Tsıfrlandyrý salasynda ne ózgeredi: sýperkompıýterdi qurý, alpaýyt IT kompanııalar, jasandy ıntellekt
Turaqty rotatsııa kerek
«Ózim atqarǵan qyzmetterde, jeke jáne memlekettik sektorlar arasynda, sonyń ishinde memlekettik ári kvazımemlekettik sektor arasynda turaqty rotatsııa boldy. Jumys tájirıbeme toqtalsam, ınvestıtsııalyq bankır qyzmetin de atqardym. Klassıkalyq banktik tájirıbeden basqa, meniń ınvestıtsııalyq bankıngte tájirıbem bar, ıaǵnı qarjylyq jáne tehnologııalyq tájirıbeniń úılesimi maǵan tsıfrlyq aktıvter naryǵyna osyndaı jaqsy kózqaras qalyptastyrýǵa kómektesti. Ózimniń áriptesterime de únemi rotatsııa jasaýdy usynamyn», — J. Mádıev.
Bul turǵyda ol jeke sektor men memlekettik sektor arasynda aýysyp turý kerek ekenin atap ótti.
«Birinshiden, bul qadamdar jaqsy tájirıbe jınaqtaýǵa kómektesedi. Memlekettik sektorda jumys istegende de, jeke sektordaǵy sııaqty oılaý qajet. Sonda biz bıýrokratııany jeńemiz dep oılaımyn. Ózderińiz bilesizder, bıýrokratııa ár elde bar», — dedi vedomstvo basshysy.
Sýperkompıýterdi qurý ońaı emes
Sonymen qatar mınıstr bıyl kóktemde Tsıfrlyq damý mınıstri laýazymyna taǵaıyndalǵannan keıin qaı jumystarǵa nazar aýdarǵanyn aıtty.
«Naqtyraq aıtqanda, biz agile-transformatsııadan bastadyq. Ekinshiden, biz elimizde jasandy ıntellektini damytýǵa aıryqsha mán beremiz. Men mınıstr retindegi qyzmetime osy jyldyń mamyr aıynda kiristim. Al jaz kezinde Úkimet qaýlysymen jasandy ıntellektini damytýdyń bes jyldyq tujyrymdamasyn bekittik. Onda osy tehnologııalardy elde ilgeriletýdiń birneshe mańyzdy qadamdary qarastyrylǵan. Bul rette elde esepteý qýatyna arnalǵan ınfraqurylymdy qurý eskerilgen. Osy oraıda qazir Memleket basshysynyń tapsyrmasy aıasynda sýperkompıýterdi iske qosý baǵytynda jumys istep jatyrmyz», — dedi mınıstr.
Onyń paıymynsha, tıisti esepteýlerdi oryndaý, jasandy ıntellekt úlgilerin úıretý, sodan keıin osy modelderdi paıdalaný úshin sýperkompıýterlik qýatty damytý mańyzdy. Sýperkompıýterdi qurý jumystary jalǵasyp jatyr. Jalpy, naryqtyń 80 paıyzyn NVIDIA chıpteri qamtyp otyr. Olar naryqtyq kapıtaldandyrý boıynsha eń iri amerıkalyq kompanııa sanalady.
«Biz qazir jumys istep jatyrmyz, ıaǵnı amerıkalyq úkimetpen kelissózder jalǵasady. Óıtkeni AQSh-ta eksporttyq rejımge qatysty únemi qatal talaptar engizilip jatyr. Sondyqtan tıisti eksporttyq lıtsenzııa alý qajet, sebebi olar joǵary tehnologııalar boıynsha daıyndalǵan chıpter sanalady. Qazir NVIDIA sýperkompıýterlik chıpter boıynsha aýqymdy naryqty qamtyp otyr. Árıne, olarǵa balama chıpter de bar. Bul AMD, Cerebros, Qytaıda jasalǵan Huawei jáne basqalary. Bul ınfraqurylymnyń qurylysy, esepteýlerge arnalǵan sýperkompıýterlik ınfraqurylym boıynsha birinshi vertıkali. Biz jumys isteı bastaǵan ekinshi vertıkal — jasandy ıntellekt salasyndaǵy adamı kapıtaldy damytý. Qazirdiń ózinde jasandy ıntellekt boıynsha túrli baǵdarlamalardy iske qostyq. Jaqynda óńirdegi alǵashqy jasandy ıntellekt mektebi Astana Hub-ta ashyldy. Ol frantsýzdyq kompanııamen seriktestikte quryldy. Ecole 42 atty mektep bar, onyń negizin qalaýshylardyń biri — Nıkolıa Sadırak. Bul mektep mamandarǵa oqytýshysyz bilim berýge múmkindik beredi. Bul bir kezderi Nıkolas Sadırak jasaǵan tanylmal ádisteme. Endi biz ony jasandy ıntellektige beıimdep jatyrmyz. Jasandy ıntellekt baǵytynda birlesip arnaıy kontent daıyndadyq», — dedi vedomstvo basshysy.
IT salasyndaǵy iri kompanııalar
Mınıstrdiń sózine qaraǵanda, qazir vedomstvo taldaý men jasandy ıntellekt salasyndaǵy G42 sııaqty iri holdıngpen jumys istep jatyr. Olarmen birlese sýperkompıýter boıynsha joba pysyqtalýda. Bul turǵyda «Samuryq-Qazyna» qorymen birlesken SK-Presight AI LTD birlesken kásiporny quryldy jáne AHQO-da tirkeldi. Sondyqtan olarmen Smart City, sýperkompıýter boıynsha jumys jalǵaspaq.
«Kelesi jobaǵa toqtalsam, qazir Telegram keńsesin ashýmen aınalysyp jatyrmyz. Bul mıllıard adam tirkelgen úlken kompanııa ekenin bilesiz. Endi biz birlesip keńse ashyp jatyrmyz. Bul óz kezeginde óńirlik keńse bolady. Telegram — ol aýqymdy platforma. Onyń aıasynda mını-qosymshalar, túrli kompanııalar qurylady. Bul rette olar Telegram platformasynda startaptaryn quryp jatyr. Osyny eskere otyryp, ashylatyn keńse aýqymdy jobalardy tartýǵa septigin tıgizedi», — dedi mınıstr.
Osy oraıda ol Telegram messendjeriniń negizin qalaýshy Pavel Dýrovtyń bıyl jazda Qazaqstanǵa sapary aıasynda birneshe jobany iske asyrý talqylanǵanyn aıtty. Telegram-keńseniń ashylýy jumys oryndaryn qurýǵa jola ashady. Bul turǵyda Qazaqstannyń mamandary álemdegi eń tehnologııalyq damyǵan kompanııalardyń birinde jumys isteıdi. Qazir mınıstrlik atalǵan keńseni AHQO-da tirkelýine jirdemdesip jatyr. Aldaǵy bir-eki aıda bul keńse jumysyn bastaıdy.
«Bul keńseni Astana Hub aıasynda daıyndap jatyrmyz. Qazir Astana Hub qarqyndy damyp keledi jáne onda 1,5 myńǵa jýyq kompanııa tirkelgen. Oryn jetkiliksiz, ol nysanda 22 myń sharshy metr aýmaq bar. Biraq qajet bolǵan jaǵdaıda, olar ornalasqan oryndaryn keńeıtýdi josparlap otyr», — dedi vedomstvo basshysy.
Elektrondy úkimet
«Qazir Qazaqstan elektrondy úkimet boıynsha ozyq 25 eldiń qatarynda tur. Bul reıtıngini BUU jasap otyr. Osy uıym barlyq bıznes-protsesti, memlekettik qoldaý sharalaryn jáne azamattarǵa kórsetiletin memlekettik qyzmetterdi zerttep jatyr. 1300-den astam memlekettik qyzmet túri bar, onyń ishinde 92 paıyzy onlaın tártipte qoljetimdi. Onlaın rejıminde siz memlekettik qyzmetterdiń 92 paıyzyn úıden shyqpaı-aq ala alasyz. Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵyna kelmeı-aq, kerek anyqtamalardy, qujattardy alýǵa bolady», — dedi J. Mádıev.
Osynyń bárin júzege asyrý úshin óte aýqymdy jumystar atqarylǵan.
Sonymen qatar mınıstr elimizdegi Qarjy mınıstrligi óte jaqsy tsıfrlandyrylǵanyn aıtty. Bıznes, ǵylym salalarynda tsıfrlandyrý deńgeıi áli de tómen. Energetıkada bul kórsetkish ortasha.
«Árıne, barlyq osy domender men atrıbýttardy anyqtadyq jáne ártúrli mınıstrlikterge tıisti KPI-dy belgiledik. Olarmen tsıfrlyq transformatsııa kartalaryna qol qoıdyq. Árbir memlekettik organda tsıfrlyq transformatsııa kartasy bar. Osy oraıda KPI bekitilgen, bul mınıstrlikter ózderiniń málimetter bazasyn tsıfrlaıdy, sodan keıin olardyń barlyǵy bir derekter júıesinde jınalady», — dedi vedomstvo basshysy.