«Tilderdi damytýdyń qoǵamdyq keńesi qurylmaq» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanynda «Tilderdi damytýdyń qoǵamdyq keńesi qurylmaq» atty maqala basyldy. Onda kelesi jyldan bastap Til komıtetiniń bastamasymen qoǵam qaıratkerlerinen, zııaly qaýym ókilderinen turatyn qoǵamdyq keńes qurylatyndyǵy aıtylady. Keńes eń aldymen til máselesindegi dıalogtyq alań retinde qalyptasatyn bolady. Qoǵamdyq keńeske múshe bolý barynsha ashyq, kez kelgen azamat, kez kelgen uıym ózderiniń qoǵamdyq keńes jumysyna qatysý nıetterin joldaı alady. Sonymen qatar, qoǵamdyq keńes til zańnamasyn jetildirýge jáne til tóńiregindegi barlyq baǵyttardy damytýǵa baılanysty usynymdar ázirleıtin bolady.
Sondaı-aq atalmysh basylymnyń betinde «Mal baǵýdy kim úıreter bizge endi?» atty maqala jarııalandy. Basylymnyń jazýynsha,
1990 jylmen salystyrǵanda et óndirisi - 57, sút óndirisi 94 paıyzǵa kemigen. «Nege? Sonyń saldarynan et te, maldan óndiriletin ózge ónimder de syrttan tasymaldanýda. Olardyń sapasy men tamaqtyq qasıeti de, joǵaryda ózimiz aıtyp ótken sebepterge baılanysty, úlken kúmán týǵyzady. Al osy iske jaýapty sheneýnikter bolsa, baǵdarlama qabyldadyq, endi bálenbaı jyldan keıin bári de as ta tók bolady
dep ýáde berýden jalyǵar emes. Ol jyl qashan keledi jáne ol jyldardyń ıgiligin kimder kóredi - ol týraly eshkim eshteńe aıtpaıdy. Sondyqtan bolar, keıbireýler osy qaptap ketken baǵdarlamalar
kóz aldaý bolyp júrmesin degen kúdikterin de aıtyp qalyp júr», - delingen maqalada. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanynda.
***
«Almaty qalasy jańa aýdanmen tolyǵady». «Aıqyn» basylymynyń búgingi sanynda osyndaı taqyryppen maqala jarııalandy. Basylymnyń jazýynsha, 2005 - 2007 jáne 2008 - 2010 jyldarǵa arnalǵan Turǵyn úı qurylysy baǵdarlamalary boıynsha Almatyda 8657 páter salynyp, paıdalanýǵa berilgen. «Bul - baǵdarlamaǵa 25 myń adam ilikti degen sóz. ıAǵnı Úkimet pen Almaty qalalyq ákimdigi mindetti túbegeıli oryndady. Alaıda memlekettik baǵdarlama boıynsha baspanadan úmitti 11 myń adam kezekte tur.
Al kommýnaldyq-kepildik baspanadan áli de 14 myńnan astam adam dámeli. Kezekte turǵan azamattardy baspanamen tolyqqandy qamtý maqsatynda Almaty qalasynyń ákimshiligi shahar aýmaǵyndaǵy «Alǵabas» jáne «Aq bulaq» aýdandarynyń mańaıyna jańa úıler salýda», dep jazady basylym.
Sondaı-aq atalmysh basylymnyń habarlaýynsha, respýblıkalyq dıabet qaýymdastyǵy taǵy da dabyl qaǵýda. Olardyń shamalaýynsha, elimizde dıabetke shaldyqqandardyń sany 700 myńnan asyp ketken. Ras, jyl basyndaǵy resmı derek boıynsha, Qazaqstanda 190 682 adam qant dıabetimen tirkeýde bolsa, olardyń 64 112-si erler qaýymy da, 126 570-i áıelder. Dese de dıabet dárigerleri árbir dıagnozy qoıylǵan dıabetıkke - aýrýy jasyryn túrde órbip jatqan 3-4 naýqastan keletinin aıtýda. Bul esepti durys dep tapsaq, Qazaqstannyń árbir 22 turǵyny - qant dıabetiniń qursaýynda degen sóz. Atalmysh másele jóninde «Aıqyn» basylymynyń búgingi sanyndaǵy «Sýsamyrdan kóz jumǵandar sany eselenip barady» atty maqaladan keńirek bilýge bolady.
***
«Alash aınasy» basylymy búgingi sanyn tolyqtaı Abaıdyń týǵan kúnine arnaǵan. Osyǵan qaraı basylymda elimizdegi áıgili aqyn -jazýshylar men ǵalymdardyń Abaı men onyń shyǵarmashylyǵyna qatysty oı-pikirleri, tolǵaýlary jaryq kórgen. Atap aıtqanda onda «Keńes nege Abaıdan ólerdeı qoryqty?», «Abaı nege syılyqtan qur qaldy?», «Sizdiń tanymyńyzdaǵy Abaı qandaı?» sııaqty ózge de birqatar maqalalar jarııalanǵan. Osy basylymǵa suhbat bergen Halyqaralyq «Alash», І.Jansúgirov atyndaǵy ádebı syılyqtardyń laýreaty, jazýshy, alashtanýshy Tursyn Jurtbaı bylaı deıdi: «Abaıtaný úlken bir belestiń jaqsy bir núktesi bolyp qalyptasty. Keıingi bes-alty jyldan bastap abaıtanýdyń jańasha beti bir tosyn baǵytqa bet alyp bara jatqan sııaqty. Másele ol baǵytta emes. Ár urpaq óz sózin aıtady, ózinshe túsinedi, ózinshe túsindiredi. Másele -
sol urpaqtyń Abaıdy túsinýdegi ústirttiginde. Eń bastysy ózine deıingi
100 jyl boıy zerttelgen zertteýler, aıtylǵan pikirler, usynystar nemese taldaýlar umyt qalyp barady. ıAǵnı, abaıtaný týraly pikir aıtatyn jańa urpaq ótken men búgindi baılanystyra almaı júr». Abaı shyǵarmashylyǵy men oǵan qatysty búgingi tańda kóterilip otyrǵan máseleler jóninde keńirek bilgińiz kelse, «Alash aınasy» basylymynyń búgingi sanyn oqyńyz.
***
«Kazahstanska pravda» basylymynyń búgingi sanynda «Vysoty stepnogo orla» atty maqala jarııalandy. Basylymnyń habarlaýynsha, elde «Dala qyrany - 2011» taktıkalyq-arnaıy beıbit maqsattaǵy oqý-jattyǵý sharalary bastaldy. Bıylǵy jyly atalmysh sharaǵa tek qazaqstandyq áskerler ǵana emes Ulybrıtanııa, AQSh, Qyrǵyzstan, Lıtva sııaqty memleketterdiń sarbazdary da qatyspaq. Aımaqtyq, jahandyq qaýipsizdikti nyǵaıtý máselesine búginde Prezıdent, elimizdiń Qarýly Kúshteriniń Bas qolbasshysy Nursultan Nazarbaev úlken mańyz berip otyr.