Túıequstyń bir jumyrtqasymen 10-12 adamdy toıdyrýǵa bolady - túrkistandyq zeınetker
Otyrarlyq Erimbetovter shańyraǵyn jerlesteri «Zooparki bar úı» atap ketken. Sebebi, munda qazir afrıkalyq qustar ósiriledi. Aýlada qaz, úırek, qyrǵaýyl, bódene, kekilik, totyqus ta bolǵan. Tipti, úı ıeleri sulýlyqtyń sımvoly – aqqýdy da asyrapty. Degenmen, qolǵa úırenbegen dala qusy kóp ómir súre almaǵan.
«Aqqýdy 6 aıdaı asyradyq. Qoldan kólshik jasap qoıǵanbyz. Degenmen, jersinbedi. 50-ge jýyq taýyǵymyz boldy. Onyń ishinde birneshe túrin ósirdik. Jumystqasyn satyp, kásibimizdi keńeıttik. Qora saldyq. Túıequstardy sol kásipten túsken qarjyǵa satyp aldyq», - deıdi aqsaqal.
Búginde Erimbetovter aýlasynda 8 túıequs bar. Onyń tórteýi afrıkalyq, tórteýi avstralııalyq túrinen alynǵan. Olardyń ózindik erekshelikteri de kóp. Máselen, afrıkalyq túıequstar iri bolyp keledi. Boıy 2,8-3 metrge deıin jetedi. Al, avstralııalyqtardyń boıy – 1-1,5 metr. Jumyrtasy da kishkentaı.
«Afrıkalyq 4 balapannyń árqaısysyn 100 myń teńgeden, avstralııalyq balapandardy 70 myńnan satyp alǵan bolatynmyn. Búginde sol balapandardy kóbeıtip, jemisin kórip otyrmyn. Al, qazir bireýi 1 mln teńgeniń jobasynda baǵalanady», - deıdi Álzaq Erimbetov.
Qarııanyń aıtýynsha, túıequs ósirýden túsetin paıda kóp. Onyń terisi, tuıaǵy, tumsyǵy, ásirese eti naryqta zor suranysqa ıe. Óıtkeni, etiniń quramynda maı men holosterın az bolǵandyqtan, óte ótimdi. Boıy 2-3 metr keletin atalyǵy 100-150 kg deıin et berse, salmaǵy 3-3,5 kg keletin jumyrtqasynyń bireýin qýyryp, 10-12 adamdy tamaqtandyrýǵa bolady. Bir maýsymda 120 jumyrtqa tabatyn túıequstar negizinen jem-shóppen qorektenedi. Kútimi jaqsy bolsa 80-100 jyl ómir súredi.
«Túıequstarǵa arnap uzyndyǵy 50 metr bolatyn qora saldyq. Sebebi, olar kúnine 70 shaqyrym júrýi kerek. Jem-shóp jep alǵan soń, ishinde júgiredi, ary-beri júredi. Kishkentaı kezinde nemerelerim ústine shyǵyp alyp, at etip minetin. Qazir ósti. Asaý, anaý-mynaýǵa kónbeıdi. Jumystqasyn arnaıy uzyn taqtaımen tartyp alamyz», - deıdi sharýa.
Sondaı-aq, qarııanyń aýlasynda 7 pavlın bar. Olardyń da kútimin aqsaqaldyń ózi jasaıdy. Jemin, sýyn berip, jumyrtqasyn jınap alady.
«Pavlınniń bir jumytqasy 5 myń teńge turady. Qustyń bir juby 150 000 teńgege baǵalanady. Kópshilik «Baqyt qusy» dep ataıdy ǵoı. Sondyqtan, ósirip kelemiz», - deıdi ol.
Kásipker qarııanyń keı isterine uly Januzaq kómektesedi. Al, uly jumysqa ketken sátinde barsha sharýashylyqqa ataıdyń ózi bas kóz bolyp qalady.
Bir keremeti, sharýanyń aýlasyndaǵy qora-qopsy avtomattandyrylǵan. Qustardy sýarý úshin bir tetikti basý jetip jatyr. Jem-shóp daıyndaý isinde de jańa tehnologııalar qoldanylady. Shóp aldyn ala apparatpen týralyp, qustardyń aldyna jetkiziledi. Fızıkalyq kúsh jumsaýdyń kóp qajettiligi de joq.
«Jalpy, qus sharýashylyǵymen 2015 jyldan bastap aınalysa bastadym. Al, túıequs ósirýdi qolǵa alǵanyma 3 jyl boldy. Odan bólek, ınkýbatorlar arqyly balapan ashtyryp, satamyz. Endi daladan qora salatyn jer kórip júrmin. Sebebi, túıequstardy kóbeıteıin desem aýladaǵy qorama syımaıdy», - deıdi aqsaqal.
Búginde Otyrar aýdanynyń ortalyǵy, Sháýildir aýylynda ornalasqan shaǵyn sharýashylyqqa qyzyǵýshylyq tanytyp, kórip ketetinder kóp. Tipti, jerlesteri úıine kelgen qonaqtaryn ertip kelip, túıequstardy tamashalaıdy. Mundaıda Álzaq aqsaqaldyń esigi árdaıym ashyq.