Túrkııa Armenııadaǵy eski AES-ti jabýdy talap etti

<p>Túrkııanyń Uly ulttyq jınalysy otyrysynda Armenııada Túrkııa shekarasynan 16 shaqyrym qashyqtyqta ornalasqan Metsamor AES-ine qatysty shara qabyldaý talaby aıtyldy. Túrkııa parlamenti AES paıdalaný merziminiń aıaqtalýyna baılanysty tutas óńir úshin qaýip tóndiretinin jetkizdi, dep habarlaıdy QazAqparat Túrkııanyń Anadolu memlekettik aqparat agenttigine silteme jasap.</p>

«Atom elektr stantsııasyn jabý Armenııanyń aıryqsha quzyrynda. Alaıda, Armenııa quramyna kiretin ıAdrolyq qaýipsizdik týraly konventsııanyń, ıAdrolyq qaýipsizdik jónindegi konferentsııanyń jáne basqa da tıisti alańdardyń sholý keńesterinde bul atom elektr stantsııasynyń tabıǵı apattar jıi bolatyn aımaqta ornalasqany aıtylýda. AES bizdiń shekaramyzǵa óte jaqyn salynǵan, eski tehnologııa boıynsha qoldanylady. Stantsııa tutas aımaq úshin qaýip faktory bolyp otyr. Bizdiń elimiz bul syn-qater týraly MAGATE-niń bas konferentsııalarynda da málimdep júr jáne halyqaralyq qoǵamdastyqqa qajetti úndeý joldaıdy. Bizdiń aımaq pen álemge ekinshi Chernobyl qajet emes. Metsamor atom elektr stantsııasy jabylýy kerek. Osyǵan baılanysty bul másele elimizdiń nazarynda bolady», – deıdi Túrkııa Syrtqy ister mınıstrligi.

Reseı, AQSh jáne Japonııa osy ýaqytqa deıingi atom elektr stantsııalaryndaǵy apattar sany boıynsha alǵashqy úsh oryndy ıelendi. AES-te tirkelgen 27 apattyń beseýi AQSh-ta, tórteýi Reseıde jáne tórteýi Japonııada bolǵan.
Qurylysy 1970 jyly bastalǵan Metsamor atom elektr stantsııasynda eki reaktor bar, olardyń biri 1976 jyly, ekinshisi 1980 jyly paıdalanýǵa berilgen. Eki reaktor da 1988 jyly bolǵan Spıtak jer silkinisinen keıin 1989 jyly toqtatyldy, biraq № 2 reaktor 1995 jyly jóndeý jumystarynan keıin qaıta iske qosyldy. Reaktordyń qyzmet etý merzimi 2005 jyly aıaqtaldy. 2021 jylǵy tamyzda júrgizilgen jóndeý jumystary arqyly paıdalaný merzimi 2026 jylǵa deıin uzartylǵan.
Túrkııa Atom energııasy jónindegi halyqaralyq agenttikke burynǵy KSRO kezinde salynǵan atom elektr stantsııasynyń qyzmetin ýaqytsha toqtatý týraly ótinish jasady. Eýropalyq Odaq ta stantsııany jabýdy talap etýde, óıtkeni ol seısmıkalyq qaýipti aımaqta ornalasqan jáne tehnologııalary eskirgen.