Táýelsizdikke 30 jyl: Almaty mýzeıinde qandaı eksponattar saqtaýly
Almaty mýzeıi 2002 jyly qurylǵan. Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń qatysýymen 2016 jyly Almaty qalasynyń myń jyldyǵyna jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna oraı, mýzeıge ǵımarat berilip, mýzeıdiń jańa ekspozıtsııasy ashyldy.
Mýzeı ornalasqan ǵımarat, arhıtektor Pavl Gýrdeniń jobasymen 1892 jyly salynyp, onda «Vernyı qalasynyń balalar úıi» ornalasty. Keńestik dáýirde balalar úıi Esik qalasyna kóshirilip, 1929 jyly astana Qyzylordadan Almatyǵa kóshken ýaqytta ǵımaratqa QazAKSR úkimeti, keıinirek – balalar klınıkalyq aýrýhanasy, Almaty medıtsına kolledji ornalasty, qazirgi kezde munda – Almaty mýzeıi oryn tepken. Atalmysh ǵımarat memleket qorǵaýyndaǵy tarıhı-mádenı eskertkish.
Qazirgi ýaqytta mýzeı qorynda 40 myńnan astam jádiger, onyń ishinde beıneleý óneriniń týyndylary, qazaq etnografııasynyń úzdik toptamasy, túrli dáýir men mádenıetke jatatyn arheologııalyq jádigerler, nýmızmatıka, jazbasha derekter jıyntyǵy jáne basqa da muralar bar.
Mýzeı qoryndaǵy qundy jádigerlerdiń biri Orta ǵasyrlarda qoldasnysta bolǵan kúmis dırhemder.
«Almaty qalasy mýzeıler birlestigi» KMQK dırektorynyń ǵylym jónindegi orynbasary Serjan Sarovtyń aıtýynsha, murajaıdyń 11 zalynda qala tarıhynan syr shertetin qundy materıaldar men jádigerler saqtalǵan.
«Mýzeı ekspozıtsııasy: Qola dáýiri; Erte temir dáýiri. Almaty terrıtorııasy saqtardyń dinı saıası ortalyǵy; Jetisý men Almaty aımaǵyndaǵy ortaǵasyrlyq qalalar; Qazaq memlekettiginiń qurylýynyń qaınar kózderi; Qazaq halqynyń materıaldyq mádenıeti; Almaty tarıhynyń Vernyı kezeńi; XX ǵasyrdaǵy Almaty; Kásibı ónerdiń damýy; Alpınızm; Jeltoqsan oqıǵasy; Táýelsizdik jyldaryndaǵy Almaty; Qazaqstan halqy Assambleıasy taqyryptaryn qamtıtyn 11 zaldan turady»,- deıdi ol.
Sonymen qatar, mýzeıde «Almaty – Táýelsizdiktiń altyn besigi» atty jeke zal bar. Onda aqparattyq kıoskiler arqyly elimizdegi ǵylym men bilim berý salasy, mádenıet jáne sport, bıznes, ınnovatsııalar, Almaty qalasynda qabyldanǵan tarıhı sheshimder týraly aqparattar alýǵa bolady.
« Bul zalda 3D týr arqyly mádenı jáne sporttyq nysandarmen tanysý múmkindigi berilgen. Sondaı-aq, ekspozıtsııada qoıylǵan «Nur Otan partııasy» men 2011 jyly Almatyda ótken VII qysqy Azııa oıyndarynyń materıaldarymen tanysa alasyzdar.
Mýzeı qorynda elimizdiń táýelsizdigine baılanysty Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdentińiń muraǵatynan alynǵan qujattardyń kóshirmeleri, Almaty qalasynyń táýelsizdik jyldarynda ótken aıtýly oqıǵalardyń fotosýretteri jáne táýelsizdik jyldary Almaty qalasynda ótken túrli mýzykalyq baıqaýlar, kınofestıvaldar, retro-festıvaldar: «Azııa daýysy» mýzykalyq festıvali, «Almaty – meniń alǵashqy mahabbatym» retro-festıvali, «Sháken juldyzdary» kınofestıvalderiniń materıaldary jınaqtalǵan»,- deıdi spıker.
Almaty qalasy Mádenıet basqarmasynyń qoldaýymen 2017 jyly múmkindigi shekteýli jandarǵa arnalǵan «Barshaǵa arnalǵan mýzeı» jobasy júzege asyryldy. Osylaısha, osy joba aıasynda Almaty mýzeıi erekshe qajettilikteri bar adamdar úshin tolyǵymen beıimdeldi.Tirek-qımyl apparaty buzylǵan kelýshiler úshin pandýs pen mýzeı qyzmetkerlerin shaqyrý bastyrmasy ornatylǵan. Almaty mýzeıinde estý qabileti tómen múgedekter úshin ekspozıtsııa boıynsha sýrdoaýdarmasy bar beınegıd ázirlendi.
Zaǵıp jáne nashar kóretinder úshin Almaty mýzeıiniń ekspozıtsııasyn qaraýdyń mnemoshemasy ornatylǵan, olarda bederli-grafıkalyq elementter men Braıl qarpimen oryndalǵan baǵdarly jazýlar, sondaı-aq zaǵıp jandar úshin taktıldi ekspozıtsııa uıymdastyrylǵan. Mýzeı boıynsha Braıldiń bederli-núkteli qarpimen jáne eksponattardyń bederli-grafıkalyq beınelerimen resimdelgen jolsiltemeler jasalǵan.
«Ulttyq biregeılikti saqtaýda qanymyzǵa sińip, turmysymyzǵa aınalǵan salt-dástúrdiń mańyzy joǵary. Rýhanı qundylyqtardyń urpaqtan urpaqqa aýysyp, sabaqtasýy máńgilik el bolýdyń negizgi ózegi.Sondyqtan, ulttyq biregeılikti saqtaý jolynda dástúr men ǵurpymyzdy, elimizdiń tarıhy men mádenı qundylyqtaryn nasıhattaýdyń mańyzy zor. Ásirese, aqparat pen san túrli mádenıet toǵysqan jahandaný zamanynda rýhanı muramyzdy túgendep, jańǵyrtyp, ozyǵyn saralaýdyń ózektiligi joǵary. Ulttyq dástúr – ultqa rýh berip, onyń ishki, syrtqy kelbetin órnektep kórsetip turatyn sıpattardyń biri. Dástúr – adamdardyń ǵasyrlar boıy qalyptastyrǵan qundylyǵy, áleýmettik-mádenı murasy»,- dep atap ótti Serjan Sarov.