«Til bitken» oıý-órnekter: Kúltóbe qalashyǵynda kóne qysh ydystar qalpyna keltirilýde
Tarıhshylardyń paıymdaýynsha XV- XVIII ǵasyrlarǵa jatatyn, 2020 jylǵy dala jumystary barysynda Kúltóbe qalashyǵynda tabylǵan sýarmaly keramıkanyń úlgileri men bólikteri kóptegen faktordyń yqpalyna túsken túrkistandyq ózindik stıldi pash etedi.
Qazaq ǵylymı-zertteý mádenıet ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri Erlan Qazızovtyń aıtýynsha, Kúltóbe qalashyǵynda tabylǵan ári qazirgi ýaqytta qalpyna keltirilgen keramıkalyq buıymdar – aımaqtyń shyǵarmashylyq mádenıetiniń jarqyn kórinisi. Ol jergilikti qysh-qumyra isiniń has sheberleriniń talǵamy men qalaýynan syr shertedi.
«Arheologııalyq keramıkalyq buıymdardy qalpyna keltirý jumysyna arheologtar men tarıhshylar ǵana emes, kásibı sýretshiler de tartylǵan. Máselen restavratsııa barysynda maǵan túrkistandyq sýretshi, keramıkashy Dınara Srojıtdınova kómektesýde. Bul óte kóp eńbekti qajet etetin, alaıda óte qyzyqty is: buıymnyń tolyqqandy bólikterin jınaý ońaı emes. Іrilerinen bastap usaq fragmentterge deıin qurap shyǵarý kerek», - deıdi jobanyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, arheolog Erlan Qazızov.
Arheolog Erlan Qazızovtyń qalpyna keltirgen qysh ydys úlgisi
Sýretshi-keramıkashy Dınara Srojıtdınova qysh tabaqty qalpyna keltirip jatyr
Qalpyna keltirilgen keramıka úlgileri. XV- XVIII ǵasyrlar. Kúltóbe qalashyǵy.
Qalpyna keltirilgen keramıka tabaqtary. XV- XVIII ǵasyrlar. Kúltóbe qalashyǵy.
Taıaýda ǵana tabylǵan jádigerler XVI – XVIII ǵasyrlarǵa tıesili, qońyr, jasyldaý, toqsary jáne basqa tústermen jazylǵan jazýlary bar, sırek kezdesetin sary tústi sýarmaly keramıkalar túrine jatady. Alaıda jalpy XV – XVIII ǵasyrlarǵa jatatyn Kúltóbe keramıkasy jarqyn ári mazmundy kolorıt, japyraqtyń, gúlshanaq pen gúlderdiń ózindik kompozıtsııalyq traktovkasymen erekshelenedi. Ol «temir handyǵy stıliniń» aımaqtyq úlgisi ispettes, ırandyq keramıka tobyna jaqyn, qytaılyq farforǵa azdaǵan elikteýshiligi bar ári Shyǵystyń orta ǵasyrdaǵy oıý-órnekti jergilikti traktovkasynan aıryqsha bolady.
Jergilikti kórkem qolónerdiń túrine otandyq zertteýshiler ǵylymı eńbekterine kóp mán bere bermeıdi. Túrkistandyq qolónershiler týraly jazǵan E.A.Smaǵulovtyń birden-bir maqalasyn ǵana keltirýge bolady. Sol sebepti búgin tanystyrylǵan jádigerler – aımaqtyń kórkem mádenıetin jáne jergilikti qolóner óndirisin zertteýde baǵaly úles», - dep atap ótti etnograf ári arheolog, «Kúltóbe qalashyǵynyń tarıhı nysandaryn qalpyna keltirý» jobasynyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri Aısulý Erjigitova.
Qalpyna keltirilgen sýarmaly keramıka. Tabaq pen tegene. XVIII-XIX ǵasyrlar. Kúltóbe qalashyǵy
«Árbir biregeı jádigerdi biz zerttep qana qoımaı, birden tanystyrýǵa tyrysamyz. Búgin tanystyrylǵan qysh buıymdar erekshe órnegimen, úılesimdi ósimdik tektes jáne geometrııalyq oıýlarymen, túri men túsiniń traktovkasymen erekshelenedi. Ony bizdiń mamandar áli de zerttep jatyr. Qazaqstannyń ejelgi tarıhy men mádenıetin zerttegisi keletinderdi osy jáne ózge de jádigerlermen «Kúltóbe qalashyǵy» arheologııalyq parkiniń (kultobe.com ) resmı saıtynan jáne bizdiń Facebook (@kultobe), Instagramm (@kultobe_) áleýmettik jelisinen tanysýǵa shaqyramyz. Joba Eurasian Resources Group (ERG)» qarjylyq kómegimen júzege asyrylýda», - deıdi jobanyń bas ǵylymı qyzmetkeri, mádenıettanýshy Janerke Shaıǵozova.