Táýelsiz Qazaqstan qandaı jetistikterge jetti - Elbasy mýzeıinen fotoreportaj

NUR-SULTAN. QazAqparat – Osydan 23 jyl buryn el astanasyn aýystyrý týraly mańyzdy sheshim qabyldandy jáne eldiń basty ákimshilik, áleýmettik jáne mádenı nysandary ortalyqqa kóshirildi. Qazirgi ýaqytta týrısterdi záýlim ǵımarattar men biregeı nysandar, alyp saýda ortalyqtary jáne alýan túrli mýzeıler erekshe qyzyqtyrady. Astana kúnine oraı QazAqparat tilshileri N.Nazarbaevtyń ómiri men qyzmeti arqyly táýelsizdik jyldaryndaǵy Qazaqstan jetistikterimen tanysý úshin Tuńǵysh Prezıdent mýzeıine bardy.

Mýzeı ǵımaratty Okan Kologlýdyń jobasy boıynsha Túrkııanyń «Sembol» kompanııasy turǵyzǵan. Onyń dızaıny aq tas pen móldir áınekke basymdyq berip, sáýletshilerdiń erekshe tásilin beıneleıdi jáne zamanaýı sáýlettiń sulýlyǵy men jańa tehnologııalyq sheshimderdi biriktiredi. Úsh qabatty ǵımarattyń jalpy aýdany – 40 myń sharshy metr. Birinshi qabatta mýzeı ekspozıtsııalary, oqý zaly, ekinshi qabatta – is-shara ótkizýge arnalǵan kópfýnktsıonaldy zal, al úshinshi qabatta – oqytý aýdıtorııalary men ákimshilik keńseler ornalasqan.

Mýzeı kireberisinde N. Nazarbaevtyń «Álem. 21 ǵasyr» manıfesin kórýge bolady. Manıfest jahandyq qaýipsizdik salasyndaǵy Qazaqstannyń beıbit ustanymdaryn kórsetedi jáne BUU Bas assambleıasy men Qaýipsizdik keńesiniń resmı qujaty bolyp sanalady.

Mýzeı zaldarynda Tuńǵysh Prezıdenttiń ómiri men qyzmeti arqyly Táýelsiz Qazaqstan tarıhynyń basty kezeńderi beınelengen. Sondyqtan ekspozıtsııalarǵa kirispe «Elbasyna aparar jol» beınesaıahatynan bastalady. Bul vıdeoda Máńgilik El ıdeıasynyń mán-mańyzyn túsinýge bolady.

«Halyqtyń ómiri onyń árbir kelesi urpaǵy arqyly jalǵasady. Sondyqtan halyqtyń máńgilik ómiri jónindegi armannan asqan bıik arman joq. Máńgilik el – erteńgi kúnge esik ashatyn, bolashaqqa senim kórinis tapqan ıdeıa, myzǵymas turaqtylyqtyń sımvoly», - deıdi N. Nazarbaev.

Vıdeodan keıin kórermender «Máńgilik el» ıdeıasyndaǵy qoladan jasalǵan músindik kompozıtsııalardy tamashalaı alady. Ortada Elbasy beınesi, onyń artynda – Qazaqstannyń kópultty halqy beınelengen barelef tur. Sol jaqta – Otan qorǵaýshy batyr men qazirgi áskerı qyzmetshi, al oń jaǵynda – ana men ákeniń músini tur.

«Tulǵanyń qalyptasýy» atty birinshi zalda qazaqstandyq sýretshilerdiń Elbasynyń ata-anasy Ábish pen Áljan Nazarbaevtar beınelengen týyndylary usynyldy. «Alataý baýraıyndaǵy balalyq shaq» kartınasynda kishkentaı Nursultannyń balalyq shaqtaǵy áserleri tutas sımvoldyq obrazǵa birikken.

Zalda klassıkalyq ekspozıtsııalyq sheshimder men zamanaýı tehnologııalar kómegimen Elbasynyń balalyq kezimen, mektep jyldarymen, eńbek joly men saıası qyzmeti kezeńderimen tanysýǵa bolady.

Munda alǵashqy eki vıtrına urpaqtar sabaqtastyǵy taqyrybyna arnalǵan. Onda 1729 jyly jońǵar noıanyna qarsy jekpe-jekte jeńiske jetken Bólek batyrdyń dýlyǵasy, Nursultan Nazarbaevtyń jeti atasy jazylǵan «Shejire» kompozıtsııasy jáne qazaq halqynyń baı dástúri men mádenıetin kórsetetin basqa da jádigerler qoıylǵan.

Nursultan Nazarbaevtyń balalyq shaǵy soǵystan keıingi qıyn-qystaý kezeńge tuspa-tus keldi. Ol 1948 jyly D. Fýrmanov atyndaǵy Shamalǵan orta mektebine barǵan. 1956 jyly úzdik úlgerimi men belsendi qoǵamdyq jumysy úshin BLKJO quramyna qabyldandy. Vıtrınaǵa oktıabrshi, pıoner, komsomol belgileri qoıylǵan. Al 1958 jyly bolashaq prezıdent Abaı atyndaǵy Qaskeleńdegi qazaq orta mektebin kúmis belgimen bitirdi. Sonymen birge, mýzeıde Nursultan Nazarbaevtyń komsomol bıleti, «Eren eńbegi úshin. Vladımır Ilıch Lenınniń týǵanyna 100 jyl» mereıtoılyq medali tur.

N. Nazarbaevtyń kópshildiginiń aıǵaǵy retinde 1957 jyly QHR-dyń Sychýan provıntsııasy Tszygýn qalasyndaǵy orta mektep muǵalimi Chjoý Baı Sıaodan (Chjoý Bochýan) kelgen hatty aıtýǵa bolady. Onda muǵalim hat jazysyp, dos izdeıtindigin aıtady. Qaskeleń orta mektebiniń 250 oqýshysy arasynan bul usynysty Nursultan Nazarbaev qabyl alyp, qytaılyq jas muǵalimmen birneshe hat almasty. Bul hattar aýdandyq «Kommýnızm úshin» gazetinde 1958 jyly 16 naýryzda jaryq kórgen.

Elbasy jastaıynan qazaq klassıkasyn súıip oqyǵan. Ol Abaı murasyn, Shoqan Ýálıhanovtyń kúndelikteri men zertteýlerin, Muhtar Áýezovtyń ádebı shyǵarmashylyǵyn qushtarlyqpen zertteıtin. N. Ostrovskııdiń «Qurysh qalaı shynyqty» kitaby oǵan úlken áser qaldyryp, keıin metallýrg kásibin ıgerýge shabyttandyrdy. 1956 jyly Qaraǵandy metallýrgııa zaýytyn salý týraly sheshim qabyldandy. Al 1958 jyly sáýirde Qazaqstandyq magnıtka Búkilodaqtyq komsomoldyq ekpindi qurylys bolyp jarııalandy. N. Nazarbaev bul bastamaǵa úles qosýǵa bel býdy jáne áıgili Dnepr metallýrgııa zaýyty janyndaǵy №8 tehnıkalyq ýchılışege jiberildi.

1962 jyly N. Nazarbaev Qaraǵandy polıtehnıkalyq ınstıtýtynyń Temirtaýdaǵy fılıalyna «Qara metaldar metallýrgııasy» mamandyǵyna túsip, óndiristen qol úzbeı bilim alady. Onyń ómirbaıanyndaǵy mańyzdy kezeń Temirtaý qalasymen tikeleı baılanysty. «Magnıtka tarıhy, Temirtaý tarıhy, onyń turǵyndarynyń taǵdyry meniń taǵdyrymmen tyǵyz baılanysty. Ómirimde Magnıtka men Temirtaý bolmaǵanda men eshqashan Prezıdent bolmas edim», - deıdi Nursultan Nazarbaev. Mýzeıde Temirtaý qalasynyń qurmetti azamaty lentasyn kórýge bolady.

Jalpy 1962 jyl N. Nazarbaev úshin mańyzdy oqıǵalarǵa toly boldy. 1962 jyly ol BLKJO OK músheligine úmitker bolyp saılandy. Sol sezde qazaqstandyq delegatsııa quramynda álemniń tuńǵysh ǵaryshkeri ıÝrıı Gagarınmen kezdesti. Sol jyly keńestik delegatsııa quramynda Fınlıandııa astanasy Helsınkıde ótken 8-shi Dúnıejúzilik jastar men stýdentter festıvaline qatysty. Festıvaldaǵy belsendiligi úshin maqtaý qaǵazy jáne tósbelgimen marapattaldy.

1965 jyly ınstıtýttaǵy metallýrgııa fakýlteti jabylyp, Qarmetkombınat janynan ashylǵan JTOO-na berilýine baılanysty sol jerge aýysyp, óz mamandyǵy boıynsha keshki bólimde oqýyn jalǵastyrady. Oqýymen qatar zaýyttyń domna tsehynyń dıspetcheri qyzmetine kirisedi. 1966 jyly zaýyttyń domna tsehiniń gazshysy, al keıin – aǵa gazshysy bolyp jumys isteıdi. 1969 jyl N. Nazarbaev úshin sheshýshi jyl boldy: ol partııa jáne komsomol jumystaryna belsendi aralasyp, qarapaıym jumysshydan kásibı basqarýshylar qataryna ótti.

Eń aldymen Nursultan Nazarbaev Temirtaý qalalyq partııa komıtetiniń ónerkásip jáne kólik bóliminiń meńgerýshisi qyzmetine taǵaıyndaldy. Odan keıin Temirtaý qalalyq LKJO komıtetiniń birinshi hatshysy boldy. 1973 jyly N. Nazarbaev Qaraǵandy metallýrgııa kombınatynyń partııa komıtetiniń hatshysy bolyp saılanyp, is júzinde respýblıkanyń partııa elıtasynyń quramyna kirdi. 1977 jyly naýryzda N. Nazarbaev Qaraǵandy oblystyq partııa komıtetiniń ónerkásip jónindegi hatshysy, al jeltoqsanda – ekinshi hatshy bolyp saılandy.

1979 jyly jeltoqsanda ol Qazaqstan kompratııasy Ortalyq komıtetiniń ónerkásip, kólik jáne baılanys jónindegi hatshysy bolyp, respýblıkanyń birinshi basshylarynyń qataryna endi. Óndiristegi joǵary kórsetkishteri men eren eńbegi úshin 1972 jáne 1980 jyly joǵary memlekettik nagradalar – «Qurmet belgisi» men «Eńbek qyzyl tý» ordenimen marapattaldy. 1984 jyly 22 naýryzda N. Nazarbaev Qazaq KSR Mınıstrler keńesiniń tóraǵasy bolyp taǵaıyndaldy, osylaısha odaqtas respýblıkalar arasyndaǵy eń jas premer-mınıstr boldy. 1989 jyly 22 maýsymda Qazaq KSR OK 15-shi plenýmynda Nursultan Nazarbaev Qazaqstan Kompartııasy OK-niń birinshi hatshysy bolyp saılandy.

Mýzeıdi qurý kezinde el tarıhyndaǵy mańyzdy kezeń – 1986 jylǵy Jeltoqsan oqıǵasy da umyt qalmady. Nursultan Nazarbaev «Jeltoqsan oqıǵasyna qatysýshylardy aqtaý týraly» Jarlyqqa qol qoıyp, sol oqıǵa qurbandary týraly tarıhı aqıqatty qalpyna keltirdi. 1990 jyly 24 sáýirde Qazaq KSR Joǵarǵy keńesi sessııasynda N. Nazarbaev el tarıhynda alǵash ret Qazaq KSR-niń prezıdenti bolyp saılandy. Bul kezeń Qazaq KSR-inde Prezıdent laýazymynyń engizilýimen erekshelenedi. Al 1990 jyly 25 qazanda Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesi Memlekettik egemendik týraly deklaratsııa qabyldady.

Zal kontseptsııasyn 1991 jylǵy mańyzdy tarıhı oqıǵalar legi aıaqtaıdy. 1991 jyly 1 jeltoqsanda Qazaqstan tarıhynda alǵashqy búkilhalyqtyq prezıdent saılaýy ótti. Mýzeıde N. Nazarbaevtyń saılaýaldy naýqanynyń arhıvtik qujattary usynylǵan. Bul saılaýda daýys berýshilerdiń 98,8% N. Nazarbaevtyń kandıdatýrasyna daýys bergen.

Prezıdent ınaýgýratsııasy 1991 jyly 10 jeltoqsanda ótti. Kórmede prezıdenttiń anty, káýligi jáne aıyryqsha úlgidegi – «Altyn qyran» belgisi usynylyp otyr. Sondaı-aq, memlekettiń eń joǵarǵy laýazymdy tulǵasynyń belgisi – QR Tuńǵysh Prezıdentiniń tósbelgisi qoıylǵan. 1991 jyly 16 jeltoqsanda «QR Memlekettik táýelsizdigi týraly» zań qabyldandy. Bul bólimde táýelsizdik kúnine baılanysty quttyqtaý jedelhattaryn kórýge bolady.

Ekinshi zal «Prezıdent joly» dep atalady jáne munda jańa memlekettilikti qalyptastyrý jolyndaǵy mańyzdy oqıǵalar kórinis tapqan. Zalǵa kire bergende táýelsizdik nyshandary – eltańba, tý jáne ánuran mátini kózge túsedi.

Memlekettik rámizder 1992 jyly 4 maýsymda qabyldandy. Sonymen birge, memleket damýynyń irgetasy bolyp sanalatyn Konstıtýtsııaǵa arnaıy oryn bólingen. QR Tuńǵysh Prezıdenti N. Nazarbaevtyń bastamasymen 1991 jyly Konstıtýtsııa jobasyn daıyndaý úshin arnaıy jumys toby quryldy.

Qazaqstannyń birinshi Konstıtýtsııasy 1993 jyly 28 qańtarda qabyldandy. Qazirgi qoldanystaǵy Konstıtýtsııa 1995 jyly 30 tamyzda respýblıkalyq referendýmda qabyldandy. Ata zańǵa sáıkes elimizdiń aýmaǵy birtutas jáne onyń tutastyǵyna qol suǵýǵa jol berilmeıdi.

Sondaı-aq, bul zalda Qazaqstannyń Qarýly kúshteriniń tarıhyn qysqasha sholýǵa bolady. 1992 jyly 7 mamyrda Prezıdent Jarlyǵymen QR Qarýly Kúshteri quryldy, Prezıdent onyń bas qolbasshysy atandy. QR Qarýly Kúshteri ata-babalardyń erligi men jaýyngerlik dástúrlerin laıyqty jalǵastyrýshy boldy. Onyń kórinisi retinde 1992 jyldan bastap BUU shtab-páterinde Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq sımvoly retinde tanylǵan «Altyn adamnyń» rekonstrýktsııasyn aıtaýǵa bolady. QR Qarýly kúshteri áskerı basqarý organdarynan, tyldan jáne qarýly kúshterdiń úsh túrinen: Qurlyq áskerleri, Áýe qorǵanysy kúshteri, Áskerı-teńiz kúshterine turady. Bul bólimde «Ońtústik» óńirlik qolbasyshylyǵynan syıǵa berilgen T-72 tankiniń maketi, «Batys» óńirlik qolbasshylyǵynan berilgen negizgi tralshy – áskerı kemeniń, Sý-25 ushaǵynyń maketi usynylǵan.

Memlekettiliktiń negizin nyǵaıtýdaǵy mańyzdy faktor, ekonomıkalyq táýelsizdiktiń nyshany – teńge týraly da óte qyzyqty ekspozıtsııa qoıylǵan. Zal ortasyna teńgeniń úlken maketi qoıylǵan, onyń aınalasynda elimizdiń basty kórikti oryndary beınelengen. Álem elderiniń banknottarynda ádette tabıǵattyń kórikti jerlerin, sáýlettik qurylystardy nemese portretterdi beıneleıdi. Alǵashqy banknottardyń aldyńǵy betine Qazaqstannyń mádenı, rýhanı jáne saıası damýyna eleýli úles qosqan tarıhı tulǵalaryn beıneleý uıǵaryldy. Artqy betinde elimizdiń tabıǵı jáne sáýlet eskertkishteri beınelengen. Qosymsha vırýaldy shynaıylyq arqyly kelýshiler resmı aqparat alyp qana qoımaı, banknottarda beınelengen sımvoldardy kóre alady.

Sondaı-aq zalda qazaqstandyq damýdyń biregeı modeli – elimizdiń kópvektorly saıasatynyń geografııasy kórsetilgen. Táýelsizdik jyldary Qazaqstan álemniń 183 elimen dıplomatııalyq qatynas ornatty, 54 halyqaralyq, 8 aımaqtyq uıymǵa múshe jáne kóptegen ıntegratsııalyq protsesterdiń bastamashysy boldy.

Egemendiktiń alǵashqy qıyn-qystaý tusynda astanany aýystyrý mańyzdy strategııalyq qadam boldy. Jańa elordanyń qalyptasý tarıhy «Strateg joly» zalynda baıandalady. Bul zal týraly QazAqparat tilshileri 6 shilde – Elorda kúnine bólek materıal ázirleıdi.

«Jahandyq kóshbasshy joly» zalynda Elbasynyń shetel basshylarymen kezdesýlerinen syr shertetin fotogalereıa ornalasqan. Jer sharynyń maketinde N. Nazarbaevtyń ıadrolyq qarýsyzdaný men ǵalamdyq qaýipsizdik máseleleri týraly sóılegen sózderi usynylǵan.

Mysaly 1992 jylǵy 5 qazandaǵy BUU Bas Assambleıasynda sóılegen sózinde N. Nazarbaev Azııadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary keńesin qurýdy usynǵan edi.

Al jahandyq beıbitshilikke qol jetkizý týraly ıdeıalary «Álem. 21 ǵasyr» manıfesinde kórinis tapty. Manıfest arqyly Elbasy álem memleketteriniń basshylaryn ıadrolyq qaýipsizdikti nyǵaıtýǵa shaqyryp, adamzatty soǵystan qutqarýǵa úndedi.

ıAdrolyq qarýsyzdaný men beıbit bastamalary úshin Elbasy kóptegen memlekettik jáne qoǵamdyq nagradalarmen marapattaldy. Solardyń ishinde Ulybrıtanııanyń Áýlıe Mıhaıl jáne Áýlıe Georgıı ordeni bar. «Shyǵys-Batys» ınstıtýtynyń Beıbitshilik jáne preventıvti dıplomatııa syılyǵy – AQSh-taǵy eń bedeldi marapattardyń biri jáne túrli elderdiń saıasat jáne memleket qaıratkerlerine memlekettik basqarý jáne qaýipsiz álem qurý salasyndaǵy erekshe jetistikteri úshin beriledi. Sondaı-aq, Elbasy «Hırosıma qalasynyń qurmetti azamaty» atanǵan.

«Dańq galereıasynda» Tuńǵysh Prezıdentke syılanǵan dıplomatııalyq syı-sııapattar, sýyq qarý-jaraq kollektsııasynyń bir bóligi jáne 50-den astam qoǵamdyq jáne joǵarǵy memlekettik nagradalar bar.

Olardyń arasynda kamın saǵattary, grafın, sándik vaza, tostaǵan, qabyrǵalarǵa arnalǵan pannolar men basqa da ádemi sýretter ilingen.

Zal kórmesindegi Abylaı han semseriniń bir bóligi de – orny bólek tarıhı jádiger. 1758 jyly naýryzda Reseı patshaıymynyń ókimimen Syrtqy ister kollegııasy Orta júz sultany Abylaıǵa eski orys jáne shaǵataı tilderinde jazýy bar arnaıy semser syılady. Onda: «Qudaıdyń raqymymen, Elızaveta I, Reseı ımperatrıtsasy jáne samoderjıtsasy, bul semserdi óziniń bodany qyrǵyz-qaısaq Abylaı sultanǵa arnap Sankt-Peterbýrgke adal qyzmeti úshin berdi. 1758 jyl». Abylaıdyń nemeresi Shyńǵys sultan Peterbýrgte ótken ІІІ orıentalıstrediń halyqaralyq kongresi kórmesine qazaq qolóneriniń biregeı etnografııalyq zattaryn berip jiberdi. Onyń arasynda Abylaı han men Ýálı sultannyń da jeke zattary, sonyń ishinde Elızaveta І syılaǵan semser de bar edi. Semser bóligin kóne jádiger retinde 2004 jyly belgili qazaqstandyq tarıhshy, professor Ermuhan Bekmahanovtyń qyzy Naılıa Ermuhanqyzy N. Nazarbaevqa tabystady.

Sonymen qatar zalda qarý-jaraqtyń bir bóligi usynylǵan. Qarý-jaraq kollektsııasy álem elderiniń materıaldyq mádenıetiniń alýan túrliligi men baılyǵyn kórsetedi. Kórmede usynylǵan úlgiler ulttyq qarýdyń erekshelikterin, olardy jasaý tásilderi men óndirilgen ornyn sıpattaıdy, álemge áıgili qarý-jaraq mektepteriniń sheberligimen tanystyrady. Ekspozıtsııada soǵys aıbaltalarynyń analogııasymen qazirgi zamanǵy qazaqstandyq qolónershiler jasaǵan kádesyılyq nusqalar usynylǵan. Aıbaltalar kúmis plastınalar men jartylaı baǵaly tastardan jasalǵan. Dinı jazýlar onyń ıegerine qorǵanysh qyzmetin atqarǵan.

Kelesi zal – «Dananyń dara joly» Elbasy júzege asyrǵan basty saıası, ekonomıkalyq reformalar týraly baıandaıdy. Usynylǵan eksponattar – «Qazaqstan-2030» baǵdarlamasynyń negizgi strategııalyq baǵyttaryn kórsetedi.

N.Nazarbaev ǵylym men bilimge arnaıy kóńil bólý – zaman talaby ekenin jete túsindi. Táýelsiz memleket jastary arasynan halyqaralyq standarttarǵa saı, bilimi men biligi joǵary mamandar daıarlaý maqsatymen «Bolashaq» prezıdenttik stıpendııasyn» taǵaıyndady. 1993 jyly Elbasynyń bastamasymen «Bolashaq» baǵdarlamasy týraly jarlyqqa qol qoıyldy.

Al Qazaqstannyń damýyna eleýli úles qosqan adamdardyń mysalynda tabys, básekege qabilet, pragmatızm jáne bilimge tabyný ıdeıalaryn ilgeriletý úshin «Qazaqstannyń 100 jańa esimi» jobasy qolǵa alyndy. Joba bastalǵaly beri 5000-nan astam adam qatysyp, jurtshylyqqa óz tarıhyn aıtyp berdi. Árbir qatysýshy – Qazaqstannyń damýyna óz úlesin qosqan biregeı tulǵa.

Bul zalda kitaphana qorynan usynylǵan Elbasynyń 30-dan astam shet tiline aýdarylǵan eńbekteri de bar. Bul eńbekter otandastarymyzben qatar sheteldik oqyrmandardy da qyzyqtyrady. Elbasy kitaphanasy qorynda memleket basshylary, qoǵamdyq jáne saıası qaıratkerlerdiń qoljazbalary bar kádesyılyq kitaptar da erekshe oryn alady.

Sondaı-aq, «Qazaqstan maqtanyshy» zalynda kelýshiler sportshylardyń dańqty sátterindegi, memlekettik ánuran shyrqalyp, kók baıraǵymyz jelbiregendegi erekshe maqtanysh pen patrıotızm sezimine bólene alady. Munda olar qurmet tuǵyrynda shyǵyp, estelik sýretke túsip, fotosýretti elektrondyq poshtaǵa jiberýge bolady.

Sportpen qatar Qazaqstan álemdik mádenı keńistikte óziniń laıyqty ornyn aldy. Zaldaǵy taǵy bir fotozonada kıiz úıdiń ıntereri jasalyp, qazaqtyń ulttyq aspaptary – qobyz, dombyra jáne jetigen maketteri qoıylǵan. Munda kıiz úıdiń qaıtalanbas atmosferasyn sezinip, ulttyq aspaptarda oınaý múmkindigi beriledi. Óıtkeni, mýzyka men án qazaq halqynyń ómirindegi kez kelgen oqıǵalar, dinı jáne turmystyq rásimder kezinde qoldanyldy, halyqtyń tarıhy da dombyranyń únimen urpaqtan-urpaqqa jetip otyrdy.

Aqparattyq bólimderde qazaqtyń uly kompozıtorlary, mýzykanttary, jazýshylary, sýretshileri, sáýletshileri men ǵalymdary týraly aqparat usynylǵan. Munda kórnekti oryndaýshylar: Ámire Qashaýbaev, Kúlásh Báıseıitova, Roza Baǵlanova, Bıbigúl Tólegenova, Roza Rymbaeva, Ermek Serkebaev, Dımash Qudaıbergen jáne basqa da ánshilerdiń daýsyn estýge bolady.

Ekskýrsııa sońynda qonaqtar pikirler-lebizderin elektrondy pikirler kitabynda qaldyra alady. Osylaısha az ýaqytta Tuńǵysh Prezıdent ómiri arqyly egemendi, táýelsiz Qazaqstannyń jolyn tamashalap shyǵýǵa bolady.