Tóregeldi Sharmanov: Jańa latyn álipbıi - ultymyzdyń rýhanı kodeksi
Tamaqtaný akademııasynyń dırektory, Almaty qalasynyń «Qurmetti azamaty» Tóregeldi Sharmanov Elbasy latyn álipbıine ótý týraly Jarlyqqa qol qoıa otyryp, bolashaqqa naqty qadam jasaǵanyn aıtty.
«Bul bizdiń, ultymyzdyń rýhanı kodeksi desek te bolady. Elbasy bastamasynyń máni zor, bul - keleshektiń baqytty kórinisi, maqtanatyn nárse. Latyn grafıkasy - ol qazirgi jańa tehnologııanyń, ǵylymnyń, tipti ádebıettiń tili. Osy bastamany Nursultan Ábishuly qoldap otyrǵanyna qýanyshtymyn», - dedi ǵalym.
QR burynǵy Bilim mınıstri Shámsha Berkimbaeva latyn álipbıine kóshý úlken daıyndyqty, jan-jaqtylyqty qajet etetin jumys ekendigin aıtty.
«Qansha ýaqyt boıy halyqtyń talqylaýynan ótip, túrli ǵalymdar men til mamandary bul jumysqa jumyldyryldy. Osy ótkizilgen jumystardyń nátıjesi retinde Elbasymyz Jarlyqqa qol qoıyp, halyq nazaryna sońǵy nusqa usynyldy. Osyǵan oraı, Memleket basshysyn elimizdi osynaý jańa qadammen quttyqtaımyn. Endigi másele halyqty aqparattandyrý, olardyń arasynda túsindirý jumystaryn júrgizý bolyp otyr», - dedi ol.
Aqyn, Memlekettik syılyqtyń ıegeri Jadyra Dáribaeva latyn álipbıi baýyrlas túrki halyqtarymen birige túsýimizge yqpal etedi dep sanaıdy.
«Men Elbasynyń qol qoıǵan Jarlyǵyn jáne onyń bul sheshimin qoldaımyn, tolyq kelisemin. Sebebi latyn qarpine kóshýdiń ýaqyty keldi. El bolyp, halyq bolyp talqylaýǵa qatystyq. Sondyqtan qazaq álipbıin latyn grafıkasyna kóshirý der kezinde qabyldanǵan sheshim. Bizdiń qarqyndy damyp kele jatqan memleketimiz úshin zaman aǵymymen qatar júrý - basty mindetterdiń biri. Qazaq óte baı til, al latyn álipbıine kóshý arqyly biz sony kórsete alamyz dep oılaımyn. Sonymen qatar, ózge ulttarmen sonyń ishinde baýyrlas túrki halyqtarmen etene aralasýymyzǵa jol ashylǵan sekildi. Osy jasaǵan qadamnan biz jaqsylyq bolmasa, jamandyq kórmeımiz», - dedi aqyn.
Kompozıtor Altynbek Qorazbaev latyn álipbıi ár qazaqstandyqty tolǵandyratyn másele ekendigin jetkizdi. «Elbasynyń qazaq álipbıin latyn grafıkasyna kóshirý týraly Jarlyǵy biz úshin qýanyshty jańalyq bolyp otyr. Osy turǵyda bul der kezinde qabyldanǵan sheshim. Sebebi bizge bolmasa da balalarymyzǵa, keıingi urpaqqa latyn grafıkasy - óte qajet dúnıe. Sondaı-aq, bizge tán latyn álipbıiniń nusqasyn daıyndaý jáne bekitýdi kóp sozbaı, tııanaqty jumys atqarylǵany qýantarlyq jaǵdaı», - dedi Altynbek Qorazbaev.
Qazaqstannyń Eńbek Eri Aıagúl Mırazova Elbasynyń kópten beri talqyǵa túsip otyrǵan qazaq álipbıin latyn grafıkasyna kóshirýge baılanysty sheshimge qol qoıýy Qazaqstan halqy úshin erekshe kún ekendigin atap ótti.
«Dúnıe júzindegi halyqtardyń 70 % latyn qarpine kóshkeni belgili. Sol sebepten bul bizge qajet dúnıe. Elbasymyzdyń ózi búkil qazaq halqynyń til birligin saqtaýymyz kerek dep aıtyp júr. Qazaqtardyń úshten bir bóligi shet elderde deıtin bolsaq, bárimizdiń basymyzdy tek til ǵana biriktire alady. Tilde birlik bolmasa, ulttyq biregeılik bolmaıdy. Osy turǵyda túrli ǵalymdarymyzdyń, til mamandarynyń, qoǵam qaıratkerleriniń taǵy da basqa kóptegen tulǵalardyń pikir bildirip, qoldaýy elimizdiń keleshegine beı-bereket qaramaǵandyǵy dep qýanamyn. Qazirdiń ózinde elimiz álem kóshimen qatar damý ústinde. Halyqaralyq deńgeıde EKSPO kórmesin ótkizýimizdiń ózi memleketimizdiń qýattylyǵyn kórsetse, latyn qarpine kóshýimiz sony nyǵaıta túsedi dep oılaımyn», - dedi Aıagúl Mırazova.
Esterińizge sala keteıik, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaev qazaq tili álipbıin kırıllıtsadan latyn grafıkasyna kóshirý týraly Jarlyqqa qol qoıǵan bolatyn.