Súńgýir bolý úshin psıhologııalyq jáne fızıkalyq daıyndyqqa mán bergen jón - qyzylordalyq qutqarýshy
Súńgýir mamandyǵyna qoıylatyn qandaı talaptar bar ? Qıyn sátterde olar qalaı sheshim qabyldaıdy? Kazinform tilshisi keıipkermen onyń jumysy jaıynda oı bólisip kórgen edi.
- Sóz basynda óziń jaıly ketseń. Qaı óńirde dúnıege keldiń? Bul salany tańdaýyna ne sebep ?
- 1979 jyly Jalaǵash aýdanynda ómirge keldim. Bala kezimnen sportqa beıim boldym. Onyń ishinde sýǵa júzý, jeńil jáne aýyr atletıkamen aınalysqan edim. Bul mamandyqty tańdaýyma da sportqa jaqyndyǵym áser etken sekildi. Súńgýir mamandyǵy jóninde biletin edim. Osyǵan baılanysty usynys túskende kóp oılanbastan tótenshe jaǵdaılar salasyna qadam bastym. Sodan beri qanshama márte sýǵa batyp ketken adamdardy izdeý jumystaryna qatystym. Sondaı-aq talaı adamnyń ómirine arasha bolyp qalǵan kezimiz bar. Aıta ketsem, byltyr Halyqaralyq azamattyq qorǵanys uıymynyń súńgýirlerdi daıarlaý standarttaryna sáıkes keledi degen «1-synypty súńgýir» biliktiligin aldym. Atalǵan sertıfıkatqa sáıkes endi halyqaralyq qutqarý operatsııasyna qatysýyma tolyq quqyǵym bar.
- Alǵashqy izdeý jumysyna qatysqan keziń esińde qaldy ma? Sol sátte qandaı qandaı sezimdi basyńnan keshirdiń? Qobaljý boldy ma ?
- Meniń alǵashqy sý asty izdestirý jumysym Baıqońyr qalasynda boldy. Sýǵa batyp ketken adamdy izdestirýge barǵan edik. Sý astynan ol adamdy taptym. Alaıda kóńilimdi azdap qobaljý bolǵanyn jasyra almaımyn. Negizinde Syrdarııa ózeniniń aǵysy qatty bolady. Súńgýirler darııaǵa túsken sátte onyń asty múldem kórinbeıdi. Sondaı-aq sý astyndaǵy aǵashtar da jumys jasaýymyzǵa birshama kedergisin keltiredi. Árbir izdestirý jumysy qaýipti ekeni ras. Sol sebepti jumys barysynda sý astyn muqııat zerdelep, tehnıkalyq qaýipsizdik erejesin saqtap áreket etemiz.
- Turǵyndar tarapynan qandaı qaýipsizdik sharalary saqtala bermeıdi ?
- Qaı kezde de árbir adam óziniń ómirine jaýapty ekenin umytpaýy tıis. Ókinishtisi, keıbir turǵyndar osyndaı qaýipsizdik erejesin saqtaı bermeıdi. Máselen, olar belgilenbegen aımaqta sýǵa túsedi, ózen jaǵasyna otbasy nemese dostarymen demalýǵa barǵan ýaqytta spırttik ishimdikterdi paıdalanady. Sonyń saldarynan onyń sońy ókinishke ulasyp jatady. Oǵan qosa turǵyndar sýǵa denesin qyzdyrmastan túsip ketedi. Mundaı jaǵdaıda aıaǵy jáne qoly tartylyp, sýǵa batyp ketý jaǵdaıy tirkeledi. Sondyqtan sýǵa túserdiń aldynda deneni sýmen shaıyp, deneni qyzdyryp alǵan artyqtyq etpeıdi. Bul - adam ómir saqtaýdyń birden-bir kepili. Osy oraıda kópshilkten arnaıy belgilengen oryndarda sýǵa túsýdi suraımyz.
- Qanshama jyldan beri súńgýir mamandyǵyn atqaryp kelesiń? Atalǵan mamandyqty tańdaýda qandaı talaptarǵa kóńil bólinedi ?
- Ony tańdaǵan adam eń aldymen pıshologııalyq jáne fızıkalyq daıyndyqqa mán bergeni jón. Osy oraıda árbir talapkerdi daıyndaıtyn súńgýir nusqaýshy mamandar bolady. Qyzmetke kelerdiń aldynda sol mamandardyń kýrstarynda arnaıy oqyp, bilimińdi jáne biliktiligińdi arttyrýǵa múmkindik bar.
- Bıyl elimizdiń kóptegen óńirinde bolǵan sý tasqyny kezinde qyzylordalyq qutqarýshylar da belsendi qyzmet atqardy? Oblys mamandary quramynda óziń de baryp-qaıttyń ba ?
- Tabıǵattyń tosyn minezi birqatar oblysta jergilikti turǵyndarǵa qıyndyq alyp keldi. Bul sátte tótenshe jaǵdaılar salasynyń mamandary da belsendi jumys jasady. Solardyń qatarynda men de boldym. Bul baǵytta elimizdiń tórt oblysynda eńbek ettik. Aldymen Qostanaı oblysyna kómekke barsaq, odan keıingi jumys Aqtóbe, Batys Qazaqstan jáne Atyraý oblysynda jalǵasty. Atalǵan óńirlerde seksen kúnnen astam jumys jasap keldik. Jalpy, súńgýir mamandyǵynyń jaýapkershiligi óte úlken ekenin aıta keteıin. Táýliktiń qaı ýaqytynda da oqıǵa bolǵan jerden tabylasyń. Aýa raıynyń jaǵdaıyna da qaraýǵa eshbir negiz joq. Sol bir syn sátte áriptesterimmen birge tynbaı eńbek ettik. Tasqyn sý saldarynan bolǵan tosyn oqıǵadan kelgen zalaldy joıýǵa kóńil bóldik. Qanshama turǵyndy qaýipsiz jerge kóshirip, maldardy aman alyp qalýǵa tyrystyq.
- Súńgýirler qansha jasqa deıin qutqarý jumystaryna qatysa alady ?
- Bizde ondaı talap joq. Óıtkeni, biz azamattyq qorǵanys salasynda qyzmet atqaramyz. Sondyqtan ázirge mundaı talaptar qarastyrylmaǵan. Negizinde sý astyndaǵy izdestirý jumystary 45 jastan asqan súńgýirlerdiń qan qysymy jaǵdaıyna áser etedi. Osyǵan baılanysty keıbir jaǵdaıda mundaı jumystarǵa jastar kóbirek jumys jasaýyna týra keledi.
- Súńgýirler kıimi qalaı bólinedi? Onyń ózi jeńil emes ekeni baıqalyp turady.
- Bizdiń kıimimiz jazdyq jáne qystyq dep ekige bólinedi. Súńgýirdiń tynys alý apparatymen qosa eseptegende olardyń salmaǵy 35-40 kelige deıin jetedi. Aıta keterligi, sý asty avarııalyq qutqarý jumystaryn uzaq ýaqyt júrgizýge arnalǵan aparat «treh boltovka» dep atalady. Onyń da salmaǵy jeńil emes.
- Áńgimeńe raqmet.