Toqaev pen Sı Tszınpın – óz jaýapkershiligin tolyq túsinetin kóshbasshylar - saıasattanýshy

<p>Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Beıjińge resmı sapary barysynda &laquo;Bir beldeý, bir jol&raquo; halyqaralyq yntymaqtastyǵynyń III forýmyna <a href="https://kaz.inform.kz/news/kr-prezident-br-beldeu-br-zhol-iii-foruminda-kanday-maseleler-koterd-4414a0/" target="_blank" rel="noopener">qatysty</a>. Munymen qatar Memleket basshysy QHR Tóraǵasy Sı Tszınpınmen kelissóz júrgizip, iri qytaılyq kompanııalardyń basshylarymen birqatar kezdesý ótkizdi. Osy oraıda, belgili Reseı saıasattanýshysy, Ortalyq Azııa elderi boıynsha sarapshy Arkadıı Dýbnov, óńirdiń ekonomıkalyq órkendeýi jolynda Qazaqstan men Qytaı kóshbasshylarynyń alatyn orny jaıly pikirimen bólisti, dep habarlaıdy <a href="https://kaz.inform.kz/" target="_blank" rel="noopener">Kazinform</a>.&nbsp;</p>

- Sı Tszınpın Qazaqstanda bolǵan sátinde tuńǵysh ret «Bir beldeý, bir jol» aýqymdy bastamasyn jarııalady. Odan beri arada 10 jyl ótipti. Joba qanshalyqty sátti boldy dep oılaısyz? Munyń Qazaqstanǵa áseri qandaı boldy?

- Bul – meniń esimde qalǵan úlken aýqymdaǵy jobalardyń biregeıi. Qytaı ózi serpindi ekonomıkalyq damý satysyna ótken kezeńde kórshi elderge baǵyttap, osy jospardy jasady. Olardyń ishinde Eýrazııa qurlyǵynyń ortalyǵynda ornalasqan, aýmaǵy boıynsha eń úlken memleket – Qazaqstan da bar. Bul jobanyń odan ári mańyzdylyǵyn arttyrdy.

Meniń oıymsha, Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev «Bir beldeý, bir jol» jobasynyń áleýetin jaqsy túsinedi. Ol sondaı-aq, Reseı bastaǵan EAEO elderi arasyndaǵy eýrazııalyq joba men «Bir beldeý, bir jol» bastamasyn bir-birimen baılanystyrmaı, eki bólek qarastyrady. Óıtkeni, onyń alǵashqysy burynnan jumys istep tur, al ekinshisi tek qarajat tabýǵa negizdelgen.

- Álemdegi geosaıası oqıǵalar men jaǵdaılar «Bir beldeý, bir joldy» jáne Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy birlesken jobalardy iske asyrýǵa áser etýi múmkin be?

- Qasym-Jomart Toqaev óz eliniń mańyzyn jáne búkil óńir úshin asa jaýapty ekenin túsinedi. Muny forýmda ǵana emes, sonymen qatar basqa da álemdik minberlerden aıtyp, únemi eske salyp júr.

Men Toqaevtyń forýmda: «Biz qazir aýmaly-tókpeli kezeńde ómir súrip jatyrmyz», - degen sózine nazar aýdardym. Ol osy sátte jumys istep, ıgiligin kórsetip otyrǵan «Bir beldeý, bir jol» jobasyna den qoıý qajettigine toqtaldy. Bul paıymmen Qytaı Tóraǵasy Sı Tszınpın de kelisip otyr. Ol halyqaralyq jaǵdaı qalaı ózgerse de, Qazaqstan men Qytaı ózderiniń bastapqy ustanymynan aınymaıtynyn, bir-birine qoldaý kórsetetinin atap ótti.

Sı Tóraǵa álemdegi jaǵdaıdyń kúrdeli ekenin jáne odan keletin qaýipti jaqsy túsinedi. Osy rette Toqaevtyń jaqynda jasaǵan málimdemesi oıǵa oralady. Ol Qazaqstannyń mindeti Shyǵys pen Batys arasyndaǵy shıelenistiń aldyn alý ekenin aıtty. Bul – óz jaýapkershiligin tolyq túsinetin qos kóshbasshynyń málimdemeleri.

- Prezıdent Toqaevtyń Qytaıǵa resmı sapary kezinde quny 16,5 mlrd dollar bolatyn 30 kommertsııalyq qujatqa qol qoıyldy. Onyń ishinde ınvestıtsııa, saýda kelisimderi, tehnologııalardy óndiriske engizý, nesıe jelilerin ashý týraly sharttar bar. Siz qaı jobalardy Qazaqstan úshin asa mańyzdy dep sanaısyz?

- Men josparlar men birlesken jobalardyń aýqymyn aıtpaı qala almaımyn. Máselen, mańyzdylardy biri – Qytaıdyń qoldaýymen quny 7,7 mlrd dollar bolatyn polıetılen zaýyty salynady. Qalǵan barlyq jobalar – Qazaqstannyń Eýrazııa qurlyǵyndaǵy kóliktik-logıstıkalyq, tipti tsıfrlyq habqa aınalýyna baǵyttalǵan Qytaı tarapynyń kómegi.

- Forým aıasynda Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy tarıhı qarym-qatynastyń 30 jyldyǵy jaıly jıi sóz boldy. Osy rette «Bir beldeý, bir jol» jobasyn jetildirýdegi eki eldiń perspektıvalaryna qandaı baǵa beresiz?

- Bul jerde áńgime Qytaı men Qazaqstan yntymaqtastyǵy ekinshi 30 jyldyqqa aıaq basqany jaıly. Ol birinshi kezekte eki el úshin de anaǵurlym jemisti jáne turaqty bolady dep kútiledi. Sondaı-aq, onyń barlyq óńir úshin de ıgiligi mol.

Materıaldy Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi usynǵan, tengrinews.kz portalynan alyndy.