UBT uıymdastyrý jaǵynan da, sapa jaǵynan da birshama joǵary deńgeıge kóterildi - B. Jumaǵulov
Mınıstrdiń málimetine qaraǵanda, jaqynda aıaqtalǵan Ulttyq biryńǵaı testileýge 95 487 túlek nemese mektep bitirýshileriniń 95,9 paıyzy qatysty. Olardyń 27 myń 465-i nemese 28,8 paıyzy shekti kórsetkish sanalatyn 50 ball jınaqtaýdy eńsere almaǵan. Áıtse de, Bilim jáne ǵylym mınıstri Baqytjan Jumaǵulov bul kórsetkishtiń byltyrǵy deńgeımen salystyrǵanda birshama jaqsarǵanyn alǵa tartady. Onyń aıtýynsha, 2012 jyly test synaǵyna qatysýshylardyń 36,8 paıyzy shekti mejeden asa almaǵan edi.
Budan bólek, bıyl elimizdegi Ulttyq biryńǵaı testileýdiń ortasha deńgeıi 74,5 baldy qurady. Byltyr bul kórsetkish 70,9 baldy quraǵanyn eskersek, bıylǵy ortasha deńgeı 3,6 tarmaqqa joǵarylaǵan. Eń joǵary kórsetkishke Almaty jáne Astana qalalary sáıkesinshe 85 jáne 81 ball jınaý arqyly qol jetkizgen eken. 100 baldan joǵary kórsetkishke qol jetkizgen túlekter sany 11 myń 167-ni nemese 11,7 paıyzdy quraıdy. 2012 jyly bul kórsetkishti 10 myń 756 bala eńserip, olardyń jalpy úlesi 9,2 paıyzǵa teń bolǵan edi.
Al, eń joǵary kórsetkish 125 balǵa respýblıka boıynsha 7 túlek taban tiregen. Atap aıtqanda, eń joǵary baldy Pavlodar oblysy, Ekibastuz qalasynyń daryndy balalarǵa arnalǵan mamandandyrylǵan mektep lıtseıiniń túlegi Ásel Aıtkenova, Shymkenttegi M. Dýlatı atyndaǵy úsh tilde oqytatyn mamandandyrylǵan daryndy balalarǵa arnalǵan 8-shi gımnazııa túlegi Aıda Ysqaq jáne Almaty qalasyndaǵy O. Jáýtikov atyndaǵy respýblıkalyq mamandandyrylǵan fızıka-matematıkalyq mektep ınternatynyń túlekteri Botagóz Quspanǵalıeva men Toqtamys Marǵulan, sondaı-aq Atyraý qalasyndaǵy aǵylshyn tilin tereńdetip oqytatyn gımnazııanyń úsh túlegi - Nurjan Qamzaev, Samal Qumarova jáne Aqbóken Sahtanov ıelengen.
«Osynyń ózi UBT deńgeıiniń joǵary kórsetkishi retinde qarastyrylady. Rasynda da, bıylǵy testileý burnaǵy jyldarmen salystyrǵanda sapalyq jaǵynan da, uıymdastyrýshylyq jaǵynan da birshama ilgerilegen. Árıne, ótken on jyl ishinde UBT túrli satydan ótti. Eń bastysy, biz ulttyq testileý arqyly áleýmettik mańyzdy fýnktsııalardyń oryndalatynyna basa mán berdik. Al jetildirý barysynda bizdiń túlekterdi baǵalaýdaǵy adamı faktordy aralastyrmaý máselesine, sybaılas jemqorlyqqa erekshe nazar aýdaryldy. UBT-ny jetildirýge qatysty mynadaı úsh mańyzdy quramdas bar ekeni belgili. Birinshiden, biz on jyl ishinde asa obektıvti baǵalaýǵa qol jetkizdik. Ekinshiden, joǵary bilimge teń ári bárine birdeı qoljetimdilik qamtylyp otyr. Azamattar óz aýdanynan, óńirinen alysqa barmaı-aq testileýge qatysatyn múmkindikti ıelendi», - deıdi Baqytjan Jumaǵulov.
Bul rette mınıstr Ulttyq biryńǵaı testileý tapsyrmalaryna qatysty jurtshylyq arasynan eshqandaı syn men eskertýler bolmaǵanyn da alǵa tartady. Máselen, mınıstrlik buǵan deıingi kemshilikter men olqylyqtardy, eskertýlerdi zerdelep qana qoımaı, on jyldaǵy jumysqa saraptama jasap shyqqan. Sonyń arqasynda test tapsyrmalarynyń sapasy jaqsara túsipti. Buny apellıatsııa nátıjelerinen kórýge bolady. Aıtalyq, osy jyldar ishinde túlekter atynan 700 apellıatsııalyq shaǵym berilse, sonyń 0,1 paıyzy ǵana qanaǵattandyrylǵan.
«Sonymen birge, biz álemdik tájirıbelerdi, sońǵy jyldardaǵy eskertpelerdi esepke ala otyryp, test tapsyrmalarynyń 50 paıyzǵa jýyǵyn qaıta qarap shyqtyq. Qazaqstannyń eń úzdik pedagogtary saýaldar ázirleýge atsalysty. Sondyqtan da bıyl test tapsyrmalaryna qatysty eshqandaı da eskertý bolǵan joq», - deıdi mınıstr Baqytjan Jumaǵulov. Eń bastysy sońǵy jyldary mektep ustazdarynyń da, oqýshylardyń da testileýge degen kózqarastary ózgergen. Burnaǵy jyldary 10-11 synyptarda oqýshylar ýaqytyn jappaı test tapsyrmalaryn jattaýmen ótkizetini belgili edi. Buǵan da jol berilmeıtin bolǵan. «Elbasynyń tapsyrmasyna sáıkes ár oblysta test sapasyn baqylaıtyn departamentter de qurylǵan. Test tapsyrmalarynda eń bastysy, standartty oryndaýlarǵa salmaq jasap, logıkalyq suraqtardyń sanyn arttyrdyq. Osynyń arqasynda bıyl jaqsy kórsetkishke de qol jetkizip otyrmyz», - deıdi Baqytjan Jumaǵulov.
Budan bólek, mınıstr Ulttyq biryńǵaı testileý barysynda oqys oqıǵalar, óreskel buzýshylyqtar azaıǵanyn da alǵa tartady. Degenmen, bıylǵy testileý sharasy barysynda birneshe márte qaıtalanǵan buzýshylyq jasaǵany úshin 31 mektep túlegi UBT-ǵa jiberilmegen. Olardyń ishinde basqa bireýdiń ornyna kirgeni úshin 6 adam aýdıtorııadan shyǵarylypty.
Al aldaǵy UBT jańalyǵyna kelsek, 2015 jyldan bastap elimizde testileý synaǵy eki kezeńmen júzege asa bastaıtyny josparlanyp otyr. «Bul negizinen 12 jyldyq bilim júıesiniń engizilýine qatysty oryn almaq. Shyndyǵynda da, biz 2015 jylǵa qaraı testileý eki kezeńde: mektep bitirýshini baǵalaýǵa qatysty testileý jáne joǵary oqý oryndaryna túsýi úshin keshendi testileý bolyp ótetini josparlanýda. Bul baǵytta aldymen beıindik mektepter ashý kózdeledi. Ondaı mektepterde biz 11-12 synyptarda balalardy joǵary oqý oryndaryna túsýge baǵdardy qamtamasyz etemiz. Al olar úshin joǵary oqý oryndaryn tańdaý mindetti bolmaq», - deıdi Baqytjan Jumaǵulov.