Tarıhshy: Búgin — Almatynyń tarıhı ataýy qaıtarylǵan kún

<p>ALMATY. KAZINFORM &mdash; Osydan týra 103 jyl buryn, 1921 jyly 5 aqpanda Jetisý oblystyq revolıýtsııalyq komıtetiniń Vernyı qalasynyń ataýyn Almaty dep ózgertý týraly sheshim qabyldandy. Bul týraly <a href="https://kaz.inform.kz/" target="_blank" rel="noopener">Kazinform</a> tilshisine ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń meńgerýshisi, tarıh ǵylymdarynyń doktory Bereket Káribaev aıtyp berdi.</p>

Ǵalymnyń aıtýynsha, Muhammed Haıdar Dýlatıdyń «Tarıhı-Rashıdı» eńbeginde Ámir Temirdiń moǵol handarymen soǵysy kezinde osy jerde Almaty degen eldimeken jáne Shelek, Sharyn degen ózender týraly aıtylǵan. 

ıAǵnı, Almaty — ejelden kele jatqan tarıhı ataý.

«1854 jyly aqpan aıynda patsha úkimeti tusynda qazirgi Almaty qalasy turǵan jerde Vernyı bekinisi salyna bastaıdy. Arada 5 jyl ótkende onda halyq sany 5 myń adamǵa jetedi. 1867 jyly Vernyı ýezd ortalyǵy bolyp, qala statýsyn alady. Sodan keıin bul jerge tatar saýdagerleri, orys-kazak áskerleri kelip, qalanyń aýmaǵy keńeıip, halyq sany óse túsedi. Keıin Vernyı qalasy Jetisý oblysynyń ortalyǵy boldy. 20 ǵasyrdyń basynda munda jańa zaýyt, fabrıkalar salyna bastaıdy. Aıta ketý kerek, sol kezderi Vernyı erler gımnazııasynda Alash qaıratkerleri Muhamedjan Tynyshbaev pen Oraz Jandosovtar bilim alǵan», — deıdi Bereket Káribaev.

Foto: Dýman Arǵyngeldi/Kazinform

Vernyı qalasynyń tarıhı ataýyn qaıtarǵan — Alash qaıratkeri Oraz Jandosov.

«Ol nebary eki jyl, atap aıtqanda 1919-1921 jyldary Jetisý oblystyq revolıýtsııalyq komıtetiniń tóraǵasy bolǵan. Sol mindetti atqaryp júrip, 1921 jyly komıtettiń Vernyı qalasyn Almaty dep ózgertý týraly sheshimine qol qoıady. Osylaısha qalaǵa burynǵy tarıhı ataýy qaıtarylady. 1927 jyldan 1997 jylǵa deıin Almaty Qazaq AKSR-niń, keıin táýelsiz Qazaqstan Respýblıkasynyń alǵashqy astanasy boldy. 1981 jyly Almatyda halyq sany 1 mln-ǵa jetse, búgingi kúni munda halyq sany 2,5 mln-ǵa jýyqtady», — dep atap ótti tarıhshy ǵalym.