Sýdıalardyń jaýapkershiligi kúsheıtiledi – Parlament
Qujat jobasy Memleket basshysynyń Joldaýynda sot tóreligin atqarý sapasyn qamtamasyz etý jáne sýdıalardyń kásibı deńgeıin arttyrý jóninde berilgen tapsyrmalaryn iske asyrý maqsatynda ázirlendi. Zań jobasy Senat pen Májilis depýtattarynyń bastamasymen, múddeli memlekettik organdardyń, sondaı-aq ǵylymı jáne zań qaýymdastyǵy ókilderiniń qatysýymen daıyndalǵan.
Konstıtýtsııalyq zań jobasynyń maqsaty – sot tóreliginiń atqarylý sapasyn, sýdıalar korpýsynyń kásibı biliktiligin, olardyń jaýapkershiligi men táýelsizdigin arttyrýǵa baǵyttalǵan quqyqtyq tetikterdi jetildirý arqyly sot júıesin odan ári damytý.
«Zań jobasyna engizilgen túzetýlerdi 3 baǵytqa bólýge bolady. Birinshi baǵyt – Sot jıýrıiniń jumysyn jetildirýge qatysty. Sot jıýrıimen sot isin qaraý kezinde zańdylyqtyń óreskel buzylýynyń árbir faktisi boıynsha sýdıaǵa qatysty tártiptik is materıaldaryn tekserýdiń jańa tetigi engiziledi, bul sýdıalar tarapynan zań buzýdy boldyrmaýǵa oń áserin tıgizedi. Usynylyp otyrǵan norma aıasynda joǵary turǵan sot tarapynan tómengi turǵan sottyń isti qaraýy barysynda zańdylyqtyń óreskel buzylý faktisi anyqtalǵan jaǵdaıda, oblystyq nemese Joǵarǵy Sottyń tóraǵasy tıisti plenarlyq otyrysta sýdıany tártiptik jaýapkershilikke tartý nemese tartpaý týraly máseleni talqylaý jóninde Sot jıýrıine usynystar beredi. Plenarlyq otyrystyń qandaı da bolsa sheshimine qaramastan, zańdylyqtyń óreskel buzylý faktileri boıynsha barlyq materıal tekserý úshin Sot jıýrıine jiberiledi. Qazirgi kezde tártiptik is júrgizýdi qozǵaý týraly sheshimderdi Joǵarǵy Sottyń jáne oblystyq sottardyń plenarlyq otyrystary qabyldaıdy, nátıjesinde is júzinde Sot jıýrıine osyndaı zań buzý dereginiń azǵantaı ǵana bóligi qaraýǵa túsedi (25%-y ǵana). Tártiptik ister boıynsha júktemeniń ulǵaıýy múmkin degen boljamǵa baılanysty Konstıtýtsııalyq zań jobasymen Sot jıýrıiniń quramyn 9-dan 15 múshege deıin ulǵaıtý qarastyrylǵan, oǵan 13 sýdıa, sondaı-aq keńesshi daýys berý quqyǵy bar zańgerler qaýymynyń 2 ókili enedi», - dedi senator Nurlan Beknazarov.
Túzetýlerdiń ekinshi baǵyty sot tóreliginiń sapasy jónindegi Komıssııanyń uıymdastyrylýy men qyzmetiniń tártibin ózgertýdi qamtıdy. Atap aıtqanda, qoldanystaǵy zańnamaǵa sáıkes Sot tóreliginiń sapasy jónindegi Komıssııa sýdıanyń kásibı qyzmetin baǵalaýdy júzege asyryp kelgen ólshemsharttar qatarynan birneshe talaptar, onyń ishinde «adamgershilik qasıetteri» ólshemsharty alynyp tastalady. Sebebi ol boıynsha baǵalaýdy Sot jıýrıi, sýdıa ádebi jónindegi komıssııa jáne plenarlyq otyrystary da júzege asyrady. Іs júzinde bul tártip boıynsha sýdıa baǵalaýdan qaıtalanyp ótip otyrǵan.
«Konstıtýtsııalyq zań jobasy boıynsha sýdıanyń kásibı qyzmetin baǵalaýdy qoldanystaǵy normalarda qarastyrylǵandaı bir jyldyq qyzmetiniń nátıjeleri boıynsha emes, alǵashqy úsh jyldyq nátıje boıynsha júrgizý usynylady. Óıtkeni sýdıalar 1 jyl ishinde olardyń kásibı biliktiliktiligin tolyqqandy baǵalaý úshin jetkilikti kólemde isterdi qarap, tıisti tájirıbe jınaqtap úlgermeıdi. Budan bqlek, Sot tóreliginiń sapasy jónindegi komıssııaǵa qaraý nátıjesi boıynsha sýdıany atqaratyn laýazymyna sáıkes dep taný týraly sheshim shyǵarý jáne ony Sot tóreligi Akademııasynyń biliktilikti arttyrý kýrstaryna joldaýyna qatysty ókilettikter berilýi usynylady. Bul tetik sýdıalar korpýsynyń sapasyn arttyrýdy kózdeıdi. Sonymen qatar, Sot tóreliginiń sapasy jónindegi komıssııanyń sheshimderi Joǵary Sot Keńesimen qaralady. Óz kezeginde, Joǵary Sot Keńesi olar boıynsha tıisti sheshimder qabyldaıdy, atap aıtqanda, sýdıany atqaratyn qyzmetinen bosatý nemese odan bas tartý týraly, sýdıany basqa sotqa aýystyrý týraly jáne taǵy basqalar», - dedi depýtat.
Túzetýlerdiń úshinshi baǵyty sýdıalardyń táýelsizdigin qamtamasyz etý turǵysynan olardyń quqyqtary men áleýmettik kepildikterin kúsheıtý máseleleri eskerip otyr. Konstıtýtsııalyq zań jobasynda otstavkadaǵy sýdıalarǵa ómir boıǵy qamtylym tóleminiń mólsherine qatysty túzetýler qaralǵan. Sonymen birge, sýdıanyń sot jıýrıine jiberilgenge deıin barlyq materıaldarmen tanysý múmkindigin, sondaı-aq tártiptik isti qaraýǵa jeke óziniń nemese ókiliniń qatysýy arqyly sýdıanyń quqyqtaryn tolyqqandy qorǵaýǵa kepildikter beretin normalarmen tolyqtyrylady.