Týý týraly kýáligimde aty-jónim latyn álipbıimen jazylǵan - eńbek ardageri

ALMATY. QazAqparat - Almaty qalasynyń bir top zııaly qaýym ókilderi memlekettik tildiń latyn álipbıine kóshýi jaıly óz pikirlerin bildirdi, dep habarlaıdy QazAqparat.

«9 qazandaǵy Aqordada ótken jınalys oıdaǵydaı ótti dep oılaımyn. Onda usynylǵan dıgraftardyń ornyna apostrofpen jazýǵa toqtalǵandyǵymyz durys dep sanaımyn. Men ózim 1940 jyly týǵanmyn, týý týraly kýáligimde aty-jónim latyn álipbıimen jazylǵan. Oǵan kóshýdiń saıası, mádenı jáne tarıhı mańyzy zor. Bul - jańǵyrýdyń úlken bir bastaýy, ulttyq qundylyǵymyzdy nyq bekitetin qadam. Bul - bizdiń tól álipbıimiz», - deıdi eńbek ardageri Asylmurat Turǵanbekov.

QR birinshi ánuranynyń avtory, jazýshy Jadyra Dáribaeva da eki nemese úsh áripten bir dybys berýdiń qıyn soǵatynyn, óz bastaýymyzdy saqtaı otyryp bir dybystan bir árip shyǵarý qajettigin basa aıtty.

«Aqordada ótken jınalys nátıjeli boldy dep sanaımyn. Aldynǵy nusqaǵa qaraǵanda sońǵysy jeńildeý, ońaı qabyldanady jáne ońaı jazylady. Sebebi eki nemese úsh áripten bir dybys berý qıyn soǵady, al endi óz bastaýymyzdy saqtaı otyryp bir dybystan bir árip shyǵaramyz. Bul sheshimdi tolyqtaı qoldap, latyn álipbıine kóshý arqyly alǵa nyq qadam basatyndyǵymyzǵa senimdimin», - dedi ol.

Professor, fılologııa ǵylymdarynyń doktory Aıgúl Іsmaqova da qoǵamda qyzý talqyǵa túsken qazaq tiliniń jańa álipbıi týraly óz pikirin bildirdi.

«Elbasymen kezdesken ǵalymdar A. Baıtursynov atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń daıyndaǵan jobasyn usyndy. Budan buryn usynǵan 25 áripten turatyn 3 tańbaly álipbı qıyndaý bolyp kelse, keıin usynǵan nusqa eń qolaıly jáne kópshiliktiń oıynan shyǵady. Ǵalym retinde bul ózgeristi tolyǵymen qoldaımyn», - deıdi ol.

Eske sala ketsek, 9 qazan kúni Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev memlekettik tildi latyn álipbıine kóshirý jobasy boıynsha jumys toby múshelerin qabyldady. Jıynda Memleket basshysyna qoǵamdyq talqylaýlar barysynda kelip túsken usynystardy eskere otyryp ázirlengen qazaq tiliniń latyn qarpine negizdelgen biryńǵaı standartynyń jobasy usynyldy .

Aıta ketý kerek, Elbasy 2017 jyly sáýirde «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» maqalasynda latyn álipbıiniń qazaq tarıhymen qalaı tamyrlasyp kele jatqandyǵyn atap ótken bolatyn.

«Latynshaǵa kóshýdiń tereń logıkasy bar. Bul qazirgi zamanǵy tehnologııalyq orta­nyń, kom­mýnıkatsııanyń, sondaı-aq, HHІ ǵasyr­daǵy ǵyly­mı jáne bilim berý protsesiniń erekshe­lik­terine baılanysty.

Mektep qabyrǵasynda balalarymyz aǵylshyn tilin oqyp, latyn áripterin onsyz da úırenip jatyr. Sondyqtan, jas býyn úshin eshqandaı qıyndyq, kedergiler bolmaq emes.      

2017 jyldyń aıaǵyna deıin ǵalymdardyń kómegimen, barsha qoǵam ókilderimen aqyldasa otyryp, qazaq álipbıiniń jańa grafıkadaǵy biryńǵaı standartty nusqasyn qabyldaý kerek. 2018 jyldan bastap jańa álipbıdi úıretetin mamandardy jáne orta mektepterge arnalǵan oqýlyqtardy daıyndaýǵa kirisýimiz qajet», - dedi N.Nazarbaev.

Prezıdent aldaǵy 2 jylda uıymdastyrý jáne ádistemelik jumystar júrgizýge pármen berdi.

Elbasy latyn álipbıine kóshý máselesine kelgende halyq pikirin eskerýdi tapsyrdy.