«Tártipke baǵynbaǵan telearnalar lıtsenzııasynan aıyrylýy múmkin» - baspasózge sholý

ASTANA. 12 qarasha. QazAqparat - «QazAqparat» agenttigi respýblıkalyq basylymdarda 12 qarasha, seısenbi kúni shyqqan ózekti materıaldarǵa sholýdy usynady.

*** «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanynda «Aımaqaralyq yntymaqtastyqtyń bıik asýlary» atty maqala berilgen. Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Reseı Federatsııasynyń Ekaterınbýrg qalasynda ótken Qazaqstan - Reseı X aımaqaralyq forýmyna qatysty. Bıylǵy mereıtoılyq basqosýǵa eki eldiń ekonomıkalyq yntymaqtastyǵyn jandandyrý jaıy ózek boldy. Keshe Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen Reseı Prezıdenti Vladımır Pýtınniń Sverdlovsk oblysy gýbernatorynyń rezıdentsııasynda ótken Qazaqstan- Reseı X aımaqaralyq forýmy qos memleket basshylarynyń ekijaqty kezdesýimen bastaldy. Qazaqstan basshysy aımaqaralyq yntymaqtastyqtyń ornaǵanyna 10 jyl tolǵanyn, bul merzim aralyǵynda kóptegen jumystardyń basy qaıyrylǵanyn atap ótti. «Biz bıyl 10-shy mereıtoılyq forýmǵa jınalyp otyrmyz. Árıne, 10 jyl ishinde biraz jumys atqaryldy. Bul Keden odaǵynyń qurylýyna negiz boldy. Endi biz yqpaldastyqtyń kelesi deńgeıine ótý baǵytynda jumystar atqarýdamyz. Sońǵy ýaqytta birlesken kásiporyndar qurý, shekaralas aımaqtar, oblystar arasyndaǵy saýda aınalymy artýda», -dedi Elbasy óz sózinde. Qazaqstan basshysynyń aıtýynsha, eki el arasyndaǵy saýda aınalymynyń 70 paıyzy shekaralas óńirlerdiń enshisine tıip otyr. Elimizdiń bas basylymynyń jazýynsha, bıyl ǵulama oıshyl, ataqty fılosof, tanymal aqyn, shyǵystanýshy-ǵalym, folklor murasyn jınaýshy Máshhúr-Júsip Kópeevtiń týǵanyna 155 jyl tolyp otyr. Osyǵan oraı, áýlıe qonǵan babamyzdyń rýhanı murasyn máńgilik etý baǵytynda 20 tomdyq jınaǵynyń tusaýy kesildi. Jalpy, Máshhúr atamyzdyń muralaryn nasıhattaýda qazirgi ýaqytqa deıin qyrýar jumys atqaryldy. Áli de atqaryla bermek. Osydan 7 jyl buryn, ıaǵnı 2006 jyly óziniń týǵan ólkesi - Baıanaýyl baýraıyndaǵy Eskeldi shatqalynda kesenesi boı kóterdi. Bul búkil qazaqstandyqtardy ózine tartqan biregeı týrıstik orynǵa aınaldy deýge de bolady. Odan keıin Sultanmahmut Toraıǵyrov atyndaǵy Pavlodar memlekettik ýnıversıtetinde 14 tomdyq shyǵarmalar jınaǵy jaryq kórdi. Munyń bári - Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń bastamasymen júzege asyrylǵan «Mádenı mura» baǵdarlamasynyń jemisi. Sonyń arqasynda jadymyzdan jyraqtap bara jatqan qazaq halqynyń birqatar tulǵalaryn qaıta tirilttik. Ortamyzǵa qaıta ákeldik. Gazettegi býl týraly maqala «Máshhúr-Júsip eńbekteri jıyrma tom bolyp jaryq kórdi» degen taqyryppen jarııalandy. *** «Aıqyn» basylymynyń jazýynsha, Qazaqstanda telearnalardaǵy qazaq tildi habarlardyń basym úleske ıe bolýyna qol jetkiziledi. Keshe Prezıdent janyndaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken brıfıngte Mádenıet jáne aqparat mınıstri Muhtar Qul-Muhammed qazaqstandyq telearnalar aldyna 1 jeltoqsanǵa deıin qazaqsha kontentti 50%-dan kóterý týraly qatań talap qoıylǵandyǵyn málim etti. Tártipke baǵynbaı, zań buzǵan telearnalardyń tipti lıtsenzııasy toqtatylýy múmkin. - Buqaralyq aqparat quraldary týraly zań bar, - dedi Muhtar Abraruly. - Onda naqty reglamenttelgen zańdyq norma kózdelgen, ol kez kelgen elektrondy aqparat quralyndaǵy qazaq tildi kontenttiń úlesi 50 paıyzdan kem bolmaýǵa tıis dep talap etedi. Bul zańnyń kúshin eshkim de joıǵan joq! Ol menshik túrine qaramastan, barlyq BAQ úshin ortaq. Bul normany bizdiń medıa salada jumys isteıtinderdiń jáne qadap aıtamyn - alda da jumys jasaǵysy keletinderdiń bári esh bultartýsyz saqtaýlary tıis, - dedi ol.Mádenıet jáne aqparat mınıstri barlyq telearnalar basshylarymen eki ret keńes qurypty. Sonda osy talapty buzyp otyrǵandar «jaǵdaıdy 1 jeltoqsanǵa deıin túzeıtinderine» ýáde bergen eken. «Biz óz áriptesterimizge áldeneshe ret jeńildik jasadyq. Endi barlyq zań buzýshylarǵa qatysty tıisti sharalar qabyldanatyn bolady. Tipti lıtsenzııany keri qaıtaryp alýǵa deıin baramyz. Biraq qaıtalap aıtamyn: eger zańdy saqtaıtyn bolsa, eshkimdi de jazalaýǵa qushtar emespiz. Zańdy saqtańyzdar, sonda biz ary qaraı da shyǵarmashylyq turǵydan birlese jumys jasaımyz!» dep nyqtady mınıstr. Osy jaıynda tolyq bilgińiz kelse, gazettegi «Tártipke baǵynbaǵan telearnalar lıtsenzııasynan aıyrylýy múmkin» degen maqalany oqyńyz.Osy basylymda «Halyq Elbasy eskertpelerin qoldaıdy» degen maqala berilgen. Qazaqstandyqtardyń 99%-y jol-kólik oqıǵalaryn jasaǵandarǵa jazany kúsheıtýdi jaqtap otyr.Bul týraly keshe Prezıdent janyndaǵy Ortalyq kommýnıkatsııalar ortalyǵynda «Demokratııa ınstıtýty» ǵylymı-zertteý qaýymdastyǵynyń Jobalar dırektory, Áleýmettaný ǵylymdarynyń kandıdaty ıÝlııa Kýchınskaıa jarııa etti. Bul ınstıtýt 1 jáne 7 qarasha aralyǵynda Qazaqstandaǵy barlyq óńirlerdi, sonyń ishinde tek qalalardy ǵana emes, aýyldardy da qamtyǵan áleýmettik zertteýler ótkizipti. Olardyń barysynda 11 qazandaǵy Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Elbasy N.Nazarbaev qoıǵan mindetterge jáne synı eskertpelerge halyqtyń kózqarasy baǵamdaldy. Sonyń nátıjesinde halyqtyń Prezıdent aıtqan jaıttardy qanshalyqty qoldaıtyndyǵy jáne Elbasynyń eskertpeleriniń halyq tilegine qanshalyqty jaýap beretindigi, onyń el arasyndaǵy alańdaýshylyqty qanshalyqty dóp basqandyǵy anyqtaldy, - dedi ıÝ.Kýchınskaıa. Saýalnama nátıjesi kórsetkenindeı, qazaqstandyqtardyń 98 paıyzy «Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda Elbasy kótergen barlyq máseleler halyqtyń alańdaýshylyǵy men talap-tilegin naq kórsetedi» degen baılam jasapty. *** «Ana tili» basylymynyń sońǵy sanynda «Jer astynan jik shyqty...» degen maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. «Jýyrda ǵalamtor jelilerinde Sırııaǵa barǵan qazaqtar týraly beıne-jazba kórsetildi. Buqaralyq aqparat quraldarynyń habarlaýynsha, Sırııaǵa 150-ge jýyq otandasymyz attanǵan. Oqý úshin, bilim-ǵylym izdep barsa bir sári. Ókinishtisi, beıne-jazbada kórsetilgendeı olar «Sırııaǵa jıhad jasaý úshin» barǵan. Eń jamany, sol «jıhadshylardyń» ishinde 30-ǵa jýyq bala bar kórinedi»,-dep jazady maqala avtory.