«Talaq» dep tastaı beretinderge jol joq»- baspasózge sholý
***
«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, Birikken Ulttar uıymynyń (BUU) 70 jyldyǵy qarsańynda BUU-nyń Nıý-Iorktegi shtab-páterinde BUU «Akademııalyq yqpal» baǵdarlamasy úılestirýshileriniń bastamasymen «START» atty aýqymdy joba óz jumysyn bastady. Atalmysh joba bolashaqta turaqty damýdy qamtamasyz etetin tehnologııanyń damýyna yqpal etýge baǵyttalǵan. BUU-nyń Jahandyq haby, ıÝNESKO-nyń turaqty damý boıynsha aımaqtyq haby bolyp tabylatyn, sondaı-aq, álemniń joǵary tehnologııalyq tańdaýly 50 ýnıversıtet qataryna kiretin ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti atalmysh jobany iske qosý mártebesine ıe boldy. Bul kórsetkish QazUÝ-diń bedeliniń óte joǵary ekendigin jáne álemdik deńgeıde ǵylym men tehnologııanyń damýyna qosqan zor úlesiniń belgisi ekendigin aıqyndaıdy. Konferentsııada QazUÝ rektory Ǵ.Mutanov qazirgi zamanda qabilettilik pen tehnologııa damýynyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Sonymen qatar, konferentsııada, BUU-nyń turaqty damý baǵdarlamasyna onyń ishinde, BUU-nyń Bas Assambleıasy qabyldaǵan «Álemniń jandanýy: 2030 jylǵa deıingi turaqty damý boıynsha kún tártibi» qujatyna basa nazar aýdaryldy. Jobany iske qosý rásimine BUU, BUU Damý baǵdarlamasynyń kórnekti ókilderi, iri halyqaralyq qorlar, sonymen qatar, Stenford, Kembrıdj, Oksford ýnıversıtetteri, Sıngapýrdyń ulttyq ýnıversıteti sekildi 30-dan asa álemniń kóshbasshy ýnıversıtetteri qatysty. «START» jobasy álemdik tehnologııalyq damý suraqtary boıynsha kúshterdi jumyldyrý jáne arttyrýǵa baǵyttalǵan. Konferentsııa qatysýshylary jáne qonaqtary arasyndaǵy ıntellektýaldy oıtalqylar turaqty keleshek úshin tehnologııalyq damýdyń maqsattaryn júzege asyrýdaǵy zertteý ýnıversıtetteriniń ǵylymı áleýetin arttyrýǵa baǵyttaldy. Osy jaıynda gazet «QazUÝ BUU-nyń jańa jobasyn bastady» degen materıalynda jazyp otyr.
Bas basylymda «Talaq» dep tastaı beretinderge jol joq» degen materıal berilgen.
Bizdiń qazirgi qoǵamdy ásiredinshildik pen teris aǵymnyń jeteginde ketken aramza moldalardyń áýre-sarsańǵa salyp qoıǵany aşy shyndyq. El ishin alataıdaı búldirip júrgen bularǵa tyıym salynbaıynsha, dástúrli dinimizdiń abyroıyn aman saqtap qalý neǵaıbyl. Aıtpasqa bolmaıdy, bul kúnde teris aǵymdardyń jeteginde júrgen adasqandar neke ınstıtýtyn da oıynshyq qylyp alǵan. - Mysaly, - deıdi Qaraǵandy oblystyq meshitiniń bas ımamy Ómirzaq Bekqoja, - jastar úı ishinen jasyrynyp úılenedi. Ol-ol ma, elimizde «halal jezókshelik» degen túsiniktiń paıda bola bastaǵany qatty alańdatady. Jap-jas qyzdar teris aǵym sanasyn ýlaǵan jigitterge turmysqa shyǵady da, ońbaı opyq jeıdi. Óıtkeni, olardyń kúıeýsymaqtary jelikteri basylǵannan keıin «talaq» dep úsh ret qaıtalaıtyn kórinedi de, «súıip qosylǵan» kelinshekterin dostarynyń qoınyna salyp beredi eken. Jáne de bul sumdyq bir emes, birneshe ret qaıtalanatyn kórinedi. Dintanýshylardyń aıtýynsha, osynyń kesirinen elimizde ákesiniń kim ekeni belgisiz bútindeı bir «haram» urpaq ósip keledi. Taǵdyrdan osylaısha taıaq jegen sormańdaılardyń barar jer, basar taýy qalmaǵan soń Sırııadaǵy sodyrlardyń qataryn kóbeıtýden basqa amaly qalmaıdy... Endi jaǵdaı múlde basqa baǵytta damýy múmkin. Nege deseńiz, Bas múftı Erjan qajy Malǵajyulynyń nusqaýy boıynsha, budan bylaı meshitterde jastardyń nekesi qıylarda olardyń ata-analarynyń ruqsaty jáne AHAJ bergen neke týraly kýálik mindetti túrde talap etiletin bolady.
***
«Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, Qazirgi álemdik daǵdarysty eskere kele, Qazaqstan memlekettik organdardyń shtat sanyn ósirýge, sheneýnikterdiń ákimshilik shyǵyndaryn ósirýge, jańa zattar satyp alýyna moratorıı jarııalady. Bul týraly keshe Parlamentte Qarjy mınıstri Baqyt Sultanov málimdedi. Osy kúni Májiliste elimizdiń aldaǵy úsh jyldaǵy basty qarjylyq qujaty - «2016-2018 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjettiń» tanystyrylymy ótti. Osynda málim bolǵanyndaı, memleket dúnıeni dúrliktirgen daǵdarysqa qaramastan, damý dańǵylynan taımaıtyn bolady. Tanystyrylym rásiminde baıandama jasaǵan Ulttyq ekonomıka vıtse-mınıstri Marat Qusaıynov Qazaqstannyń óz bıýdjetin «munaıdyń álemdik naryqtaǵy baǵasy 1 barreli úshin 40 dollar bolady» degen boljamǵa saı quryp otyrǵanyn habarlady. Osy jaıttyń ózi qazaqstandyqtardyń qazir qandaı qubylmaly zamanda ómir súrip otyrǵanyn ańǵartady: kezinde «2013-2015 jyldarǵa arnalǵan úshjyldyq bıýdjet» Qazaqstannyń basty taýary - «qara altynnyń» bir bóshkesiniń quny 95 dollar turady degen boljamǵa saı bekitilgen bolatyn. Endi bul kórsetkish eki eseden artyqqa qulap otyr. Eger qarapaıym arıfmetıkaǵa júginsek, eldiń shyǵysy da eki esedeı azaıyp ketetindeı. Biraq memleket basty baǵdarlamalardy, áleýmettik salalardy qarjylandyrý kólemin kóp tómendetpeı, saqtap qalýǵa qol jetkizipti. Bul jaıynda «Qazynada qor barda, qorqynysh joq» atty maqaladan tolyq oqı alasyzdar.
Osy basylymda «Jas sheber 3D eden jasaýmen shuǵyldanady» degen maqala jarııalandy. Ózgeshe ónerdi meńgergen 22 jasar Erbol Áshirbek uzaq izdenistiń arqasynda 3D eden jasaýǵa mashyqtanǵan. Búginde óz úıimen týǵan-týystarynyń úıin bezendirgen sheber kásibiniń aıasyn keńeıtýdi kózdeıdi. Erboldyń negizgi mamandyǵy - kompıýter baǵdarlamashysy. Oqýyn bitire salysymen ózgeshe bir dúnıe jasaýdy kózdegen ol kóp izdenedi. Reseı saıttarynan quıylmaly eden jasaý kýrsyn kózi shalǵan ol Novosibir asyp osy kásipti meńgerýge bel býady. Nátıjesinde Qazaqstannan Reseıge barǵan ol 3D eden jasaýdy meńgerip keldi. 3D edenniń quramy birneshe elementten turady. Ári onyń jabdyqtaryn arnaıy tapsyryspen Reseıden aldyrady eken. Bir ǵana túspen órneksiz jáne ózińiz qalaǵan sýretpen oıý men órnek jasap beredi. Alǵashqy jumysyn óz bólmesinen bastapty.
***
Italııanyń veterınarlary Kaspıı mańy óńirinde qus tumaýynyń bolýy múmkindigi týraly Qazaqstandaǵy áriptesteriniń kúdigin seıiltti, dep jazady «Ekspress-K» gazeti búgingi sanyndaǵy «Ýtkı nervno otkashlıalıs» atty materıalynda.
Basylymnyń atap ótýinshe, bıylǵy jazda Kaspıı teńiziniń jaǵalaýynda sýquzǵyndardyń óleksesi tabylǵan bolatyn. Keıinnen qus tumaýyna qatysty tekserýlerdiń nátıjesin qaıta qaraý úshin Italııadaǵy ınstıtýtqa synamalar jiberilgen. Ol jerdegi veterınarlar Kaspıı mańy óńirinde qus tumaýy joq ekenin naqtylady.