Táýelsizdiktiń 30 jyly ishinde Qazaqstanda qandaı iri jarystar ótkizildi
Qazaqstan 1991 jyly 16 jeltoqsanda táýelsiz el atandy. Osy jyldar ishinde elimizde sporttyń ár túri boıynsha chempıonattar ótkizildi. Olar negizinen eki iri qalada – Nur-Sultan men Almaty qalalarynda ótti.
2011 jyly Almaty men Astanada (qazirgi Nur-Sultan) Qysqy Azııa oıyndarynyń jalaýy jelbiredi. Azııa oıyndaryna 26 eldiń sportshylary qatysty. Olar sporttyń 11 túrinen synǵa tústi. Qazaqstan jalpykomandalyq esepte 70 medal ıelenip, birinshi orynǵa taban tiredi.
Qysqy Ýnıversıada – 2017. Bul 2017 jylǵy 29 qańtar men 8 aqpan aralyǵynda Almatyda ótken 28-shi qysqy Dúnıejúzilik stýdenttik-jastar sporttyq jarystary. 8 sport nysanynda sporttyń 12 túri boıynsha ótken jarysqa álemniń 57 elinen 2 myńnan astam sportshy qatysty. Medaldyq esepte Qazaqstan Reseıden keıingi ekinshi (36 medal) oryn aldy.
Ekinshi Ortalyq Azııa oıyndary Almatyda 1997 jylǵy 13-20 qyrkúıek aralyǵynda sporttyń 12 túri boıynsha ótti. Qazaqstan 229 medal jeńip alyp, birinshi oryn aldy. Ortalyq Azııa oıyndary – KSRO-nyń burynǵy Ortalyq Azııa respýblıkalarynyń atletteri arasynda ár eki jyl saıyn ótetin sporttyq jarys. Oıyndar Azııa Olımpıadalyq keńesi men HOK patronajymen ótedi.
Kerlıng
Almatyda kerlıngten 2015 jyly 7-14 qarasha aralyǵynda erler men áıelder komandalary arasynda Tynyq muhıt-Azııa chempıonaty ótkizildi. Erler týrnırinde Ońtústik Koreıa quramasy fınalda Japonııa quramasyn jeńip, óz tarıhynda ekinshi ret chempıon atandy. Al Qazaqstan óz tobynda jetinshi boldy. Áıelder týrnırinde Japonııa jeńiske jetti. Qazaqstan qyzdary tórtinshi orynǵa taban tiredi.
Boks
2012 jylǵy bokstan Azııa Olımpıadalyq kvalıfıkatsııalyq týrnıri 5-12 sáýirde Qazaqstannyń sol kezdegi astanasy – Astana qalasynda (qazirgi Nur-sultan) «Dáýlet» sport kesheninde ótti. Týrnırde 2012 jylǵy Londondaǵy Jazǵy Olımpıada oıyndaryna 25 joldama oınatyldy. Onda 10 salmaq dárejesinde 28 elden 131 sportshy baq synasty. Qazaqstannan úsh boksshy irikteýden ótti.
2013 jyly 13-26 qazan aralyǵynda áýesqoılar arasyndaǵy 17-shi álem chempıonaty Almatyda ótti. Týrnır qorytyndysy boıynsha Qazaqstan 8 medalmen (4 altyn, 2 kúmis jáne 2 qola medal) birinshi orynǵa ıe boldy.
2016 jylǵy áıelder arasyndaǵy álem chempıonaty Astanada 19-27 mamyr aralyǵynda ótti. Qazaqstan 6 medalmen (4 altyn jáne 2 qola medal) birinshi oryndy jeńip aldy.
2006 jyly 2-9 qazan aralyǵynda Almatyda stýdentter arasyndaǵy álem chempıonaty ótti. Qazaqstan 10 medalmen jalpykomandalyq esepte birinshi oryn aldy.
Sondaı-aq Almaty men Astanada Qanat Islam, Aıdos Erbosynuly, Janqosh Turarov, Vıktor Kotochıgov jáne ózge de boksshylardyń qatysýymen kásibı boks keshteri ótkizildi.
Kúres
2004 jylǵy Azııa chempıonaty bólinip ótti, ıaǵnı: 16-18 sáýir aralyǵynda Iran astanasy Tegeranda erler arasynda erkin kúresten, 5-9 mamyr aralyǵynda Almatyda erler arasynda grek-rım kúresinen jáne 22-23 mamyr aralyǵynda Japonııanyń Tokıo qalasynda áıelder arasynda erkin kúresten jarys boldy. Qazaqstan 7 medalmen Japonııaǵa (9 medal) ese jiberip, ekinshi oryndy ıelendi.
2006 jylǵy Azııa chempıonaty 4-9 sáýir aralyǵynda Almatyda uıymdastyryldy. Qazaqstan 14 medalmen birinshi orynnan kórindi.
2014 jylǵy Azııa chempıonaty elordada 23-27 sáýir aralyǵynda ótti. Medaldardyń 24 jıyntyǵy oınaldy: 8 — erler erkin, 8 — erler grek-rım stılinde, 8 — áıelder erkin stılde. Chempıonatqa Azııanyń 17 elinen 257 sportshy qatysty. Qazaqstan Iran quramasyn alǵa shyǵaryp, 14 medalmen ekinshi orynǵa turaqtady.
2019 jylǵy 14-22 qyrkúıek aralyǵynda álem chempıonaty Nur-Sultandaǵy «Barys Arenada» ótti. Bul jarys Tokıodaǵy 2020 jylǵy jazǵy Olımpıada oıyndaryna irikteý boldy. Qazaqstan 3 kúmis jáne 4 qola medalmen 14-orynǵa ıe boldy.
Sonymen qatar, Almaty men Nur-Sultan qalalarynda jyl saıyn qazaq kúresinen «Eýrazııa barysy», «Álem barysy» jáne «Qazaqstan barysy» jarystary ótkiziledi.
Sambo
Sambodan 2015 jylǵy Azııa chempıonaty Atyraý qalasynda 11-13 jeltoqsanda ótti.
Sporttyq sambodan 29-shy álem chempıonaty 2005 jyldyń 11-14 qarashasynda Astanada uıymdastyryldy. Komandalyq esepte bizdiń erler – ekinshi, al áıelder besinshi orynǵa ıe boldy.
Konkımen júgirý sporty
2012/2013 jylǵy maýsymda konkımen júgirý sporty boıynsha Álem kýbogynyń úshinshi kezeńi 2012 jylǵy 1-2 jeltoqsan aralyǵynda elordada «Alaý» muz aıdynynda ótti. Jarystar orta jáne uzaq qashyqtyqtarda, sondaı-aq erler men áıelderdiń komandalyq jarysynda uıymdastyryldy.
Konkımen júgirý sporty boıynsha sprınterlik kópsaıysta 46-shy álem chempıonaty 2015 jyldyń 28 aqpany men 1 naýryzy aralyǵynda «Alaý» muz saraıynda ótti. Munda álem chempıony reseılik Pavel Kýlıjnıkov boldy. Áıelderde amerıkandyq Brıttanı Boý chempıon boldy. Qorytyndy kvalıfıkatsııada qazaqstandyq konkıshiler kelesi nátıjelerdi kórsetti: Ekaterına Aıdova áıelder arasynda tórtinshi, al Denıs Kýzın erler arasynda on birinshi orynǵa taban tiredi.
Dzıýdo
Dzıýdodan 2004 jylǵy Azııa chempıonaty Almatyda 15-16 mamyrda ótti. Sportsúıer qaýym básekeni Balýan Sholaq atyndaǵy sport jáne mádenıet saraıynda tamashalaı aldy. Qazaqstan toǵyz eldiń arasynda 9 medalmen úshinshi orynnan kórindi.
Dzıýdodan 30-shy álem chempıonaty 2015 jyldyń 24-30 tamyz aralyǵynda Astana qalasynda «Alaý» muz saraıynda ótti. Japondyqtar oınatylǵan 16 altyn medaldyń 8-in jeńip alyp, komandalyq esepte birinshi boldy. Qazaqstandyqtar eki medal (1 altyn, 1 kúmis) jeńip alyp, Slovenııamen tórtinshi oryndy bólisti.
Aýyr atletıka
2009 jylǵy Azııa chempıonaty Taldyqorǵanda 11-15 mamyrda ótkizildi. Chempıonat Azııanyń 40-shy erler jáne 21-shi áıelder birinshiligi boldy. Azııanyń 22 elinen 157 sportshy qatysty. Onyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstan 21 medalmen (8 altyn, 5 kúmis jáne 8 qola) Qytaıdan keıingi ekinshi orynǵa ornalasty.
2013 jylǵy Azııa chempıonaty Astanada 21-26 maýsymda ótti. Bul Azııanyń 44-shi erler jáne 25-shi áıelder chempıonaty boldy. Oǵan Azııanyń 18 elinen 136 atlet qatysty. Qazaqstan KHDR men Iranǵa ese jiberip, úshinshi orynǵa (19 medal) ıe boldy.
2014 jylǵy álem chempıonaty Almatyda 8-16 qarasha aralyǵynda ótti. Bul erler arasyndaǵy 81-shi jáne áıelder arasyndaǵy 24-shi chempıonat boldy. Barlyǵy 76 elden 683 sportshy qatysty. Qazaqstan bes medalmen tórtinshi orynǵa taban tiredi. Aldyńǵy úsh oryndy Qytaı, KHDR jáne Reseı memleketteri bólisti.
Hokkeı
Shaıbaly hokkeıden Halyqaralyq shaıbaly hokkeı federatsııasynyń qamqorlyǵymen birinshi dıvızıonda álem chempıonaty 2019 jyly 29 sáýir men 5 mamyr aralyǵynda Nur-sultan qalasynda jáne 28 sáýir men 4 mamyr aralyǵynda Estonııa astanasy Tallınde ótti. Qazaqstan birinshi dıvızıonnyń «A» tobynda úshinshi oryn alyp, 2020 jylǵy álem chempıonatynyń top-dıvızıonyna ótti.
2017 jylǵy qysqy Ýnıversıadadaǵy hokkeı oıyndary 28 qańtar men 8 aqpan aralyǵynda Almatyda ótti. Hokkeıshi erler Ýnıversıada júldelerin tarıhta 24-shi ret, al hokkeıshi áıelder — besinshi ret jeńip aldy. Týrnırdiń barlyq matchtary Halyk Arena men Balýan Sholaq atyndaǵy sport jáne mádenıet saraıynda ótti. Qazaqstan quramasy erler arasyndaǵy 12 qurama arasynda ekinshi oryn aldy, fınalda Reseı quramasynan 0-1 esebimen utyldy. Al áıelder úshinshi orynǵa ıe boldy.
7-shi Qysqy Azııa oıyndary aıasynda Shaıbaly hokkeı Astana qalasynda «Qazaqstan» muz saraıynda jáne Almatyda Balýan Sholaq atyndaǵy sport jáne mádenıet saraıynda ótti. Erler men áıelder arasynda Qazaqstan quramasy birinshi oryn ıelendi.
2011 jylǵy Qysqy Azııa oıyndary sheńberinde Dopty hokkeıden jarystar 2-6 aqpan aralyǵynda ótkizildi. Dopty hokkeı qysqy Azıadada alǵash ret ótkizildi. Barlyq matchtar Almaty mańyndaǵy «Medeý» muz aıdynynda ótti. Fınalda Qazaqstan quramasy Mońǵolııa komandasyn 16:2 esebimen jeńip, týrnırdiń altyn medalin jeńip alǵan edi.
Dopty hokkeıden 32-shi álem chempıonaty 2012 jyldyń 29 qańtar - 5 aqpan aralyǵynda «Medeý» muz aıdynynda jáne Almaty ortalyq stadıonynyń qosalqy alańynda ótti. Birinshilikke 14 komanda qatysyp, Shvetsııa quramasy on birinshi ret álem chempıony atandy. Qazaqstan qola júldege ıe boldy.
Sý doby
2012 jylǵy erler komandalary arasyndaǵy sý dobynyń álemdik lıgasy - 2011 jyl qarasha - 2012 jyl maýsymǵa deıin ótken jarystardyń on birinshi utys oıyny. Qurlyqtyq toptardaǵy irikteý matchtarynan keıin 8 komanda 2012 jylǵy 12-17 maýsymda Almatydaǵy ortalyq júzý basseıninde ótken fınaldyq týrnır — sýperfınalǵa irikteýden ótti. Match sońyndaǵy penaltı serııasynda fınalda Ispanııany jeńgen Horvatııa quramasy týrnır jeńimpazy atandy. Qazaqstan besinshi boldy.
Gandbol
Gandboldan 2010 jylǵy áıelder arasyndaǵy Azııa chempıonaty Qazaqstanda 2010 jyldyń 19-25 jeltoqsan aralyǵynda ótti. Bul 13-shi týrnır jáne 2011 álem chempıonatyna irikteý boldy. Chempıonatqa tórt úzdik komanda qatysty. Nátıjesinde Qazaqstan jeńimpaz atandy.
Shahmat jáne doıby
2013 jylǵy Áıelderdiń komandalyq álem chempıonaty 2-13 naýryz aralyǵynda Astana qalasynda ótti. Qazaqstan álemniń 10 elinen jetinshi oryndy ıelendi.
2006 jylǵy Erler arasyndaǵy orys doıbysynan álem chempıonaty 16-28 qarasha aralyǵynda Aqtóbe qalasynda ótti. Negizgi baǵdarlamada Nıkolaı Strýchkov (Reseı) jáne blıtste Mýroýllo Amrıllaev (Reseı) álem chempıondary atandy. Chempıonatqa jeti eldiń 34 ókili qatysty. Qazaqstandyqtar medalsyz qaldy.
Tennıs
2013 jylǵy Qazaqstan Prezıdentiniń kýbogy - ITF óziniń áıelder týry sheńberinde jáne ATP Astanadaǵy Challenger týry sheńberinde ótkizetin jyl saıynǵy kásibı halyqaralyq tennıs týrnıriniń jetinshi utys oıyny.
2019 jylǵy 24 qazanda Nur-Sultanda «Barys Arenada» qazirgi zamannyń eń myqty eki tennısshisi – serb Novak Djokovıch pen ıspandyq Rafael Nadaldyń qatysýymen qaıyrymdylyq match ótti. Jeńimpaz Rafael Nadal boldy.
Tramplınnen shańǵymen sekirý
Qysqy Ýnıversıada-2017 aıasyndaǵy tramplınnen shańǵymen sekirý boıynsha jarystar 30 qańtar - 5 aqpan aralyǵynda Almatydaǵy «Suńqar» halyqaralyq shańǵy tramplınderi kesheninde ótti. Qazaqstandyqtar úzdik úshtikke ene alǵan joq.
2015 jylǵy 12-13 qyrkúıekte «Suńqar» shańǵy tramplınderi kesheninde 16 eldiń qatysýymen erler men áıelder arasynda shańǵymen tramplınnen sekirýden FIS Grand Prix Álem Kýbogynyń jazǵy kezeńderi ótti.
Frıstaıl-mogýl
2019 jyldyń 2-3 naýryzynda «Shymbulaq» taý shańǵysy kýrortynda alǵash ret frıstaıl boıynsha álemniń 12 eliniń qatysýymen Álem kýbogynyń kezeńi ótti. Sýperfınalda ıÝlııa Galysheva jeke mogýlda birinshi oryndy jeńip aldy.
2020 jyly 1 naýryzda «Shymbulaq» TShK-da erler men áıelder arasynda paralleldi mogýl boıynsha frıstaıl boıynsha FIS Álem kýbogynyń kezeńi ótti. Áıelder arasynda Djelın Kaýf jeńimpaz atandy, al qazaqstandyq Aıaýlym Amrenova men Olesıa Graýr kvalıfıkatsııa qorytyndysy boıynsha fınalǵa ótpedi. ıÝlııa Galysheva jattyǵýda alǵan jaraqatyna baılanysty qatysqan joq. Erler arasynda japondyq Ikýma Horıshıma jeńiske jetti. Kishi fınaldyń qorytyndysy boıynsha úı kezeńinde qazaqstandyq Dmıtrıı Reıhard tórtinshi orynǵa ıe boldy.
Velosport
«Týr Almaty» - UCI Azııa týry aıasyndaǵy 2.1 sanattaǵy jarys retinde Halyqaralyq velosıpedshiler odaǵynyń (UCI) qoldaýymen Almatyda ótetin jyl saıynǵy velojarys. Tour of Almaty alǵash ret 2013 jyly ótti. Jeńimpazdar: Maksım Iglınskıı - Astana Pro Team (2013), Alekseı Lýtsenko - Astana Pro Team (2014, 2015, 2016, 2017), Davıde Vıllella - Astana Pro Team (2018), ıÝrıı Natarov - Astana Pro Team (2019) boldy.
Fýtbol
2014 jyly 26 qyrkúıekte Almatynyń ortalyq stadıonynda álem quramasy men «Qaırattyń» ańyz komandasy arasynda«Juldyzdar matchy» ótti. Quramyna «Altyn doptyń» tórt ıegeri: Rıvaldo, Fabıo Kannovaro, Lýısh Fıgý jáne Andreı Shevchenko engen álem quramasynyń jattyqtyrýshysy ataqty Fabıo Kapello boldy. «Qaırattyń» tálimgeri Qurban Berdiev boldy. Nátıjesinde álem quramasy 5:1 esebimen jeńiske jetti.
MMA
Qazaqstanda aralas jekpe-jekten birneshe ret jarystar ótkizildi. Túrli lıgalar uıymdastyrýshylar boldy. Osy ýaqyt ishinde Qýat Hamıtov, Shavkat Rahmanov, Sergeı Morozov, Jalǵas Jumaǵulov, Arman Áshimov, Arman Ospanov, Asý Almabaev jáne taǵy basqalar óz jeńisterimen jankúıerlerdi qýantty.