Túrkistandyqtar úıinde mal emes, balyq asyraı bastady
Túrkistan oblysynda sońǵy jyldary balyq sharýashylyǵy qarqyndy damyp keledi.
Tipti, turǵyndar arasynda úıirgelik jerine qoldan toǵan jasap, balyq ósirip jatqandar da bar. Sonyń biri — saýrandyq Jasýr Mýmınov.
Jańa Iqan aýyldyq okrýgine qarasty Ibata eldi mekeninde turatyn jeke kásipker 240 sharshy metr jerge balyq sharýashylyǵyn damtýdy qolǵa alyp otyr.
Bul baǵytta «Aýyl amanaty» baǵdarlamasy aıasynda 2,5 paıyzben 8,5 mln teńge nesıe aldy.
Úıiniń aýlasyna tórt basseınde forel ornatyp, balyq ósirýge kiristi. Sharýa bul kásipten jylyna 4 tonna balyq alýdy kózdep otyr.
Qazir munda 5 azamat turaqty jumyspen qamtylǵan. Olar balyqtyń ósýin baqylyp, qajetti taǵamdaryn berip otyrady. Qajet kezde sýyn aýystyrady.
«Aýyl amanaty» jobasy óz isin ashamyn degen azamattarǵa taptyrmas múmkindik ekenin tilge tıek etken Jasýr Mýmınov aldaǵy ýaqytta kásibin keńeıtýdi josparlaýda.
Al, Otyrar aýdanynda balyq sharýashylyǵymen aınalysatyn 4 shaǵyn sharýa qojalyǵy bar.
Sonyń biri «RAN» shaǵyn balyq sharýashylyǵynda sazan, aq amýr, qaras jáne taǵy da basqa balyq túrleri kóbeıtilýde.
Munda 3 adam turaqty jumyspen qamtylǵan. Jalpy joba quny — 12 mln teńge.
Kásiporyn basshysy kelesi jyly 20 basseıin salýdy josparlap otyr.
Qazirgi tańda óz qarjysy esebinen syıymdylyǵy 4 dana basseınniń qurylysyn aıaqtap, 18 myń dana shabaqtardy sýǵa jibergen.
Mundaǵy 0,20 gektar jerde jylyna 20 tonna balyq óndiriledi. Qolda ósirilgen balyqtar elimizdegi aımaqtarǵa eksporttalmaq.
Sharýa kásibin keńeıtý maqsatynda bıznes ıdeıalardy iske asyrýǵa arnalǵan memlekettik grantqa ótinim de berdi.
Sonymen qatar «Yrys» MQU-na 8,6 mln teńge jeńildetilgen nesıe alýǵa qujattar tapsyrdy.
Joba tolyq iske asqan jaǵdaıda balyq ónimin óndirýdiń jyldyq qýatyn 100 tonnaǵa jetkizbek.
Jalpy, óńirde balyq sharýashylyǵyn damytýǵa memleket tarapynan da qoldaý kúsheıtilgen.
Túrkistan oblysynyń ákimi Darhan Satybaldynyń tapsyrmasymen «Balyq sharýashylyǵyn damytýdyń óńirlik 2021-2030 jyldarǵa arnalǵan» arnaıy baǵdarlamasy bekitildi.
ıAǵnı, 2030 jylǵa deıin, 10 jyl ishinde taýarlyq balyq ósirý kólemin 20,0 myń tonnaǵa, balyq ónimderi eksportynyń ósimin 2 esege, ıaǵnı, 7 myń tonnaǵa, qaıta óńdeý kásiporyndarynyń júktemesin 100% deıin kóterý kózdelip otyr.
Baǵdarlama boıynsha bıyl 24 toǵandyq balyq ósirý sharýashylyǵy tirkelip, 68 jumys orny ashyldy.
Konkýrstyq negizde rezervtegi kólde taýarly balyq ósirý maqsatynda 2 jergilikti mańyzy bar sý aıdyny bekitilip berildi.
Aýdan, qala ákimdikteri men balyq sharýashylyǵy ınspektsııasynyń statıstıkalyq málimetterine súıensek, búgingi kúnge oblys boıynsha 10400 tonna taýarly balyq óndirilgen.
Sonymen qatar oblystaǵy kásiporyndar 4900 tonna balyq óńdegen.
Nátıjesinde, taýarly balyq óndirý boıynsha Túrkistan oblysy respýblıka kóleminde kósh bastady.
«Oblysta respýblıkalyq jáne jergilikti mańyzy bar balyq sharýashylyǵy sý aıdyndarynyń sany — 112. Onyń ishinde 25 sý aıdyny kásipshilik balyq sharýashylyǵyna jáne 69 sý aıdyny kólde taýarly balyq sharýashylyǵyn júrgizý úshin bekitilip berilgen. 2021 jyly — 5706,9 tonna, 2022 — 6120 tonna, 2023 jyly — 6660 tonna taýarly balyq óndirildi. Memleket tarapynan qoldaýlar kórsetilýde. Máselen, ótken jyly oblystyq bıýdjetten akva ósirýdiń ónim sapasyn arttyrý maqsatynda 31 kásipkerge 500 mln. teńge, respýblıkalyq bıýdjetten ınvestıtsııalyq salymdar kezindegi balyq sharýashylyǵy sýbektileriniń shyǵystaryn óteý boıynsha 7 kásipkerge 123,8 mln. teńge sýbsıdııa berildi. Sonymen qatar „Túrkistan ÁKK“ AQ-na 14 kásipker 5,4 mlrd. teńge kóleminde nesıe alýǵa qujattar usyndy. Nátıjesinde 5 kásipkerge 3,7 mlrd. teńge nesıe berý maquldandy. 2023-2024 jyldarǵa oblys aýmaǵyndaǵy ornalasqan kásipshilik balyq sharýashylyǵy sý aıdyndaryna 3070 tonna kvota bólinip, balyq aýlaý jumystary jalǵasyp jatyr. Óńirde „Aýyl amanaty“ baǵdarlamasynyń balyq sharýashylyǵyn damytý baǵyty boıynsha 35 kásipkerge 249,5 mln. teńge jeńildetilgen nesıe berildi», — dedi Túrkistan oblystyq tabıǵı resýrstar jáne tabıǵat paıdalanýdy retteý basqarmasynyń basshysy Qaırat Abdýalıev.
Óńirde aldaǵy ýaqytta balyq sharýashylyǵyn jetekshi salalardyń birine aınaldyrý kózdelip otyr.
Bul baǵytta eldi mekenderde balyq sharýashylyǵyn damytý maqsatynda «Aýyl amanaty» baǵdarlamasy aıasynda 2,5 paıyzben jeńildetilgen nesıe men sýbsıdııa berý jáne osy salaǵa ınvestıtsııa tartý jumystary júıeli túrde júrgizilmek.
Odan bólek, óńirdegi balyq sharýashylyǵyn úıretetin mektepke el kásipkerleriniń qyzyǵýshylyǵy artqan. Máselen, jaqynda saýrandyq kásipkerler Shardaraǵa baryp, balyq sharýashylyǵyn damytý joldaryn úırenip qaıtty.
Olar Shardara aýdanynda ornalasqan «Hamıt» aýyl sharýashylyǵy óndiristik kooperatıvine arnaıy baryp, 5 kún qatarynan balyqty ósirý, qoldan uryqtandyrý ádisterin úırendi.
Sondaı-aq, Túrkistan oblysynda balyq sharýashylyǵyn damytý, jas kásipkerlerdi yntalandyrý maqsatynda «Balyqqa ómir syıla!» atty respýblıkalyq forým ótken bolatyn.
Onda balyq sharýashylyǵy qaýymdastyǵyn qurý boıynsha qarar qabyldanyp, salaǵa qatysty ózekti máseleler talqylandy.
Jańadan qurylǵan qaýymdastyq oblystaǵy balyq sharýashylyǵymen aınalysatyn kásipkerlerge jan-jaqty kómek kórsetedi.
Aıta keteıik, búginde oblysta jańadan 93 toǵandy balyq sharýashylyǵy bar.
Onyń ishinde 4 kásipker úıirgelik aýladan ashqan.
Jalpy óńirde qýaty jylyna 15 myń tonnaǵa jetetin 7 balyq óńdeý zaýyty jumys isteıdi.