Sýdıanyń quraly - zań, kózdegeni - ádildik

Foto: None
ASTANA. QazAqparat - Sottar men sýdıalarǵa memleket atynan aýqymy keń bılik júrgizý quqyǵy «Sot júıesi men sýdıalarynyń mártebesi týraly» konstıtýtsııalyq zańymen kózdelgen. Sýdıa - adam quqyqtary men organdardyń zańdy múddelerin qalpyna keltiretin ári sot tóreliginiń ádildigi men ashyqtyǵyn qamtamasyz etetin birden-bir jaýapty tulǵa.

Sondyqtan onyń eń basty quraly - zań bolsa, kózdegeni qashan da ádildik. Joǵaryda atalǵan zańnyń 3-shi babyna sáıkes sot pen sýdıaǵa qurmettemeýshilik bildirý jaýaptylyqqa ákep soǵady. Soǵan oraı, Memleket basshysy «Ádil jáne satylmaıtyn sot - demokratııalyq jáne quqyqtyq memlekettiń asa mańyzdy negizi» dep, sýdıalar qaýymyna úlken jaýapkershilik júktedi. Quqyqtyq memleket qurýǵa umtylǵan egemen elimizdiń eń basty jetistikteriniń biri - Elbasy aıtpaqshy, sottar men sýdıalardyń táýelsizdikke ıe bolýy. Osy táýelsizdik nátıjesinde búginde eldiń sotqa degen kózqarasy túzeldi. Oǵan ádildikti sottan izdegen azamattar qatarynyń jyldan-jylǵa kóbeıýi dálel.

Sýdıalardyń da halyq senimin aqtap, sot júıesi aldyndaǵy óziniń mártebesine saı bedel men abyroıǵa ıe bolý maqsatyn aldyńǵy qatarǵa qoıatynyn, sol úshin aıanbaı eńbek etip jatqanyn aıta ketken jón. Óıtkeni, qoǵam sottan ádilettilikti, zańdylyqty, kásibı biliktilikti, qyzmette sybaılas jemqorlyqqa jol bermeýdi, ıaǵnı, minsiz qyzmetti talap etip otyr. Osy talap údesinen shyǵý - bizdiń árqaısysymyzǵa syn. Sotqa basyna is túsip, ádiletsizdikke ushyraǵan, quqyǵy buzylǵan jandardyń ǵana keleri anyq. Sol sebepti, olarǵa meılinshe ádeptilik kórsetilip, isti qaraýǵa tereń daıyndyq júrgiziledi.

«Sýdıa ádebi» kodeksiniń normalaryn saqtap, zańdy, ádil sheshim qabyldaý ár sýdıanyń memleket, halyq aldyndaǵy paryzy desek, artyq aıtqandyq emes. Sýdıalardy Prezıdenttiń tikeleı óziniń taǵaıyndaýy da bizdiń táýelsiz qyzmet atqarýymyzdyń kepili. Bul bizge árqashan da zańdy sheshim shyǵarýymyzǵa senim beredi. Búkil sot júıesi mártebesiniń joǵary bolýy úshin árbir sýdıa birinshiden, zańdy da ádil sot sheshimin shyǵarýǵa, ekinshiden, joǵary ádeptilik standarttardy saqtaýǵa, úshinshiden, sottyń táýelsizdigin nyǵaıtýǵa, ony qurmetteýge, abyroıyn kóterýge baǵyttalǵan qoǵamdyq is-sharalarǵa belsene qatysýǵa mindetti.

Memleket basshysynyń sýdıalardyń zańdy buzýyn jurttyń bárine jarııa etiletindeı tótenshe oqıǵaǵa teńeýi olarǵa qoıylatyn talaptyń qandaı deńgeıde ekenin ańǵartsa kerek. Sýdıa sot tóreligin iske asyrý kezinde táýelsiz jáne Konstıtýtsııa men zańǵa ǵana baǵynady.

Zań qoldanylǵanda myna qaǵıdalar basshylyqqa alynady. Máselen, adamnyń kinási zańdy kúshine engen sot úkimimen ǵana tanylady. Sondaı-aq bir quqyqbuzýshylyq úshin qaıtadan qylmystyq nemese ákimshilik jaýapqa tartýǵa bolmaıdy. Zańsyz tásilmen alynǵan aıǵaqtardyń zańdy kúshi bolmaıdy. Eshkim óziniń jeke moıyndaýy negizinde ǵana sottalýǵa tıis emes. Sýdıa sotqa qatysýshylarǵa óziniń pikirin, is boıynsha kózqarasyn aldyn-ala úrdis barysynda kórsetpeýi kerek.

Árbir sot sheshimi Ata Zańǵa, sondaı-aq zań aktilerine súıenip shyǵarylady. Biz halyqtyń senimine zańdy ári ádil sot sheshimderimiz arqyly ǵana ıe bolamyz.

Shınalhanov

Seıchas chıtaıýt