Taldyqorǵan mańyndaǵy tarıhı petroglıfter joıylyp ketýi múmkin – qoǵam belsendileri
Jıynǵa spıker retinde «Petroglıfterdiń izshileri» QQ úılestirýshisi Olga Gýmırova, Qoǵam qaıratkeri Muhtar Taıjan, Tekeli qalalyq qoǵamdyq palatanyń ókili Natalıa Habarova, «Zelenoe spasenıe» («Jasyl qutqarý») ekologııalyq qoǵamynyń jetekshisi Sergeı Kýratov qatysty.
Bıyl 9 aqpanda Qyzyltas jotasy aýdanynda (Taldyqorǵan qalasynan 4 shaqyrym jerde) eki óndiristik jarylys boldy. Onyń birin qala turǵyndary vıdeoǵa túsirip alǵan. Bul aımaqta ǵalymdar áli zerttemegen, tarıhı eskertkishtiń resmı mártebesi berilmegen kóptegen petroglıfter bar bolyp shyqty. Sondaı-aq munda sarapshylar men ǵylymı eriktilerdiń barlaý nátıjesinde tabylǵan biregeı, teńdesi joq jartas sýretteri bar. Bul týraly «Petroglıfterdiń izshileri» qoǵamdyq qorynyń úılestirýshisi Olga Gýmırova aıtty.
Spıkerdiń sózinshe, ótken jyly «Atameken» RKP alańynda qoǵam, ákimdik ókilderi men dıorıt óndirýshi «Temirbeton» kásiporny arasynda atalǵan máseleni sheshý týraly kelisimge qol jetken bolatyn.
«Ol úshin eriktiler qajetti qujattardy, onyń ishinde tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdeme, qoǵamdyq tyńdaýlar hattamasyn, arheologııalyq saraptamany, apattyq qazba jumystary týraly esepter men basqa da qujattardy alýy kerek bolǵan. Sonymen qatar Mádenıet mınıstrligi tarapynan arnaıy komıssııany qurý usynylǵan edi. Alaıda qoǵam belsendileri ol qujattardy áli alǵan joq. Komıssııanyń qorytyndysyna qatysty suraqtar kóp. Al 9 aqpanda kásiporyn jumysyn qaıta bastady. Qyzyltas jotasy alyp keshen bolǵandyqtan daý-damaı basylar emes. Biz muqııat tekseristerdi júrgizýdi usyndyq. Qazir biz ken ornynyń basqa da ıgerý jumystary bolýy múmkin ekenin estip otyrmyz», - dedi Olga Gýmırova.
Qoǵam belsendileri jobanyń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesin, arheologııalyq jáne ekologııalyq saraptama materıaldaryn, qoǵamdyq tyńdaý hattamasy men 32 saq qorǵanynda júrgizilgen arheologııalyq qazba jumystarynyń esebin suraǵan. Alaıda «Temirbeton» JShS men «Kazarheologııa» JShS (arheologııalyq saraptama júrgizgen) arheologııalyq zertteýler boıynsha esep berýden bas tartyp otyr.
Qoǵam qaıratkeri Muhtar Taıjan tarıhı eskertkishterdi qorǵaýda júıeli zań buzýshylyq bar ekenin aıtty.
«Bir jeke kompanııa ruqsat alý úshin ekinshi jeke kompanııaǵa aqsha bere otyryp júginedi. Bul – tikeleı múddeler qaqtyǵysy. Men mundaı ruqsattardy berýge quqyǵy bar 200-den astam jeke uıymnyń bar ekenin bildim. Meniń oıymsha bul – bizdiń zańnamadaǵy júıeli qatelik. Depýtattarǵa osyǵan nazar aýdarýǵa keńes beremin. Eskertkishterdi saqtaý máselesi memlekettiń quzyrynda bolýy kerek», - dep atap ótti ol.
Tekeli qalalyq qoǵamdyq palatanyń ókili Natalıa Habarovanyń aıtýynsha, ótken jyly Taldyqorǵan qalasynyń ákimi «eskertkishterdi joıýdy toqtatamyz» dep el aldynda ýáde bergen.
«Ol ýáde jaı sóz bolyp shyqty. Jergilikti qoǵam belsendisi Dınara Bákirova 2020 jyldan beri oblys, qala ákimi apparatynan bastap, barlyq quzyrly organdarǵa júgingen. Alaıda onyń ótinishteri eleýsiz qalyp otyr», - dedi Natalıa Habarova.
«Zelenoe spasenıe» («Jasyl qutqarý») ekologııalyq qoǵamynyń jetekshisi Sergeı Kýratov petroglıfter sekildi eskertkishterdi jyljytý múmkin emes ekenin, sebebi jartastaǵy beıneler, qorǵandar men jartastar birtutas dúnıe ekenin atap ótti.
«Bul – mádenı landshaft. Olar adam men tabıǵattyń birikken týyndysy. Tarıhı, mádenı jáne ekologııalyq turǵydan alǵanda erekshe jalpy adamzattyq qundylyqqa ıe arheologııalyq eskertkishter», - dedi ol.
Jıynǵa qatysýshylar qoǵam ókilderin tarta otyryp, qaıta tekseris jumysyn uıymdastyrý qajettigin aıtty.