.
34. Saýda qyzmetiniń sýbektileri Qazaqstan Respýblıkasynyń salyq zańnamasyna sáıkes salyqtyq mindettemelerdi oryndaıdy.
35. Bazarda satýǵa tyıym salynǵan tamaq taýarlarynyń tizbesi sanıtarııalyq qaǵıdalar talaptarynda aıqyndalady.
36. Zańǵa sáıkes erkin satýǵa tyıym salynǵan taýarlardy bazarda satýǵa tyıym salynady.
37. Bazarlarda veterınarııalyq-sanıtarııalyq saraptama júrgizý mindetti bolyp tabylady. Janýarlardan alynatyn shıkizattardy veterınarııalyq-sanıtarııalyq saraptama júrgizbeı satýǵa tyıym salynady.
38. Kommýnaldyq bazarda azyq-túlik taýarlaryn satýǵa saýda oryndarynyń keminde 70 %, onyń ishinde keminde 10 % saýda orny óz ónimderin satý úshin tikeleı aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerge beriledi.
Bul rette azyq-túlik taýarlaryn satý úshin saýda oryndarynyń naqty sanyn jáne aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshiler úshin saýda oryndarynyń naqty sanyn aıqyndaýdy jergilikti atqarýshy organdarmen kelisý boıynsha kommýnaldyq bazar ákimshiligi júzege asyrady.
6. Satylatyn taýarlardyń sapasy men qaýipsizdigi
39. Bazarda aınalymǵa tehnıkalyq retteý, sondaı-aq taǵam ónimderiniń qaýipsizdigi salasyndaǵy zańnamada belgilengen tártippen olardyń bazardaǵy aınalymynyń belgilengen qaǵıdalaryna sáıkes taýarlar (ónimder) jiberiledi.
40. Satý ýaqytynda sapasyn joǵaltqan jáne sapasyz taýarlar razrıadyna ótken taýar satýdan alynady.
Ónimder men taýarlardy joıý nemese odan ári qaıta óńdeý Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy zańnamasyna sáıkes júzege asyrylady.
Ýaqytsha saqtaýǵa qoıylǵan taýarlar ydysta qattalýy tıis. Saqtaý úı-jaılarynda taýarlar taýarlardy qatar ornalastyrý qaǵıdattary, qoımaǵa qoıý, rejım men saqtaý normalary saqtala otyryp ornalastyrylady.
7. Saýda bazarlarynyń qyzmetin toqtatý
41. Saýda bazarynyń menshik ıesi bazar qyzmetin Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy zańnamasyna sáıkes toqtatady.