Tek iri derjavalardyń tóńireginde qalyptasqan halyqaralyq júıeden arylý kerek – Máýlen Áshimbaev

ASTANA. QazAqparat – Qazaqstan rýhanı dıplomatııasy moıyndalǵan halyqaralyq ortalyqtardyń biri retinde qalyptasty. Bul týraly Astana halyqaralyq forýmynda Senat tóraǵasy Máýlen Áshimbaev aıtty, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Senat tóraǵasy forýmda álemdik tártiptiń paradıgmasy ózgergen kezeńdegi «orta» memleketterdiń róli jóninde baıandama jasady.

Palata Spıkeri óz sózinde forým negizgi jahandyq problemalardy birlesip sheshý úshin halyqaralyq qoǵamdastyqty ortaq maqsatqa jumyldyrýdy kózdeıtinin atap ótti. Sondaı-aq ol dıplomatııa men halyqaralyq quqyq júıeleriniń álsireýine baılanysty álemdik dıalogtyń jańa formatynyń ózektiligi artyp otyrǵanyn aıtty.

«Bul jaǵdaıda orta memleketterdiń rólin qaıta qarastyrý kerek. Teńdik, dıalog, ınklıýzııa, memleketterdiń aýmaqtyq tutastyǵyn qurmetteý qaǵıdattaryna baǵyttalǵan halyqaralyq yntymaqtastyqtyń jańa paradıgmasy qajet. Mundaı jańa jaǵdaıda orta elder negizgi rólderdiń birin atqarýǵa tıis. Tek iri derjavalardyń qarym-qatynasy tóńireginde qalyptasqan halyqaralyq júıeden arylýdyń mańyzy zor. Qazirgi tańda jelilik prıntsıp boıynsha qurylǵan ınstıtýttar tıimdi. Osy tájirıbeni halyqaralyq ınstıtýttarǵa da engizýge bolady», – dedi M. Áshimbaev.

Sonymen qatar Senat tóraǵasy halyqaralyq deńgeıde dıalog mádenıetin dáripteýdiń perspektıvalyq baǵyttaryna nazar aýdardy. Sol arqyly belsendi orta memleketter úshin óz múmkindikterin iske asyrýyna jol ashylady.

«Birinshiden, bitimgershilik bastamalardy dáripteý jáne muqtaj elderge nemese belgili bir áleýmettik toptarǵa gýmanıtarlyq kómek kórsetý. Ekinshiden, negizgi halyqaralyq ınstıtýttardan tys jaǵdaıda yntymaqtastyq pen ózara is-qımyldy nyǵaıtý. Úshinshiden, búginde barlyq el betpe-bet kelip otyrǵan ózekti ekologııalyq, áleýmettik, gýmanıtarlyq jáne ózge de problemalardy talqylaýǵa bastamashylyq jasaý. Sonymen birge, resýrstardy ǵylymı zertteýlerge, adamzattyń bolashaǵy úshin mańyzdy salalardaǵy jobalarǵa baǵyttaýdyń máni zor. Onyń ishinde medıtsına, bıohımııa, jasyl tehnologııa jáne taǵy basqa baǵyttardy atap ótýge bolady», – degen Máýlen Áshimbaev Astana halyqaralyq forýmynyń qyzmetin mysalǵa keltirdi.

Senat spıkeri jahandyq deńgeıde mádenıetter men órkenıetter arasynda altyn kópir bolatyn taǵy bir tıimdi bastama retinde Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń Sezin aıtty.

«Búginde Qazaqstan rýhanı dıplomatııanyń moıyndalǵan halyqaralyq ortalyqtarynyń biri retinde qalyptasty. Prezıdentimiz Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń bastamasymen din lıderleriniń ıdeıalaryn, usynystary men ýaǵdalastyqtaryn dáripteý úshin álemniń rýhanı ortalyqtarynda dóńgelek ústelder ótkizý qolǵa alyndy. Qazaqstannyń bastamalary álemdegi mańyzdy problemalardy sheshý kezindegi orta elderdiń múmkindikterin kórsetedi. Mundaı qadam damyǵan, turaqty, ınklıýzıvti jáne qaýipsiz álem qurýymyzǵa yqpal etetini anyq», – dedi Máýlen Áshimbaev.

Osy oraıda ol Qazaqstan halyqaralyq qaqtyǵystardy dıplomatııalyq jolmen retteýdi qoldaıtynyn tilge tıek etti.