UBT-2021: Jańa elektrondy format pen testini eki ret tapsyrý múmkindigi berildi
«Bilim jáne ǵylym mınıstrligi bilim salasyn ary qaraı jetildirý boıynsha birqatar jumys atqarýda. Sonyń ishinde ashyqtyqty, adaldyqty qamtamasyz etetin tsıfrlandyrý protsesine kóshkenine biraz ýaqyt boldy. Bıyl Ulttyq biryńǵaı testileýdi elektrondy formatta ótkizý josparlanyp otyr. Ózderińizge belgili 2004 jyldan beri UBT qaǵaz formatta ótkizilip keledi. Bastapqy ýaqytta Ulttyq biryńǵaı testileýdi ótkizý ózimen eki fýnktsııany alyp júrdi. Birinshiden, mektep bitirýge baılanysty qorytyndy attestaý jumystary jáne mektep birtirgendigi jóninde attestat alý úshin, sondaı-aq joǵary oqý ornynan túsýge memlekettik granttar konkýrsyna qatysý fýnktsııasyn alyp júrgen bolatyn», - dep toqtaldy Bilim jáne ǵylym vıtse-mınıstr Sholpan Karınova.
Onyń sózine qaraǵanda, qazirgi kezde UBT tek qana joǵary oqý orynyna túsý úshin memlekettik grantty jeńip alý konkýrsyna qatysý tetigi bolyp sanalady. Bul - álemdik tájirıbe. Barsha álemde osyndaı ádispen joǵary oqý oryndaryna testileý júrgizilip keledi.
Sonymen, memlekettik bilim grantyn taǵaıyndaý konkýrsyna qatysý úshin UBT 15 sáýirde bastalyp, 30 maýsymǵa deıin jalǵasady.
Kompıýterlik UBT-ǵa ótinishti Ulttyq testileý ortalyǵynyń http://app.testcenter.kz/ saıty arqyly berýge bolady. Tirkeý onlaın rejımde júrgiziledi, eshqandaı qujat pen fotosýretter talap etilmeıdi. Abıtýrıent saıtqa kirip, kez kelgen testileý pýnktin, UBT tapsyrý kúni men ózine yńǵaıly ýaqytty tańdaıdy. Eger buryn talapkerlerge UBT-da kitapshanyń qaǵaz nusqasy men jaýap paraǵy beriletin bolsa, endi úmitkerler testileýdi kompıýter arqyly tapsyratyn bolady.
«UBT-ny ótkizý protsesin tsıfrlandyrý birqatar erekshelikterge jáne utymdy jaǵdaılarǵa ıe. Birinshiden, bul test tapsyrýshylardyń ózderi úshin yńǵaıly. UBT burynǵydaı 10 kúnniń ishinde ǵana emes, endi úsh aı boıy UBT elektrondy formatta ótetin bolady. Eń utymdy jaǵyna toqtalsaq, oqýǵa túsýshiniń ózi qaı kúnge, qaı ýaqytta jáne qaı jerde ótkizýdi tańdaı alady. Tirkelgennen keıin, testileýdi elektrondy formatta ótedi», - dedi QR BǴM joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim departamentiniń dırektory Ádilet Toıbaev.
Taǵy bir ereksheligine toqtalsaq, memlekettik bilim grantyn utyp alýǵa nıettengen úmitkerler Ulttyq biryńǵaı testileýdi eki márte tapsyra alady. Eger talapker sáýir aıynda testileýden ótken bolsa, onyń UBT-ny ekinshi ret birneshe kúnnen keıin nemese mamyr ne maýsym aılarynda tapsyrý múmkindigi bolady. Testileýge bir kúnde 2 ret qatysýǵa tyıym salynady. Memlekettik bilim berý grantyn alý konkýrsyna qatysý úshin oqýǵa túsýshi eń jaqsy nátıjesi bar sertıfıkatty usyna alady. Bul múmkindik úmitkerlerdiń grant utyp alý múmkindigin aıtarlyqtaı arttyra túspek.
«Taǵy bir artyqshylyǵyna toqtalsaq, test nátıjesi jumys kúniniń sońynda emes, testileý naqty aıaqtalǵannan keıin birden sol jerde qoljetimdi bolady. UBT nátıjelerimen kelispegen jaǵdaıda talapker apellıatsııaǵa sol kúni, ıaǵnı 30 mınýt ishinde ótinish berýge quqyly», - dedi Á. Toıbaev.
Elektrondy UBT nátıjelerin óńdeý barysynda paraqtaǵy ishinara boıalǵan jaýaptardyń eseptelmeı qalýy sııaqty tehnıkalyq qatelerdiń bolýy múmkin emes. Testileýdiń bul formatynda oqýshylar jaýap paraǵyn toltyrýǵa ýaqyt jumsamaı, bul ýaqytty test tapsyrmalaryn oryndaýǵa paıdalana alady. Kompıýterlik testileýdiń taǵy bir artyqshylyǵy – UBT nátıjelerin testileý aıaqtalǵannan keıin birden bilýge bolady. Testileý qorytyndysy boıynsha jınalǵan upaı sany ekranǵa shyǵarylady. Sondaı-aq UBT qatysýshysy qandaı suraqtarǵa qate jaýap bergenin birden kóre alady.
Óz kezeginde QR BǴM Ulttyq testileý ortalyǵynyń dırektory Dıdar Smaǵulov UBT-dan keıingi appelıatsııa talaptaryn túsindirdi.
«Testileý aıaqtalǵannan keıin, talapker apellıatsııaǵa ótinish bere alady. Eger suraqtardyń quramyna nemese tehnıkalyq sebepterge baılanysty appelıatsııaǵa beretin bolsa, onyń 30 mınýt ýaqyty bolady. Otyrǵan ornyndaǵy kompıýterden appelıatsııaǵa bere alady. Appelıatsııa 30 kúnniń ishinde qarastyrylady jáne onyń nátıjesi talapkerdiń jeke kabınetinde kórsetiledi», - dedi D. Smaǵulov.
Onyń sózine qaraǵanda, test tapsyrmalarynyń sany ózgermedi, 5 pán qaldy. Eki beıindi jáne úsh mindetti pán qamtylady. Test tapsyrmalaranyń sany – 120, onyń ishinde Qazaqstan tarıhy boıynsha – 15, matematıkalyq saýattylyq boıynsha – 15, oqý saýattylyǵy– 20 jáne eki beıindik pánnen 35 tapsyrmadan beriledi.
UBT nátıjesi boıynsha talapkerler eń joǵary 140 ball jınaı alady. Onyń aıtýynsha, testileýdi ótkizý ýaqyty - 240 mınýt (4 saǵat). Atap aıtqanda, testileý kezinde bir saǵattan keıin talapkerlerge eki mınýt úzilis, 120 mınýttan keıin 15 mınýt úzilis beriledi. Bul úzilister kompıýterge qatysty erekshelikterdi eskere otyryp, sanıtarlyq normalarǵa sáıkes balalarǵa arnaıy berilip otyr. Bul qadamdar talapkerlerdiń densaýlyǵy úshin jasalyp otyr.
UBT protsesin baqylaý
«Ulttyq biryńǵaı testileý elektrondy formatta «bir test tapsyrýshy – bir kompıýter – bir kamera» qaǵıdaty boıynsha uıymdastyrylady. Demek, árbir qatysýshy jeke kompıýterde otyryp, UBT tapsyrmalaryn oryndaıdy. Aqparattyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýge erekshe nazar aýdardyq. Testileý protsesi shıfrlaý elementteri bar arnaıy jabyq VPN jelisi arqyly júzege asyrylady», - dedi Ádilet Toıbaev.
Bilim mınıstrliginiń málimetinshe, aýdıtorııada ne bolyp jatqanyn kórsetetin kameralardan basqa, test tapsyrýshy otyratyn ár ústeldiń ústinde taǵy bir kamera ornatylady. Proktorıng pen beınebaqylaýdyń zamanaýı júıesi jáne UBT-da bógde adamdardy boldyrmaý úshin Face ID tsıfrlyq sáıkestendirý qurylǵysy paıdalanylady. Erejelerdiń saqtalýyn arnaıy kompıýterlik baǵdarlama baqylaıdy, ol tyıym salynǵan zattardy qoldaný faktilerin avtomatty túrde anyqtaıdy. Eger UBT tapsyrý kezinde talapkerdiń smartfon, shpargalka jáne t.b. tyıym salynǵan zattardy paıdalanǵany anyqtalsa, testileý avtomatty túrde toqtatylady, test tapsyrýshynyń nátıjeleri joıylady. Testileý protsesin qosymsha ahýaldyq ortalyq baqylaıdy. Sondaı-aq ashyqtyq pen obektıvtilikti qamtamasyz etý úshin UBT-ny ótkizý rásimine Qazaqstan Respýblıkasy Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń Arnaıy monıtorıngtik toby men «Adaldyq alańy» jobalyq keńsesiniń ókilderi shaqyrylatyn bolady.
Óz kezeginde Dıdar Smaǵulov ár test tapsyrýshyǵa qatysty beınejazbalar saqtalatynyn, arnaıy kompıýterlik baǵdarlama avtomatty túrde jumys istep, kez kelgen ereje buzý faktileri anyqtalatynyn jetkizdi.
«Barlyq beınejazbalar bıyldyń 25 tamyzyna deıin qaıtadan qaralady. Eger qosymsha tyıym salynǵan zat anyqtalsa nemese basqa da erejeni buzý faktileri baıqalsa, test tapsyrýshynyń UBT boıynsha nátıjesin joıýǵa quqyǵymyz bar. Sondyqtan jumys ótken jyldaǵydaı bıylda da atqarylady, - dedi Ulttyq testileý ortalyǵynyń dırektory.
Sanıtarlyq talap saqtalady
«Ǵımaratqa kirgizý maska rejımin saqtaı otyryp, keminde 2 metr araqashyqtyq arqyly iske asyrylady. Árbir talapker dızınfektsııadan ótedi jáne árqaısysynyń orgáıekpen qorshaǵalǵan óziniń orny bolady», - dedi Joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilim departamentiniń dırektory Á. Toıbaev.
Árbir talapker jeke kompıýterde otyryp, UBT tapsyrmalaryn oryndaıdy. Testileýdiń barlyq qatysýshysy UBT bastalar aldynda sanıtarlyq-epıdemıologııalyq normalarǵa sáıkes dezınfektsııadan ótedi. Testileýge kirgizý kezinde qatysýshylardyń aıaq kıimderi men qoldary arnaıy quraldarymen óńdeledi. Bet maskasynyń durys taǵylýyn qadaǵalaý men temperatýrany ólsheý arnaıy Face ID planshetiniń kómegimen júzege asyrylady. Test tapsyrýshylardy kirgizý jáne aýdıtorııada otyrǵyzý kezinde áleýmettik qashyqtyq saqtalady. Aýdıtorııalar jeldetilip, dezınfektsııalyq quraldarmen óńdeledi. Sanıtarlyq normalarǵa sáıkes ata-analar men muǵalimderge UBT ótkizý pýnktiniń aýmaǵynda bolýǵa tyıym salynady. Olar úshin aýdıtorııadan beınetranslıatsııa qamtamasyz etiledi.
Shekti ball deńgeıi
Pedagogıkalyq mamandyqtar boıynsha bilim berý grantyn taǵaıyndaý konkýrsyna qatysý úshin UBT-nyń shekti baly 75-ke deıin ulǵaıtyldy.
Bilim berý grantyn taǵaıyndaý konkýrsyna qatysý úshin nemese aqyly negizde oqýǵa túsý úshin: «Pedagogıkalyq ǵylymdar» salasy boıynsha keminde 75 ball;
Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik qamtamasyz etý (medıtsına)» salasy boıynsha keminde 65 ball;
«Aýyl sharýashylyǵy jáne bıoresýrstar», «Veterınarııa» bilim berý salalary boıynsha keminde 60 ball;
Ulttyq joǵary oqý oryndaryna túsý úshin – keminde 65 ball, al basqa joǵary oqý uıymdaryna keminde 50 ball kerek.
Aıta keteıik, pedagog mamandyǵyn tańdaǵan «Altyn belgi» ıegerleriniń sany eki esege artqan.
Aıtpaqshy, 2021 jyly Ulttyq biryńǵaı testileýdi ótkizýge 400 mln teńge jumsalatyny belgili boldy.
«Jyl saıyn Ulttyq biryńǵaı testileýdi ótkizýde eleýli somada únemdeý bolyp jatyr. Eger ótken jyldarda UBT-ny qaǵaz formatta ótkizýge 1 mlrd teńgege tarta qarajat jumsalsa, al bıyl 600 mln teńgeden astam únemdemekpiz. Jalpy, barsha shyǵyn somasyn 400 mln teńgemen jabamyz. Aldaǵy jylda bul soma tómendeteledi. Óıtkeni bıyl elektrondy formatqa aýysý úshin tıisti shyǵyndar boldy. Endi kelesi jyly qurylǵan júıege qoldaý jasaý men kommýnıkatsııa tólemderi ǵana qamtylady. Sondyqtan 2022 jyly shyǵyndar azaıady», - dedi D. Smaǵulov.