Tashkentke em alýǵa baratyn búldirshinderdiń 90% Qazaqstannan

<p>ASTANA. KAZINFORM &ndash; Elimizde balalar densaýlyǵyna qatysty elde úlken problema bar. Tashkenttegi klınıkalarǵa emdelýge keletin búldirshinderdiń 90% Qazaqstannan. Kórshi eldiń dárigerleri osyndaı derekti jarııa etti. Elimizde aýtızmge shaldyqqandar sany sońǵy bes jylda bes ese ósken. Osy nópir kórshi elge aǵylatyn bolsa kerek. Munyń sebebi nede? Bul týraly Jibek Joly arnasynyń jańalyqtarynda aıtyldy.&nbsp;</p>

Balasyna Qazaqstannan em tappaı, shekara asqandardyń biri – almatylyq Álııa Taǵaeva. 8 jasar qyzyn Tashkentke jyl saıyn aparady. Mektep jasyna kelse de tili shyqpaǵan jetkinshek turaqty em-domnyń arqasynda sóıleı bastady.

– Úsh jyldyń kóleminde sol Tashkentten em alyp júrmiz. Ol jaqta arzan konsýltatsııasy jáne emi de ózgeshe. 10 kúnde 10 dári alamyz. 250 myńdaı ketedi dárige, jalpy barlyq emine, - deıdi Almaty qalasynyń turǵyny Álııa Taǵaeva. 

Al Balnur Shamuratova Tashkenttegi emnen keıin balamnyń aýrýy kerisinshe, údeı tústi deıdi. Týǵaly aýyr dertpen kúresip kele jatqan búldirshin dáriniń kóp mólsherinen talma aýrýyna ushyraǵan.

– Ókinishke qaraı jaqsy nátıjemen oralǵan joqpyz ol jaqtan. Kúnine bes ýkoldan beredi. Jelkesinen ekeý, jambasynan úsheý salady. Sonda 10 kúnde 50 ýkol alamyz. Meniń balam aıqaılap jylap qabyrǵaǵa basyn uratyn ádet paıda boldy, - deıdi Almaty qalasynyń turǵyny Balnur Shamuratova. 

Dárigerler balanyń qınalǵanyna qaramastan, emge birneshe jyl qatarynan úzbeı kelýge keńes bergen. Balnurdyń aıtýynsha, Táshkendegi emhanalar ýatsap jelisi arqyly top quryp, jarnamany sol jerde jasaıdy. Oń pikirlerdi toptastyrady. Onsha emesin óshirip tastaıtyn kórinedi.

– 3 aı saıyn kel dedi. Bala ýkolǵa táýeldi bolyp qalady. Ol ýkoldy toqtatsaq bala basqarymsyz bolyp ketedi. Bylaı qarasańyz, 500 adam kele me barlyǵyna beretin dári bir. Máselen, olardyń dıagnozy ártúrli. Bızneske aınaldyryp alǵan ǵoı, - deıdi Balnur Shamuratova. 

Tashkenttegi klınıkalardayń birine habarlasyp kórdik. Ózbek nevrology ózi qabyldaıtyn naýqastardyń 90% qazaq búldirshinderi ekenin aıtty.

– Emge on kún saıyn 160 balany qabyldaımyz. Sonyń 90 paıyzy – qazaqstandyqtar. Aýtızmnen emdeıtin basqa klınıkalarda da shamamen solaı. Men óz basym ár balaǵa jaýapkershilikpen qaraımyn. Degenmen, jasyratyny joq, Tashkentte bolsyn, Qazaqstanda bolsyn medıtsınadan tek bıznes kóretinder bar. Jalpy, aýtızmmen aýratyn balalardy tek preparatpen emdeý durys emes, - deıdi Tashkenttegi nevrolog dáriger Zahıdjon Ismaılov. 

Al aýtızmge shaldyqqan balalarmen uzaq jyl jumys istegen Aısulý Qýat ınektsııalyq emge múldem qarsy. Aıtýynsha, mundaı em-domnan keıin aýrý odan ári asqynyp, epılepsııaǵa ulasady.

– Dıagnostıka ótkizgende eń birinshiden surap alamyn «Tashkentte boldyńyzdar ma?» dep. Negizi balanyń túrinen kórinip turady. Sebebi sol Tashkenttegi ınektsııa balany múldem tynyshtandyryp tastaıdy. Ol qýanýyn, renjýin múldem kórsete almaı qalady, - deıdi defektolog Aısulý Qýat. 

Sońǵy 5 jylda elde aýtızmge shaldyqqan balalar sany bes ese ósken. Memleket aýtıst tanylǵan balaǵa aı saıyn 130 myń teńge kóleminde járdemaqy tóleıdi. Bala tegin reabıltatsııa ortalyqtaryna júgine alady. Biraq, elde mundaı oryndar jetispeıdi. Bas-aıaǵy 13 mekeme ǵana jumys istep tur. Syrtqatty erte anyqtaý da jolǵa qoıylmaǵan.

– Kemshilikter bar dep aıta almaımyn. Klınıkalyq sıpattamaǵa saı júrgiziledi. Bizde ár aýrýhananyń janynan dıagnoz qoıatyn ortalyqtar bar. 2019 jyly 5 myń bolsa, búgingi tańda 11 myń 300 bala tirkelgen. Statsıonarlyq, ambýlatorııa jaǵdaıynda barlyq emder tegin kórsetiledi, - deıdi QR DSM Ana men bala densaýlyǵyn saqtaý departamentiniń basqarma basshysy Maıra Beısen. 

Qazaqstanda aýtızmdi preparatpen emdemeıdi. Álemniń mańdaıaldy ǵalymdary bul dertke qarsy áli shıpa tappaǵan. Ázirge balaǵa kómek berýdiń jalǵyz joly – psıhokorrektsııalyq ortalyqtarǵa aparý. ıAǵnı logoped, defektolog sekildi mamandarǵa júginip, kommýnıkatsııany durystaý, qoǵamǵa beıimdeý. Al sheteldik emhanalar «aýtızmnen tolyq emdep shyǵaramyz» dep úmittendiredi. Balasyna shıpa izdep, sharq urǵan ata-ana osyǵan senip, barady. Baryn salady...