Sý sýyq jáne túnde tez kóteriledi - aqtóbelik qutqarýshy
Aqtóbe oblysynda sý tasqyny kezeńi 25 naýryz kúni bastaldy. Aldymen, Aqtóbe qalasy men Baıǵanın, Muǵaljar aýdandarynda sý kóterilip, adamdardy ábigerge saldy. Sol kezde № 2 qutqarý beketiniń onnan astam qyzmetkeri aýdandar men qaladaǵy adamdardy, úı janýarlary men tórt túlikti qutqarý jumystaryn júrgizdi. Búginge deıin óńirde 11 myńnan astam adam evakýatsııalandy. Sý deńgeıi túskende olardyń 3 myńǵa jýyǵy úıine oraldy.
Sharýa qojalyqtarynda malshylar shatyrda otyryp, kómek kútti — Nurbolat Jumaǵalıev
№ 2 qutqarý beketi súńgýirler bóliminiń jetekshisi Nurbolat Jumaǵalıev 2011, 2017, 2023 jyldary bolǵan sý tasqynyn kórgen. Buǵan deıin kóbine qala mańyndaǵy baý-baqsha ujymdaryna sý kirse, byltyr Qobda men Oıylda ózen arnasynan asty. Al bıyl qutqarý jumystaryn 26 naýryzda bastady. Muǵaljar aýdanyna shyqqan topta matorly temir qaıyq boldy.
— Aldymen, Muǵaljar aýdanyndaǵy sharýa qojalyǵynan 3 adamdy qutqaryp aldyq. Bir qıyny aýyldaǵy ózende qaı jerde seń júrip, kedergi kezigerin baǵamdaý qıyn. Soǵan qaramastan qutqarý jumystary úzilissiz júrdi. Birinshi sharýa qojalyǵyna barǵan kezde ekinshi qojalyqta da bir adam bar ekenin bildik. Ol adamǵa da soǵyp, malshyny alyp shyqtyq. Al 27 naýryzda taǵy eki adamnyń sý ortasyndaǵy qojalyqta qalǵanyn bildik. Olarǵa da baryp, qutqardyq. Muǵaljar aýdany Batpaqkól aýylyndaǵy sharýa qojalyǵynan da eki adamdy alyp shyqtyq. Olar shatyrda otyrdy. Sóıtip biz 8 adamdy qutqardyq. Bir ereksheligi, jer shalǵaı. Máselen aýdannyń Qojasaı aýylyna adam tasyp, elektr togyn jóndeıtin sheberlerdiń jumys isteýine múmkindik jasadyq, — dedi ol.
Qutqarýshylar tasqyn kezinde joldardy sý shaıyp, qatynas qıyndaǵanyn aıtty. Máselen, Muǵaljardyń Embi áskerı qalashyǵynan Jańajolǵa jetý úshin Birlik aýylyna aıaldap, jolaı olarǵa da kómektesip, birneshe shaqyrym júrdi.
— Tasqynnyń qaýiptisi — sý salqyn. Adamdar sýda uzaq ýaqyt tura almaıdy. Sińiri tartylyp, júregi ustap qalýy múmkin. Sondyqtan da olar sýǵa kirmeıdi. Sonymen birge qaıyq ta aýdarylyp qalýy múmkin. Biz barǵan sharýa qojalyǵyndaǵy eki malshy sý jaqyndaǵanyn bilgen, eskertý aldyn ala aıtylǵan. Olar eki atty baılap, sý kirgende qashyp shyǵamyz dep oılaǵan. Al sý kirgende eki at qashyp ketken, eki malshy shatyrda jan saýǵalaǵan. Taǵy bir aıta keterligi, sý kúndiz saı-salany toltyryp, túnde tez kóteriledi. Kóbine túnde qıyn bolady, — dedi Nurbolat Jumaǵalıev.
№ 2 qutqarý beketi súńgýirler bóliminiń jetekshisi Baıǵanın, Muǵaljar, Hromtaý aýdandarymen birge Qobda aýdanynda da qutqarý, tasymaldaý jumysyn atqardy. Keıbir sharýashylyqtaǵy malshylar tóldeý kezinde kóshpeı, qyrda jumysyn jalǵastyrǵan. Olarǵa azyq-túlik pen kórpe-tósek, qajetti jınalmaly shatyr jetkizildi.
Adamdar úıin tastap shyqqysy kelmedi — Aıdar Ishangalıev
Sý tasqyny kezinde kópti kórgen qyzmetkerlermen qatar jastar da qutqarý jumystaryn júrgizdi. № 2 qutqarý beketiniń qutqarýshy Aıdar Ishangalıev bolsa, bir apta boıy kólik ishinde túnip, sol jerde tamaqtanyp, sol jerden shaqyrtýǵa bardy. Bul — ol kórgen úlken qutqarý jumysy boldy.
— 26 naýryz kúni aldyn ala eskertý jumystary júrgizildi. Adamdarǵa úıdi tastap shyǵýyn suradyq. Keıbiri dereý shyǵyp, kóligine minip, óz týystaryna ketti. Al «barar jerimiz joq» degen adamdardy evakýatsııalyq beketterge tasymaldaý júrgizildi. Adamdardyń keıbiri úıine sý kirgenshe otyrdy. Olar «Sý kelmeıdi, kirmeıdi» dep oılaǵanyn jasyrmaıdy. Kóbine bir qabatty úılerden qutqarý jumysy júrdi. Al eki qabatty úı turǵyndary ekinshi qabatynda otyrdy. Eki balasy men áıeldi alyp shaqqanda olar motopompamen sý sorý jumysyn júrgizemiz dep oılaǵan, — dedi ol.
Óńirde evakýatsııa júrgizilgende № 2 qutqarý beketiniń qyzmetkerleri jan-jaqqa bólindi. Mundaǵy qutqarýshylar arnaıy kıim kıip, sýda júrse, keıbiri úshin matorly qaıyqpen qutqarýǵa týra keldi.
— Adamdar ózderimen birge kıim, tamaǵyn da alady. Asa aýyr bolmasa alyp shyǵamyz. Eger qaıta oralý kerek bolsa, baramyz. Máselen baý-baqsha ujymynda eskertýge qulaq aspaǵan adamdar qalyp qoıady. Olar keıde bir-birine kórshi bolyp shyǵady. Sóıtip birin alǵanda, ekinshisine de baryp, jınap shyǵamyz. Keleshek turǵyn alabyndaǵy baý-baqsha ujymynda bir úıdiń tórt adamy otyra bergen. Іrgetasy bıik bolyp, úıine sý kirmegenmen, jan-jaǵynda júrý múmkin emes. Sol úıde júkti kelinshektiń tolǵaǵy qysqan. Úıinde kúıeýi, eki balasy bar. Tek áıeli shyǵyp, ózgeleri eshqaıda ketpeıtinin aıtty. Taǵy bir oqıǵa bar. Eki ıtti qutqarýǵa týra keldi. Abalaı tuqymdy ıtti qutqarýǵa tórt qutqarýshy men úı ıesiniń qyzy shyqtyq. Barǵan kezde urǵashysyn kóndirip, rezeńke qaıyqqa mingizdik. Al ekinshisi kónbedi. Yryldap turyp alǵan soń biz qozǵala berdik. Sol kezde ol da ilesti. Sýda biraz júrip, jaǵaǵa 100 metr jaqyndaǵanda álsirep qaldy. Ony qolymyzden demek shyǵardyq. Asyl tuqymdy ıt bolǵan soń ony tasymaldaý qıynǵa soqty, — dedi Aıdar Ishangalıev.
Taǵy bir turǵyndy qutqarýshylar kúshtep alyp shyqty. Onyń ózin ǵana emes, úsh qoı, eki eshki, ıt-mysyq pen kúrketaýyqty qaýipsiz jerde kóshirdi.
— Naýryzda bir aptaǵa jýyq ýaqyt boıy demalyssyz jumys isteýge týra keldi. Keıin kezekshilikke shyqtyq. Bir apta kólik ishinde uıyqtap, sol jerde tamaqtanyp, sol jerden qutqarý jumystaryna shyqtyq. Tamaqty eriktiler tasydy, shtab ornalasqan aımaqtaǵy meıramhanalar jetkizdi, — dedi qutqarýshy.
Oblystaǵy qutqarý bóliminde barlyǵy 70-ke jýyq adam jumys isteıdi. Al № 2 qutqarý beketinde 20-ǵa jýyq qyzmetker bar. Onyń teń jartysyna jýyǵy sý tasqyny kezinde aýdandarǵa baryp kómektesti.