«Syrdyń sýynda ne syr bar?» - baspasózge sholý
Sonymen, «Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanynda Uly Jeńistiń 70 jyldyǵy qarsańynda aıaýly ardagerlerge memleket tarapynan kórsetiletin qurmet pen marapat týrasynda jazylǵan «Astanadaǵy sherýdi 270 maıdanger tamashalaıdy» atty maqala jarııalandy.
«Merekeni atap ótý barysynda osy adamdardyń bári de «Uly Jeńiske - 70 jyl» merekelik medalimen marapattalady. Qazirdiń ózinde olarǵa beriletin 207 923 medal ázirlenip, ardagerlerge tabys etilýi úshin ákimdikterge jiberilgen. Qazir ákimdikterde medaldardy tapsyrý júrgizilip jatyr. Bir joldyq materıaldyq járdem kórsetý úshin respýblıkalyq bıýdjetten 5 mlrd. 800 mln.-nan astam teńge qarastyrylǵan. Bul járdemaqylardyń bári sáýir-maýsym aılarynda tolyq tólenetin bolady», delingen maqalada.
«Atyraýdaǵy murajaıǵa tanymal tulǵalardyń dombyralary tapsyryldy», dep jazady «Egemen Qazaqstan» «Qundy jádiger» atty kelesi bir maqalasynda.
Atyraýdaǵy tarıhı-ólketaný murajaıynyń ádebıet jáne mádenıet zalynda qundy derek óte kóp. Buǵan deıin atalǵan zalǵa belgili akter Nurmuhan Jantórınniń «Motsart pen Salerı» spektaklinde kıgen kostıými, Muhtar Baqtygereev pen Sátimjan Sanbaev syndy akterlerdiń, Ábý Sársenbaev pen Hamıt Erǵalıev, Jumeken Nájimedenov pen Farıza Ońǵarsynova, Zeınolla Qabdolov pen Taýman Amandosov, Berqaıyr Amanshın men Ǵabdol Slanovtaı qalamgerlerdiń tutynǵan buıymdary, Qurmanǵazy men Dınanyń, Júsipbek Elebekov pen Nurǵısa Tilendıevtiń, Ázıdolla Esqalıev pen Qarshyǵa Ahmedııarovtyń, Rysbaı Ǵabdıev pen Shamǵon Qajyǵalıevtiń, Narıman Úlkenbaev pen Ǵataý Іbishovtiń, Shámil Ábiltaev pen Altynbek Qorazbaevtyń, Aıgúl Úlkenbaeva men Bekbolat Tileýhanov sekildi elimizge keńinen tanymal óner sheberleriniń dombyralary qoıylǵan.
«Osyndaǵy 40-qa tarta dombyra kollektsııasynyń qatary endi tórt dombyramen tolyqty. Jaqynda Qorǵanys mınıstri Imanǵalı Tasmaǵambetov belgili kúıshi Kamal Maqaıulynyń dombyrasyn, jazýshy Maqsut Netalıevtiń dombyrasyn uly Shegen tapsyrdy. Al tanymal óner zertteýshisi, kompozıtor Ilıa Jaqanov óziniń «Aǵady Jaıyq, aǵady», «Oraldyń erke samaly» jáne ózge ásem sazdy ánderin shyǵarý kezinde qoldanǵan dombyrasyn usyndy. Murajaı tórinen oryn alǵan osyndaı qundy jádigerler qataryna Atyraý oblysynyń ákimi Baqtyqoja Іzmuhambetovtiń anasy, halyq kompozıtorlarynyń kúılerin keıingi urpaqqa jetkizip, keńinen nasıhattaǵan ulttyq óner janashyry Ásıma Qalıqyzynyń kózi tirisinde qolyna ustaǵan qara dombyrasy da qosyldy», - delingen maqalada.
Qazaqstanda bolashaqta eń joǵary sapaly benzın quny 40 teńge ǵana bolýy múmkin! Buǵan elimiz ınnovatsııanyń arqasynda qol jetkizbek. Bul týraly «Aıqyn» basylymy «Nurly jol - ınnovatsııa joly» atty maqalasynda málim etti.
Gazette jazylǵanyndaı, keshe Astanada uıymdastyrylǵan jıynda Úkimet ókilderi men otandyq ǵalymdar elimizdiń jańa ekonomıkalyq saıasatyn júzege asyrý barysynda «ǵylym men óndiristiń ózara árekettesýi» máselelerin qarady.
Otyrysta aıtylǵanyndaı, «Nurly jol» baǵdarlamasyn ǵylymı-tehnıkalyq qamtamasyz etýge, onyń negizgi baǵyttaryna - kóliktik-logıstıkalyq, ındýstrııalyq jáne energetıkalyq ınfraqurylymdy damytýǵa Qazaqstan ǵalymdary keń aýqymda tartylatyn boldy.
- Biz 2014 jyly ǵylymı zertteý jumystarynyń birinshi tsıklyn támamdadyq, ol úsh jyl boıy júzege asyrylǵan edi. Onyń barysynda búkil Qazaqstan boıynsha 1 myń 557 joba, 49 ǵylymı-tehnıkalyq baǵdarlama aıaqtaldy. Taıaýda osy ǵylymı-zertteý jobalarynyń qorytyndylary arnaıy jınaq bolyp shyǵady. Onda árbir joba boıynsha, ınnovatsııalyq tehnologııasynyń artyqshylyqtary men jańalyqtary, tıimdiligi men paıdasy jan-jaqty sıpattalady. Bul jınaq-katalog barlyq iri kompanııalarǵa joldanady. Endigi maqsat - ǵylym men bıznestiń ózara yntymaqtastyǵynyń naqty tetigin iske qosyp, bizdiń jobalardyń nátıjelerin, jetistikterin kásiporyndarǵa endirý,- deıdi Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń Ǵylym komıteti tóraǵasynyń orynbasary Amandyq Tóleshev.
«Aıqyn» gazeti «Syrdyń sýynda ne syr bar?» atty maqalasynda Syrdarııa sýynyń lastanýy sonshalyqty, ony aýyl sharýashylyǵyna da, balyq ósirýge de paıdalanýǵa jaramaıdy dep otyr.
«Ońtústik Qazaqstandaǵy Shardara sý qoımasynyń zerttegen ǵalymdar sýdyń quramynda synap, qorǵasyn, myrysh, mys, hrom, nıkel, molıbden sııaqty aýyr metaldar baryn anyqtady. Olardyń aıtýynsha, Syrdarııa ózeniniń sýy aýyl sharýashylyǵyna da, balyq ósirýge de paıdalanýǵa jaramaıdy eken», - delingen atalmysh materıalda.
Jaǵasynda Hýdjand, Syrdarııa, Bekabad, Shardara, Qyzylorda, Baıqońyr, Qazaly qalalary ornalasqan Syrdarııa - Orta Azııadaǵy eń uzyn ózen. Darııanyń arnasy Tájikstandaǵy Qaıraqqum, Qazaqstandaǵy Shardara jáne Kóksaraı sý qoımalary arqyly ótedi. Orta Azııadaǵy eń iri Syrdarııa ózeni sýynyń sapasyna zertteý jumystaryn júrgizýge 2011 jyly NATO Ońtústik Qazaqstan memlekettik ýnıversıtetine 600 myń evro grant bólgen bolatyn. Sońǵy úsh jyl boıy zertteýmen aınalysqan M.Áýezov atyndaǵy OQMÝ ekolog mamandary jumystarynyń alǵashqy nátıjelerin jarııalady. Zertteý nátıjeleri boıynsha, ózenniń sýy, tipti egistikti sýǵarýǵa da jaramaıtyn bolyp shyqty. Professor Úılesbek Besterekovtiń málimdeýinshe, ýly zattardyń kóp jınalǵan jeri Ózbekstanmen shekaralas tusta eken. Biraq Qyrǵyzstan, Tájikstan, Ózbekstan arqyly Qazaqstanǵa keletin darııanyń sýyn qaı el kóp lastap jatqany belgisiz. Eger ózen sýyn zııandy zattarmen lastap jatqan kózderdi anyqtap, ony búginnen bastap tazalaǵan kúnniń ózinde ol endi on jyldan keıin ǵana paıdalanýǵa jaramdy bolmaq.
Resmı tildegi «Ekspress K» gazeti bolsa, ǵalymdar «qazaq pen qazaq kezdesse, birine-biri týys bolyp shyǵady» degen halyq arasyndaǵy zańdylyqtyń sheshimin tapty dep jarııalady.
«Amerıkalyq jáne otandyq ǵalymdardyń aýqymdy genetıkalyq zertteýi kórsetkendeı, qazaqtardyń 1 mıllıonnan astamy 600 jyl buryn ómir súrgen bir atadan taraıtyn kórinedi», - delinedi atalmysh maqalada.
Jaqynda batystyń Plos one atty tanymal ǵylymı jýrnaly qazaqtyń Arǵyn rýyna qatysty maqalasy jaryqqa shyqty. Onyń avtorlary retinde Shejire DNA jobasynyń negizin qalaýshylary, L.Gýmılev atyndaǵy EUÝ tarıhshylary, «Nazarbaev Ýnıversıtetiniń» ǵalymdary boldy. Búginde 1 mıllıonǵa jýyqtaıtyn qazaqtyń Arǵyn rýynyń 80 paıyzy Altyn orda bıleýshisi Toqtamys hannyń oń qoly bolǵan Qaraqoja ámirdiń tikeleı urpaǵy kórinedi.
- Biz mundaı qorytyndyǵa myńdaǵan Arǵynnyń DNK-syn tekserý barysynda anyqtadyq, - deıdi Shejire DNA jobasynyń ǵylymı jetekshisi, PhD doktory Jaqsylyq Sábıtov. - Onyń ishinde qazaqtyń batyry Talǵat Bıgeldınov te bar. Aıtpaqshy, Qaraqoja ámir Arǵyn rýynyń negizin qalamaǵan. Onyń arǵy tegi Arǵyn atty atadan taraǵany belgili. Tolyǵyraq «Kak rodıt mıllıon» atty maqaladan oqı alasyzdar.