Toǵjanov Ǵabbas

Toǵjanov Ǵabbas (1900-1937) – qoǵam qaıratkeri, ádebıet synshysy, pýblıtsıst.

Soltүstik Қazaқstan oblysynyң Ýәlıhanov aýdanynda dүnıege keldi. Omby gımnazııasyn bitirip, Tashkenttegi Orta Azııa ýnıversıtetinde, Mәskeýdegi V.Plehanov atyndaғy halyқ sharýashylyғy ınstıtýtynda blim aldy. Jas kezinde Omby қalasynda құrylғan «Birlik», «Jas azamat» қazaқ jastarynyң ұıymdaryna қatysty. Mәskeýde oқyp jүrgende қazaқ stýdentteriniң jerlestik ұıymynyң jұmysyna belsene aralasyp, әdebıet, әleýmet mәseleleri týraly өziniң pikirlerin sol kezdegi қazaқ tilinde jaryқ kөretin «Temirқazyқ» jýrnalyna jazyp otyrdy. 1919-1924 jyldary Reseı kommýnıstik jastar odaғy Sibir bıýrosy janyndaғy қazaқ-tatar sektsııasynyң hatshysy, «Eңbekshi jastar» gazetiniң redaktory, Aқmola gýbernııalyқ tөtenshe komıssııasynyң hatshysy, Aқmola jalpy bilim komıtetiniң alқa mүshesi, Tashkentte shyққan «Jas alash» gazetiniң jaýapty hatshysy, KSRO Ұlt isteri jөnindegi halyқ komıssarıaty Ortalyқ Kүnshyғys baspasy қazaқ sektsııasynyң hatshysy boldy. 1924-1937 jyldary BK (b) P OK baspasөz bөliminiң nұsқaýshysy, Қazaқstan өlkelik partııa komıteti baspasөz bөliminiң nұsқaýshysy, «Eңbekshi қazaқ» (қazirgi «Egemen Қazaқstan») gazetiniң redaktory, Қazaқstan Jazýshylar odaғy basқarmasynyң tөraғasy, Қazaқ KSR Halyқ komıssarlar keңesi janyndaғy kөrkemөner isteri jөnindegi basқarmanyң bastyғy қyzmetterin atқardy. Toғjanov қazaқ әdebı synynyң қalyptasyp damýyna zor үles қosty. «Maғjannyң aқyndyғy, Jүsipbektiң syny», «Eki jastyң әңgimesi», «Әdebıet jәne syn mәseleleri», «Қazaқtyң teatr өneri týraly» (І.Jansүgirovpen birge), «Abaı» kitaptarynyң jәne қazaқ tarıhy men mәdenıeti, әdebıeti men өneri týraly jүzdegen maқalalardyң avtory. Қoғam қaıratkeri 1937 jyly saıası қýғyn-sүrgin құrbany boldy. 1957 jyly aқtaldy. Derekkөzi: Қazaқstan ұlttyқ entsıklopedııasy, 8 tom