Sýıtsıd, býllıng, uryp-soǵý: Áıelder men balalardy qorǵaıtyn zańnama qalaı ózgerdi

<p>ASTANA. KAZINFORM &mdash; QR ІІM Ákimshilik polıtsııa komıteti tóraǵasynyń orynbasary Renat Zýlhaırov áıel quqyǵy men balalar qaýipsizdigin qamtamasyz etý boıynsha Qylmystyq, Qylmystyq is júrgizý jáne Ákimshilik kodeksterge qandaı túzetýler engenin túsindirip berdi.</p>

Spıkerdiń aıtýynsha, bul zańnyń biregeıligi — barlyq sharalardyń qabyldanýynda: otbasylar men balalarǵa kómek kórsetý ınfraqurylymy jasalady, zorlyq-zombylyqtyń aldyn alý (erte anyqtaý), zorlyq-zombylyq qurbandaryna kómek, sondaı-aq bala quqyqtaryn qorǵaý salasyndaǵy memlekettik baqylaýdy kúsheıtý jónindegi normalar bar. 

«Qylmystyq kodekste kámeletke tolmaǵandarǵa qatysty zorlyq-zombylyq qylmysy boıynsha tatýlasý múmkindigi alynyp tastaldy. Densaýlyqqa qasaqana aýyr, aýyrlyǵy ortasha zııan keltirgeni úshin jáne azaptaǵany úshin jaýapkershilik kúsheıdi, bas bostandyǵyn shekteý sııaqty jaza túri alynyp tastaldy. Kámeletke tolmaǵan adamdy zorlaǵany úshin endi tek ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý jazasy bolady (buryn 20 jylǵa bas bostandyǵynan aıyrý balamasy bolǵan edi)», — dedi R. Zýlhaırov Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde.

Adam urlaý jáne zańsyz bas bostandyǵynan aıyrý qylmysy úshin jaza kúsheıdi, ásirese kámeletke tolmaǵandarǵa qatysty arnaıy biliktilik engizildi. 

Sýıtsıdti nasıhattaǵy úshin jáne 16 jasqa tolmaǵan adamdarǵa seksýaldyq sıpatta tıiskeni úshin qylmystyq jaýapkershilik engizildi. 

«Taǵy bir túbegeıli ózgeris — densaýlyqqa qasaqana jeńil zııan keltirý jáne uryp-soǵý úshin qylmystyq jaýapkershilik engizý boldy. Bul úshin 200 AEK deıin aıyppul (738 myń teńge) ne túzeý jumystary, ne 200 saǵatqa deıin qoǵamdyq jumystar, ne 50 táýlikke deıin qamaýǵa alý kózdelgen. Mundaı áreketter birneshe ret jasalsa, kámeletke tolmaǵan adamǵa nemese táýeldi adamǵa qatysty jasalsa — quqyq buzýshy eki jylǵa deıin bas bostandyǵynan aıyrylýy múmkin», — deıdi spıker. 

Uryp-soqqany úshin — 80 AEK deıin aıyppul (295,4 myń teńge) ne túzeý jumystary, ne 80 saǵatqa deıin qoǵamdyq jumystar, ne 25 táýlikke deıin qamaýǵa alý kózdelgen. Al birneshe ret qaıtalanǵan jaǵdaıda — 50 táýlikke deıin qamaýǵa alý jazasy bar.

Oǵan qosa, bul is jarııa aıyptaý isi bolyp sanalady jáne jábirlenýshi shaǵymynan tys qylmystyq tergeý bastalady. Sotqa «agressordy» turǵyn úıden ýaqytsha shyǵarý quqyǵy beriledi.

Sondaı-aq, sot «agressordyń» densaýlyq saqtaý organdarynda mindetti psıhologııalyq kómek alýyn taǵaıyndaýǵa quqyly.

Sondaı-aq, Ákimshilik kodekste balalar qaýipsizdigin qamtamasyz etý sharalaryn oryndamaǵany úshin ata-analardyń jaýapkershiligi engiziledi.

Alǵash ret kámeletke tolmaǵan adamdy qýdalaý (býllıng, kıberbýllıng), sondaı-aq ata-anasynyń jáne (nemese) zańdy ókiliniń erip júrýinsiz 16 jasqa tolmaǵan adamdy qoǵamdyq kólikten májbúrlep túsirgeni úshin jaýapkershilik engiziledi. 

«Polıtsııa qyzmetkerleri áıelderdiń quqyqtary men balalardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý zańyn oryndaýǵa daıyn. Biz mundaı jaǵdaılarǵa jaýap berý jáne tergeý algorıtmin, ádistemelik usynystardy, is júrgizý qujattarynyń blankilerin ázirledik. Jalpy, ishki ister mınıstrligi jańa formatta jumys isteýge daıyn», — dedi R. Zýlhaırov.