Túrkistandaǵy Kúltóbe qalashyǵynda arheologııalyq qazba jumystary bastaldy

TÚRKІSTAN. QazAqparat – Túrkistan qalasyndaǵy «Áziret Sultan» memlekettik tarıhı - mádenı qoryq-mýzeıiniń mańyzdy obektisi - Kúltóbe qalashyǵynda arheologııalyq qazba jumystary bastaldy. Bıyl tarıhı oryndy zertteý, qaıta qalpyna keltirý jumystaryna erikti jastar da atsalysady, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

QR Mádenıet jáne sport mınıstrligi jáne Qazaq ǵylymı-zertteý mádenıet ınstıtýty JShS qolǵa alǵan joba «ERG» korporatıvtik qorynyń qarjylaı qoldaýymen júzege asýda. Joba úsh jylǵa, ıaǵnı 2019-2021 jyldarǵa josparlanǵan.

27 ga aýmaqty alyp jatqan qalashyqtyń qalpyna keltirý jumystary ár jylǵa 9 gektardan bólip qarastyrylǵan. Túpnusqalyq keskindi qalpyna keltirý úshin ejelgi Túrkistan qalalyq sáýlet óneriniń mańyzdy arhıtektýralyq úlgileri bolyp sanalatyn, erekshe qorǵalatyn nysandar anyqtalǵan. III-IV ǵasyrlardaǵy altynnan jasalǵan áıelderdiń zergerlik buıymdary, ertedegi jáne orta ǵasyrdaǵy kremıkanyń túr-túri, dinı mazmundaǵy ejelgi kitaptar (Quran kitaby bolýy múmkin) tabylǵan.

Joba barysynda tabylǵan barlyq qundy arheologııalyq olja zerttelip, katalogy jasalyp, qalpyna keltirilmek. Bul tabylǵan zattar Sarmat-Kańǵy dáýiriniń buryn tabylǵan ejelgi tsıtadelimen qatar, II-XIX ǵasyrlar aralyǵynda Kúltóbe tarıhı-mádenı landshaftynyń negizgi tórt kezeńin naqty ajyratýǵa múmkindik beredi.

2020 jyly arheologııalyq zertteýlerge sáıkes №2 ýchaskede tıisti jumystar júrgizilmek.

Aıta keteıik, Kúltóbe qalashyǵynda alǵashqy arheologııalyq zertteý jumystary 2010 jyly belgili qazaqstandyq ǵalym Erbolat Smaǵulovtyń (1952-2019) bastamasymen júrgizile bastaǵan. Keıin arheologtar Kúltóbe – ıAsy (Túrkistan) qalasynyń eń ejelgi bóligi ekenin anyqtaǵan.

Bizdiń zamanymyzǵa deıingi birinshi ǵasyrǵa jatatyn ǵıbadathana men birqatar arhıtektýralyq qurylymdardyń tabylýy ıAsy qalasynyń tarıhyn taǵy myń jarym ǵasyrǵa uzartyp, Uly dalanyń tarıhy men mádenıetin qalyptastyratyn aspektilerdi qaıta qaraýǵa alyp kelgen.

2017 jyly nysan ǵalymdardyń nazaryn ózine aýdartyp, Qazaq ǵylymı-zertteý mádenıet ınstıtýtynyń basshylyǵymen shaǵyn ǵylymı joba aıasynda qolǵa alynǵan. Al, ótken jyly ERG-diń qarjylaı qoldaýymen qalashyq tolyqqandy zerttele bastaǵan.

Qalashyqtyń tarıhı obektilerin qalpyna keltirý jobasy 2019 jyly bastaý alyp, 200-ge jýyq jumysshy jyl kóleminde kóptegen mańyzdy obektiler men jádigerlerdi zerttegeni belgili.