ІT mamandary elimizde jemqorlyqty anyqtaýǵa qalaı kómek kórsete alady

<p>Álı Shalbaev - úlken derekterge saraptama jasaý arqyly memlekettik satyp alý portalyndaǵy kelisimsharttardan jemqorlyq táýekelderin anyqtaı alatyn maman. Taıaýda ǵana ol Qazaqstan Memleket basshysynyń qolynan nagrada alǵan edi. Álı Prezıdent Іs basqarmasy ınjenerlik-tehnıkalyq bóliminiń bas ázirlemeshisi retinde óziniń jumysy, elimizdegi Data Science pen saraptamanyń bolashaq naryǵy jaıly egjeı-tegjeıli aıtyp berdi, dep habarlaıdy Kazinform.</p>

- Eń aldymen nemen aınalysatynyńyz jaıly jan-jaqty aıtyp berseńiz...

- Men úlken derekterdi saraptaıtyn mamanmyn. Derekter sarapshysy - mańyzdy sheshimderdi qabyldaýǵa kómek bere alatyn kestelik málimetterdi óńdeıtin, qorytyndy shyǵaratyn maman. Al ózime keler bolsam, Prezıdent Іs basqarmasy júıesinde memlekettik satyp alý portalyndaǵy derekterge saraptama jasaımyn, kelisimsharttardaǵy jemqorlyq táýekelderdi anyqtaımyn. Sonymen qatar «Jaıly mektep», «Aýyldyq densaýlyq saqtaýdy jańǵyrtý» syndy ulttyq jobalardy monıtorıngileý júıelerin ázirleýge qatysamyn. Júıe elimizdiń árbir azamatyna shynaıy ýaqyt rejıminde ulttyq jobalar aıasynda salynatyn mektepter men aýrýhanalar qurylysynyń qandaı satyda ekendigin qadaǵalaýǵa múmkindik beredi.

- Qandaı qıyndyqtarǵa tap bolýyńyzǵa týra keledi?

- Memlekettik satyp alýlardaǵy táýekelderdi anyqtaǵan jaǵdaıda olarǵa qatysy bar tulǵalar ózderiniń qatelikteriniń jalpyǵa jarııa bolǵandyǵyn qalamaıdy. Degenmen, barlyq ýaqytta da memleket múddesin eń joǵary qoıamyn. Ekinshi qıyndyretinde múmkindikterdi aıtar edim. Bul + tehnologııalardyń damýyna únemi qadaǵalap otyrý qajet. Aıtalyq, ózim tehnıkalyq daǵdy turǵysynan únemi tonýsta bolýym úshin freeCodeCamp, Kaggle syndy portaldar arqyly túri kýrstardan jıi ótemin.

Foto: Kazinform

- Mamandyǵyńyzdy qalaı tańdadyńyz?

- 2019 jyly Taraz qalasyndaǵy fızıka-matematıka baǵytyndaǵy Nazarbaev zııatkerlik mektebin bitirdim. Mektebimiz 12 jyldyq bilim berý júıesine kóshken jáne 10 synypty aıaqtaǵannan keıin ózińdi odan ary damytý úshin beıindi baǵyt tańdaý qajet boldy. Sol ýaqytta tańdaý ınformatıkamen qatar fızıkaǵa tústi. Baǵdarlama jasaýmen erterekten aınalysyp kelemin. 2016-2017 jyldardyń ózinde LEGO EV3 bazasynda robot tehnıkasy boıynsha olımpıadalarǵa qatysyp, oblystyq jáne respýblıkalyq deńgeıde júldeli oryndar aldym. Mektepti bitirgennen keıin úlken derekterdi saraptaý boıynsha Astana IT University-ke oqýǵa túsýge sheshim qabyldadym. Sol ýaqytta-aq úlken derekterdiń bolashaǵy zor ekendigin bilgen edim. Ýnıversıtette jasandy ıntellektiniń ózindik modelin jasaýdy, derekterdi óńdep, sonyń negizinde qorytyndy jasaýdy oqydyq.

- Mamandyǵyńyzdyń Qazaqstandaǵy bolashaǵy qandaı?

- Saraptama men Data Science naryǵy búginde elimizde óte qarqyndy damyp kele jatyr. Oǵan Prezıdentimizdiń Digital Bridge forýmynda sóılegen sózi de túrtki bolyp otyr. Memleket basshysy óz sózinde Qazaqstanda jasandy ıntellektini keńinen qoldaný respýblıkanyń damýy úshin negizgi faktorlardyń biri bola alatyndyǵyn aıtty. Jasandy ıntellekti ázirleý úshin taldaý jáne úlken derekterdi óńdeý salasynyń mamandary qajet ekendigin túsingen jón. Óıtkeni, jasandy ıntellekt tarıhı derekterden úırenedi. Bul derekterdi mashına olardy durys túsiný úshin tazalap, óńdeý qajet. Sondyqtan da, taıaý jyldary elimiz úshin salystyrmaly túrde jańa salada myńdaǵan jumys oryndary paıda bolady.

- Tanystaryńyz ben qatarlastaryńyzdan arasynan elden ketip jatqan kadrlardy baıqadyńyz ba? Oǵan qalaı qaraısyz?

- Ókinishke oraı, shynymen de mundaı trend baıqalady. Negizinen myqty tehnıkalyq mamandar Apple, Amazon, Meta syndy álemdegi alyp ІT-kompanııalarǵa ketip jatyr. Stýdentterdiń kópshiligi birinshi kýrstan-aq FAANG-ke (Facebook, Apple, Amazon, Netflix, Google abbrevıatýrasy) jumysqa ornalasýdy maqsat etedi. Olardyń sheshimderine túsinistikpen jáne qurmetpen qaraý kerektigi sózsiz. Ol mamandar atalǵan kompanııalarda teńdessiz tájirıbe jınaıdy. Aqyldy jastarymyzdyń elge oralyp, memleketimizdiń ІT-salasynyń damýyna óz úlesin qosqany barynsha mańyzdy.

Foto: Kazinform

- Bolashaqqa arnalǵan josparyńyzben bólisseńiz…

- Meniń eń úlken josparym – ol elimniń azamattary baı-baqýatty ári molshylyqta ómir súrýi úshin álemniń damyǵan derjavalary tizimine kirýine kómek kórsetý. Maǵan 1980-shi jyldarda tanymal bolǵan «jahandyq oılaý, jergilikti deńgeıde áreket etý» degen uran unaıdy. Adam ár ýaqytta da aldyna órshil maqsattar qoıady dep sanaımyn. Biraq, ózińnen bastaýyń qajet, óziniń quziretiń aıasynda minsiz bolýǵa tıissiń.

- Taıaýda Memleket basshysynan Qurmet gramotasyn aldyńyz. Alǵan kezde qandaı sezimde boldyńyz?

Bul men úshin úlken mártebe ári zor jaýapkershilik ekendigi sózsiz. Marapattaý rásimi aldynda azdap qobaljydym. Qasym-Jomart Kemeluly Toqaevtyń elimizdiń damýyna qosqan úlesimdi baǵalaýyna senim qıyndaý boldy. Jastardyń ózin-ózi damytýǵa jáne jańa, qýatty Qazaqstandy qurýǵa óz úlesterin qosýǵa mol múmkindikter bergen elimizdiń joǵary basshylaryna sheksiz rızamyn.

- Suhbatyńyzǵa raqmet!