Toı-tomalaq tyıylmaı, vırýs joıylmaıdy
Toı-tomalaq tyıylmaı tur
Búgin Úkimet úıinde Mınıstrler kabıneti músheleriniń basyn onlaın rejımde qosyp, otyrys ótkizgen Premer-Mınıstr eldegi epıdemıologııalyq ahýalǵa erekshe mán berip, eń birinshi sóz tizginin Densaýlyq saqtaý mınıstri Alekseı Tsoıǵa bergen bolatyn. Al mınıstr sózinen túsingenimiz, Túrkistan oblysynan basqa barlyq óńir «qyzyl» aımaqta turǵanymen sońǵy 3 aptada elimizde epıdemıologııalyq ahýaldyń birtindep turaqtanýy baıqalady. Degenmen, bir apta ishinde ortasha eseppen shamamen 53 myń jaǵdaı tirkelip otyr. Búginge deıin respýblıkada COVID-19-dyń oń nátıjesimen 708 379 jáne KVI teris nátıjemen 66 381 naýqas tirkelgen. Infektsııalyq tósek-oryndardyń júktemesi 53, al reanımatsııalyq tósek-oryndardyń júktemesi 47 paıyzdy quraıdy. Tósekke tańylǵan naýqastardyń basym bóligi Aqtóbe, Qyzylorda, Almaty oblystarynyń enshisinde. Mundaı jaıttyń oryn alýyna ne sebep? Oǵan halyqtyń beıqamdyǵy, karantındik is-sharalardy elemeýi, toı-tomalaq jasaýdan tyıylmaýy sebep ekeni sózsiz. Ony mınıstr de aıtyp otyr.
«Karantındik is-sharalardyń qoldanysta bolýyna qaramastan birqatar óńirde kóp adamnyń jınalýymen saltanatty is-sharalar, úılený toılaryn, eske alý túski asyn berý tyıylmaı otyr. Karantındi óreskel buzý faktileri de anyqtalyp jatyr. Osyǵan oraı jergilikti atqarýshy organdarǵa monıtorıng toptarynyń jumysyn kúsheıtýdi tapsyrýyńyzdy ótinemin», - dep kómek suraıdy Alekseı Tsoı Úkimet basshysy Asqar Mamınnen.
Respýblıkada karantındik is-sharalardyń saqtalýyn jiti baqylaý quramynda sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qyzmettiń, ákimdikterdiń ókilderinen, eriktiler men polıtsııa qyzmetkerlerinen jasaqtalǵan monıtorıng toptarǵa júktelgen. Olar óz jumystaryn tyńǵylyqty atqaryp jatyr desek te bolady. Kún saıyn osy toptardyń tekserýi barysynda úılený toıyna, mereıtoıǵa, súndet toıǵa, tilashar men as berýge jınalǵan jurtshylyqtyń aıyppul arqalaýdan jaltarý úshin meıramhananyń esik-terezesinen japa-tarmaǵaı qashyp júrgen vıdeolaryn da kórip júrmiz. Aıyppul da qomaqty. Jeke adamǵa salynatyn aıyppul mólsheri 87 myń bolsa, meıramhana men toıhana ıesi 600 myń teńgege jýyq shyǵyndaýyna týra keledi. Biraq ony elep jatqan halyq ta baıqalmaıdy. Sońǵy 2 aptadaǵy saraptamaǵa sáıkes, monıtorıng toptardyń reıd júrgizýi 16 paıyzǵa artyp, buzýshylyqtarǵa jol bergen nysandar sany 1,2 esege ósti. Biraq, Aqtóbe, Batys Qazaqstan, Qyzylorda, Qaraǵandy oblystarynda monıtorıng toptardyń jumysy nasharlaǵan.
Osyǵan oraı Úkimet basshysy Asqar Mamın halyqtyń shekteý is-sharalaryn saqtaýyn baqylaýdy jalǵastyrý kerektigin basa aıtty.
«Halyqtyń shekteý is-sharalaryn saqtaýyn baqylaýdy jalǵastyrý kerek, bul úshin óńirlerde monıtorıng toptarynyń sany kóbeıtildi, olardyń qyzmetiniń tıimdiligin kúsheıtý qajet. Barlyq óńirler men memlekettik organdar vaktsına saldyrýdyń qajettigi týraly aqparattyq jumysty keńeıtsin. «Qyzyl» aımaqtardaǵy óńirlerde demalys kúngi lokdaýndardy saqtaý qajet», - dedi Premer-Mınıstr.
Ashyq-tan aıyl jımaıtyndar kóp
Koronavırýs indeti órship, shaǵyn jáne orta bıznestiń sharýasy shatqaıaqtap turǵan kezde bılik olardyń jumys isteýine múmkindik berý úshin «Ashyq» jobasyn iske qosqany belgili. Qazirdiń ózinde jobaǵa 111 myń bıznes sýbektisi qatysady. Paıdalanýshylar sany - 4 mln-nan astam adam. Kún saıyn 400 myń qazaqstandyq onlaın rejımde mártebelerin anyqtap jatady. Biraq, osy jobaǵa qatysatyn nysandardyń ózderi talaptardy jıi buzatyny da belgili bolyp otyr. Máselen, osy ýaqytqa deıin monıtorıng toptar 60 473 nysandy tekserip, 1 183 nysandaǵy ereje buzýshylyqty anyqtapty. Osyndaı nysandardyń kesirinen de vırýstyń órshıtindigi aıtpasa da túsinikti. Óıtkeni, atalǵan jobany adal paıdalanatyn kásipkerlik sýbektileriniń arqasynda 46 067 «qyzyl» jáne «sary» mártebesi bar kelýshi anyqtalǵan. Olardyń 29 930-y PTR-diń oń nátıjesimen júrse, 16 137-si naýqas adammen baılanysta bolǵan eken.
«Ókinishke qaraı bul statıstıka keıbir azamat úıde oqshaýlaný rejımin saqtamaıtynyn, turǵyndar jappaı jınalatyn nysandarǵa barýǵa tyrysatynyn, el ishinde saparlaıtynyn, sol arqyly tóńiregindegilerge juqtyrý qaýpin tóndiretinin kórsetedi. Aınalasyndaǵylarǵa qaýip tóndiretin turǵyndardan azamattyq jaýapkershilik tanytýǵa jáne vırýstyń taralýyna óz úlesin qospaýǵa ótinemin», - dedi Alekseı Tsoı.
Sonymen qatar mınıstr respýblıkadaǵy epıdemıologııalyq ahýaldy odan ary turaqtandyrýdy qamtamasyz etý jáne koronavırýs ınfektsııasyna shaldyǵý ári ólim-jitim ósimine jol bermeý maqsatynda «qyzyl» jáne «qoıý qyzyl» aımaqtarda turǵan óńirlerde demalys kúnderi lokdaýn saqtaý, monıtorıng toptarynyń jumysyn kúsheıtý, vaktsınalaýǵa jatatyn halyqty vaktsınamen qamtýdy arttyrý, halyq arasynda aqparattyq túsindirý jumystaryn kúsheıtý, kásipkerlerdiń ótinimderin eskere otyryp, «Ashyq» jobasynyń kóshbasshylary úshin krıterıılerdi sońyna deıin aıaqtaý usynylatynyn aıtty.
Vaktsınatsııa...
Koronavırýs ınfektsııasynyń taralýyn tejeý, vırýs juqtyrǵannyń ózinde ol jeńil ótýi, jalpy burynǵy qalypty ómirge qaıta oralýymyz úshin vaktsına alýymyz qajet. Muny medıtsına salasyndaǵy bilikti mamandar da jarǵaq qulaqtary jastyqqa tımeı nasıhattap ta júr. Alaıda, halyq vaktsına alýǵa asyǵar emes. Iá, vaktsınatsııalaý qarqyndy júrip jatyr, koronavırýsqa qarsy vaktsına qory da jetilikti. Biraq, qyrkúıekke deıin Densaýlyq saqtaý mınıstrligi aıtqan 10 mln adamdyq mejege jete almasymyz anyq. Jalpy, Alekseı Tsoıdyń dereginshe, vaktsınanyń 1-komponentimen halyqtyń vaktsınatsııalaýǵa jatatyn tobynyń 62 paıyzy, 6,1 mln adam, al 2-komponentpen 48 paıyzy, 4,8 mln adam egilgen. Koronavırýsqa qarsy vaktsınalaý jumysy Shymkent qalasynda, Túrkistan, Almaty, Soltústik Qazaqstan, Shyǵys Qazaqstan, Qyzylorda oblystarynda joǵary deńgeıde júrgizilip jatyr. Al vaktsınanyń 1-dozasyn alýshylar qatary Mańǵystaý oblysynda tómen. Bul óńirde halyqtyń 35 paıyzy ǵana vaktsına alǵan.
«Óńirler vaktsınanyń jetkilikti kólemimen qamtamasyz etilgen. Vaktsına jetkizý kestege sáıkes júrgizilip jatyr. Barlyq óńirge Qytaıdyń Sinopharm vaktsınasynyń 1-toptamasy jetkizildi. Jetkizý jumystary jalǵasyp jatyr», - dedi Alekseı Tsoı.
Jalpy mınıstrdiń aıtýynsha, eldiń medıtsınalyq uıymdary turaqty jumys istep tur. Búginde 120 myńnan astam patsıent koronavırýs ınfektsııasynan emdelýde. Degenmen, alǵashqy táýlikterde reanımatsııaǵa túsken naýqastardyń basym bóligi, 40 paıyzdan astamy «delta» shtammyn juqtyrǵandar bolyp otyr. Atalǵan patsıentter óz-ózin emdeýmen aınalysqan jáne medıtsınalyq kómekke kesh júgingen.
«Osyǵan oraı jergilikti atqarýshy organdar halyq arasynda aýrýdyń aldyn alý, óz-ózin emdeýge jol bermeý jáne medıtsınalyq kómekke der ýaqytynda júginý máseleleri boıynsha aqparattyq túsindirý úshin jumystaryn kúsheıtýi qajet. Halyqtan koronavırýs ınfektsııasynyń alǵashqy belgileri baıqalǵanda medıtsınalyq kómekke júginýdi jáne óz-ózin emdeýmen aınalyspaýdy ótinemin. Qarapaıym erejelerdi saqtaý júzdegen adamnyń ómirin qutqaratyndyǵyn este saqtaý qajet»,- dedi Alekseı Tsoı.