Temeki baǵasy qansha qymbattasa da, oǵan suranys 10 paıyzǵa ósken

<p>ASTANA. KAZINFORM &ndash; Qazaqstanda árbir besinshi eresek temeki shegedi. Dese de, sońǵy jyldary temeki shegýshilerdiń úlesi azaıǵan.</p>

Ulttyq statıstıka bıýrosynyń iriktemeli zertteýleriniń derekterine súıensek, 2023 jyly saýalnamaǵa qatysqan eresekterdiń 19,4% temeki ónimin kúndelikti qoldanatynyn aıtqan.

Bir jyl buryn bul kórsetkish 20,4 paıyz edi.

Osy salystyrmaly mándi absolıýtti mánge aýdarǵan kezde elimizde temekiqumarlar sany 2,7 mıllıon ekenine kóz jetkizýge bolady.

Bul derek Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń sarapshylary Qazaqstanda júrgizetin esepke jaqyn. DDU elimizde 2,9 mln adam temeki shegedi dep esepteıdi.

Ulttyq statbıýro málimeti byltyr Qazaqstanda temeki tutynýshylardyń sany azaıǵanyn bildiredi.

Al kún saıyn qoldanylatyn temeki ónimderiniń sany 0,4%-ǵa artqany belgili boldy.

Alaıda, bul jerde tek temeki emes, basqa da temeki ónimderi (veıp, sıgar jáne taǵy basqalary) áser etkenin atap ótken jón.

Aıta ketý kerek, saýalnama sýbektıvti jaýaptardyń nátıjesine negizdelgen. Mundaı derekter temeki shegýshilerdiń kóbeıgenin ıakı azaıǵanyn naqty kórsete almaıdy.

Al endi naqty derekterge toqtalsaq.

Global Center For Good Governance in Tobacco Control (temekige qarsy kúres salasyndaǵy tıisti basqarýdyń jahandyq ortalyǵy) halyqaralyq uıymynyń málimetine sensek, 2023 jyly temeki bıznesiniń aralasý ındeksi boıynsha Qazaqstan 90 eldiń ishinde 52-shi orynǵa turaqtaǵan. 

Elimizde kórsetkish 60 ball (maksımaldy 100 ball) boldy. Uıymnyń ádisnamasyna sáıkes, ındeks neǵurlym tómen bolsa, elde temeki lobbıi soǵurlym álsiz bolady jáne bul densaýlyq saqtaý kórsetkishine soǵurlym jaqsy áser etedi.

Temeki kompanııalarynyń temeki shegý salasyndaǵy áleýmettik jáne zańnamalyq normalarǵa eń az qysym kórsetý reıtıngisinde Brýneı (ındeks 14), Jańa Zelandııa (27) jáne Frantsııa (32) tur.

Aıta keteıik, búkil qazaqstandyq temeki shegýshiler Úkimet temekiden bolatyn zııandy azaıtý maqsatynda engizip jatqan sharalarmen kelise bermeıdi.

Ótken jyly statıstıka júrgizgen tańdamaly zertteý nátıjesi boıynsha respondentterdiń tek 55%-dan astamy temeki ónimine salynatyn salyqty kóterýdi qoldaǵan.

Al, saýalnamaǵa qatysqandardyń 24,8% salyqty arttyrýdyń qajeti joq dep sanaıdy.