Tabys sınergııasy - basymdyqtar men mindetter birliginde
Ǵalymnyń pikirinshe, bul Joldaý jańa ıdeologemany tujyrymdaıdy, ony Qazaqstan qoǵamynyń ekonomıkalyq jáne áleýmettik-saıası salalarynyń damý qarqyny men basymdyqtaryn sınhrondaý sıpatynda qarastyrýǵa negiz bar.
«Táýelsizdik jyldary ishinde Qazaqstan tez ózgeretin álemniń qatal faktorlaryna qarsy turýǵa kúsh aldy. Turaqtylyqtyń qýatty áleýeti – bul Qazaqstan halqynyń jáne onyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń kóp jylǵy eńbeginiń nátıjesi. Memlekettiń ekonomıkalyq jáne saıası turaqtylyǵyna negizdelgen jetistikter qundy mura sanalady, olardyń árqaısysy Elbasy kitaphanasynyń biregeı muraǵat qujattarynda kórinis tapty.
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Tuńǵysh Prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń alǵa qoıǵan baǵytyn jáne saıası sabaqtastyqty qoldaı otyryp, bizdiń aldymyzǵa bolashaq damý úshin jańa baǵdarlar qoıdy. Joldaýda eldegi mańyzdy ekonomıkalyq jáne saıası qaıta qurýlarǵa basa nazar aýdarylǵan, sonymen birge qoǵamdaǵy tyń sıpatty ózgeriske erekshe mán berilgen.
Qaýip-qaterge tap bolǵan jer-jahan egjeı-tegjeıli sıpattaldy. Osy kezeńde biz eń mańyzdy, qundy jáne kezek kúttirmeıtin sheshimdi taptyq. Qazaqstan Prezıdenti 2019 jylǵy 2 qyrkúıektegi Joldaýda aıtylǵan strategııany naqty negizge ala otyryp, «Estýshi memleket» tujyrymdamasyn júzege asyrýda qazirgi joldaýdaǵy sheshimderdiń kóp bóliginde qazaqstandyqtardyń pikirleri, olardyń úmitterin basshylyqqa aldy. Azamattardyń áleýmettik ál-aýqaty el basshylyǵynyń basty basymdyǵy bolyp qala beredi.
«Áleýmettik salada Prezıdent aıtqan sheshimder naqty serpilis berýi kerek. Dárigerler men muǵalimderdi qoldaýda – eńbekaqyny kóbeıtip, ústemaqy tóleý úshin respýblıkalyq bıýdjetten aýqymdy qarajat bólinedi. 2021 jyly 700 myń BJZQ salymshylary jınaqtarynyń bir bóligin turǵyn úı satyp alýǵa, emdelýge nemese qarjylyq maqsatta paıdalanýǵa jumsaı alady. Sonymen qatar Prezıdent memlekettiń Áleýmettik kodeksin ázirleýdi tapsyrdy.
Qazirgi kún tártibine adamı kapıtaldy damytý, bilim berýdiń jańa túrine ınvestıtsııa salý kiredi. Qasym-Jomart Toqaev Úkimetke toqtaýsyz bilim berý tujyrymdamasyn ázirleýdi tapsyrdy. Resmı emes bilim berýdiń balamaly nusqalaryn iske asyrýdy jedeldetý, óz betinshe bilim alýdyń nátıjelerin taný, kásibı sheberlikti sertıfıkattaý týraly sheshim qabyldaý óte mańyzdy jáne ýaqytyly. Bul nusqaýlar kásipkerlerdiń jańa tolqyndaryn daıyndaýǵa baǵyttalǵan. Q.K.Toqaev aıtyp otyrǵan «Kásipkerlik negizderi» qazaqstandyq balalar úshin kez-kelgen mektep páni sııaqty normaǵa aınalýy kerek», - dep paıymdaıdy Ámirhan Raqymjanov.
Onyń aıtýynsha, Qasym-Jomart Kemeluly qoǵamdy eńbek qundylyqtary týraly túsinikti ózgertýge, jas urpaqty eńbekti baǵalaýǵa jáne ony mártebeli ne mártebesiz dep bólmeýge baýlýǵa shaqyrdy. Bul paradıgmany ózgertý tárbıe negizderine durys qaraǵanda ǵana ózgeredi. Sondyqtan Úkimetke 2025 jylǵa deıin alty jasqa deıingi balalardy mektepke deıingi tárbıe jáne oqytýmen 100% qamtýdy qamtamasyz etý tapsyryldy. Prezıdent ásirese ınternet jelisindegi adamdardy, sonyń ishinde balalardy balaǵattaý máselesine basym nazar aýdardy.
Ekologııalyq problemalar – Memleket basshysynyń bıylǵy joldaýyndaǵy mańyzdy taqyryptardyń biri. Sońǵy jyldar ishinde ekologııa máselesi bizdiń qoǵamnyń ekologııalyq saýatsyzdyǵynyń sıpatyn arttyra tústi. Sondyqtan el damýynyń jańa qaǵıdattarynyń qatarynda ekonomıkany kógaldandyrý jáne qorshaǵan ortany qorǵaý bar. Bul baǵytta Prezıdent janýarlardy qorǵaý týraly zań jobasyn ázirleýge tapsyrma bergeni belgili.
Joldaýda aıtylǵan sharalar is júzinde Qazaqstanda jańa ekologııalyq orta qalyptastyrýǵa, atap aıtqanda, 2 mıllıard aǵash otyrǵyzýǵa múmkindik beredi. Bul qadam tek qalalardyń ǵana emes, aýdandardyń da kelbetin ózgertedi. Álemdik ekologııalyq problemaǵa aınalyp otyrǵan shóleıttený máselesin de osyndaı strategııalyq sharalar arqyly sheshýge bolady.
Ekologııalyq taqyryp árqashan el basshylyǵynyń nazarynda bolǵan. Elbasynyń qorshaǵan ortany qorǵaý salasyndaǵy barlyq bastamalary damyp keledi. Sonyń biri –elordanyń aınalasyndaǵy «jasyl beldeý». 87 myń gektar tabıǵı tosqaýyl eldiń basty qalasyn shańdy jel men qarly borannan qorǵap, erekshe ekojúıe jasaıdy. Jospardyń ereksheligi «jasyl beldeýdiń» ormandary birtindep «Şýchınsk-Býrabaı kýrorttyq aımaǵynyń» massıvterimen birigedi. Elbasynyń kóptegen ekologııalyq jobalarynyń qazirdiń ózinde «tamyry tereńde» jatyr, bizdiń mindetimiz – bul murany kóbeıtý arqyly saqtaý. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń mektepter men ýnıversıtetterde jas urpaqtyń ekologııalyq tárbıesine nazar aýdarýǵa shaqyrǵan ekologııalyq joldaýynyń da negizi osynda jatyr.
Joldaýdyń negizgi mazmuny memlekettik organdardyń tıimdiligin arttyrýǵa negizdeletinin erekshe atap ótkim keledi. Aımaqtyq, sondaı-aq salalyq bólimderde biriktirilip, oılastyrylǵan strategııalyq josparlar men baǵdarlamalardy qalyptastyratyn ýaqyt keldi. Osyǵan baılanysty Strategııalyq josparlaý agenttiginiń, sondaı-aq Tótenshe jaǵdaılar mınıstrliginiń qurylýy – eldiń qazirgi damýǵa saı keletininiń, memlekettiń barlyq orta merzimdi, uzaq merzimdi damý josparlaryn aıqyn anyqtaýǵa daıyn ekeniniń kórinisi.
Jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynyń mártebesin kóterý týraly, sondaı-aq azamattardyń reformalar men usynystar úshin bastamalaryn bildiretin onlaın-ótinishterdiń biryńǵaı zańdy ınstıtýtyn qurý týraly sheshim qabyldaý mańyzdy. Halyqtyń bılikke degen senimin arttyrý úshin jańa sharalar qajet, olar jergilikti ózin-ózi basqarýdy damytýdyń jańa tujyrymdamasynan shyǵady.
Aımaqtyq kontekste bul sheshimder áleýmettik-ekonomıkalyq damýǵa qýatty serpin bere alatyndyǵyn, eń bastysy, ózin-ózi basqarý tujyrymdamasynyń ózi naqty mazmunmen tolyǵatynyn atap ótkim keledi. Aýyl ákimdikteriniń rólin arttyrý, aýyldyq jerlerde ózin-ózi basqarý ınstıtýttaryn qalyptastyrý, sonyń ishinde máslıhattar deńgeıinde sheshim qabyldaýda jaýapkershilikti arttyrý arqyly osynyń bári búkil elde biryńǵaı qoǵamdyq-saıası jáne ekonomıkalyq belsendi óristi qalyptastyrýǵa kómektesedi.
Jalpy, memleketti damytýdyń aýqymdy strategııalyq qujaty retinde Prezıdent Q.K.Toqaevtyń joldaýy qazaqstandyqtardyń bolashaq ómiriniń barlyq mańyzdy jáne negizgi aspektilerin qamtydy. Osy tusta qoıylǵan mindetterdiń kópshiliginiń uzaq merzimdi sıpatyna qaramastan, olarmen qazirden bastap jumys isteý kerektigin eskergen abzal.
Elbasy kitaphanasy QR Tuńǵysh Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń jahandyq bastamalary men ıdeıalaryn dáripteýge baǵyttalǵan aqparattyq-ıdeologııalyq ortalyq bolǵandyqtan, memlekettiń basty strategııalyq qujaty sanalatyn Memleket basshysynyń joldaýyn túsindirý maqsatyn qoıdy. Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Qazaqstan halqyna arnalǵan osy jolǵy joldaýy Elbasy kitaphanasynyń jańa oqý-aǵartý maýsymynyń alǵashqy kúnderinen bastap vebınarlardyń, vıdeodárister men beınetýrlardyń, onlaın-konferentsııalar men kezdesýlerdiń basty taqyryptarynyń birine aınalady», - dep túıindedi óz oıyn QR Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy kitaphanasynyń dırektory Ámirhan Raqymjanov.