Statı isi: Amerıkalyq qor Qazaqstannyń talabyna qosyldy
2020 jylǵy 31 jeltoqsanda Outrider Management (budan ári – «Outrider») qarastyrýdaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń Nıý-Iorktegi qarjyger Denıel Chapmen, sondaı-aq ol ıelengen jáne baqylaıtyn Argentem Creek kompanııalary tobyna (birge «Chapmen») qarsy talabyna qosyldy. Sottyq protses Anatolıı Statı, onyń uly Gabrıel Statı jáne olar baqylaıtyn kompanııalar jelileri (birge «Statı») jasaǵan júıeli alaıaqtyqqa kómektesýshilik, arandatýshylyq jáne kelisim úshin jaýapkershilikke tartýǵa baǵyttalǵan. Bul alaıaqtyq Qazaqstan men Outrider qosa alǵanda birneshe tarapqa zalal keltirdi.
Outrider kezinde Statı kompanııasyna ınvestıtsııa salǵan. 2009 jyly Outrider Brıtandyq Vırdjın araldarynda tirkelgen jáne Anatolıı Statıge tıesili Trıstan Oıl Ltd (budan ári «Trıstan») kompanııasy shyǵarǵan oblıgatsııalardy satyp aldy.
Chapmenóziniń Argentem Creek kompanııasymen birge Trıstan oblıgatsııalarynyń iri ustaýshylarynyń biri bolǵan.
Oblıgatsııalar Qazaqstandaǵy Statımen basqarýshy kompanııalary «Tolkynneftegaz» JShS (budan ári «TNG») jáne «Kazpolmýnaı» JShS (budan ári «KPM») aktsııalary kepilimen qamtamasyz etilgen, alaıda Qazaqstan zańnamasynyń talaptarymen tirkelmegen. Oblıgatsııalardy ornalastyrýdan túsken barlyq tabystar Qazaqstandaǵy TNG jáne KPM-niń operatsııalaryna ınvestıtsııalanýy tıis edi. Alaıda, Statı óziniń málimdemeleri men mindettemelerin buza otyryp, oblıgatsııalardy satýdan amerıkandyq ınvestorlardyń mıllıondaǵan qarajatyn, óziniń basqa kompanııalaryna, sonyń ishinde Ońtústik Sýdandaǵy AscomSuddOperatingLimited-ke baǵyttaǵan, keıinnen AQSh Saýda mınıstrligi «AQSh-tyń Ulttyq qaýipsizdigi nemese syrtqy saıasatynyń múddelerine qaıshy keletin is-sharalarǵa qatysý nemese qatysý qaýpi bar» kompanııalar tizimine engizilgen.
Qazaqstannyń Nıý-Iorktegi shaǵymynda Statıdiń alaıaqtyǵynyń máni men egjeı-tegjeıleri baıandalǵan jáne Chapmen oblıgatsııalarǵa salynǵan aqshanyń urlanǵanyn anyqtap, Statıge qarsy sot isin qozǵaýdyń jáne alaıaqtyqty toqtatýǵa baǵyttalǵan quqyqtyq sharalardy qoldanýdyń ornyna, jańa jábirlenýshiden (Qazaqstannan) aqsha alý úshin alaıaqtyqqa qosylýǵa jáne ony qoldaýǵa sheshim qabyldaıdy dep negizdelgen.
Sotta birlesken talapker Outrider kompanııasy da Statıdiń alaıaqtyǵyna aldanyp, Chapmenniń Statımen jasaǵan áreketterinen zardap shekkenin aıtady. Outrider jáne Qazaqstan ekeýi de Denıel Chapmenǵa, Argentıným Krık Holdıngs LLS, Argentıným Krık Partners LP, Pasfaınder Argentıným Krık DP LLS jáne ACP I Treıdıng LLS alaıaqtyq, járdemdesý jáne quqyqqa qarsy minez-qulyqqa ıtermeleý, sondaı-aq aǵylshyn quqyǵy boıynsha zańsyz sóz baılasý maqsatynda sóz baılasqany úshin talap qoıady.
Jańa talaptarǵa qatysty Qazaqstan Respýblıkasynyń Ádilet mınıstri Marat Beketaev bylaı dedi:
«Outrider kompanııasynyń sotqa aryz-talap berýi Statı tarapy men olardyń Chapmen jáne Argentem Krık sııaqty sybaılastarynyń alaıaqtyq shemalarynan tek Qazaqstan ǵana zardap shekpegenin dáleldeıdi. Biz osy alaıaqtyq qurbandarynyń ózin jarııalaǵan jáne osy alaıaqtardy jaýapkershilikke tartý jáne olardyń zańsyz áreketteri úshin jazalaý jónindegi bizdiń kúsh-jigerimizge qosylǵandardyń qatysýyn qoldaımyz. Bul jańa talaptar, Gıbraltar sotynyń sońǵy sheshimimen birge, Statı men olardyń sybaılastary tórelik sot pen keıbir sottardy adastyrýy múmkin bolǵanymen, olar túpkilikti ádilettikten qashyp qutyla almaıtyndyǵyn rastaıdy».
Esterińizge salaıyq, 2020 jyly 27 qarashada Gıbraltar Joǵarǵy Soty Tolqynneftegaz bankrottyq basqarýshysynyń Statı tarabyna jáne onyń ishinde Trıstanǵa qarsy («Gıbraltar aktsııasy») shaǵym boıynsha sheshim shyǵardy. bul sheshim sheteldik ıýrısdıktsııalardaǵy Statıdi sotqa shaqyrýǵa ruqsat berý týraly TNG ótinishi boıynsha qanaǵattandyryldy. Gıbraltar Joǵarǵy Soty óz sheshimin shyǵarǵan kezde mańyzdy isti máni boıynsha naqty (fantastıkalyq emes) perspektıva tusynan qaraýdy talap etetin standartty basshylyqqa aldy.
Sot qaýlysynda Gıbraltar áreketi «shamamen alaıaqtyqtan týyndady», bul TNG-ge «shamamen 470 mıllıon jáne 36 mıllıon evro mólsherinde» zalal keltirdi dep kórsetilgen. Gıbraltar Joǵarǵy Soty 2020 jylǵy 27 qarashadaǵy sheshiminde, eki kúndik tyńdaý men kóptegen dálel materıaldaryn zerttegennen keıin, Statıdiń alaıaqtyq shemalaryna qatysty barlyq shaǵymdar máni boıynsha «qaralatyn mańyzdy másele» bolyp tabylady «naqty perspektıvalarymen» degen qorytyndyǵa keldi.