Sottaǵy bitimgershilik: Burynǵy bıler ınstıtýty jańǵyra ma
Joǵarǵy Sottyń tóraǵasy Jaqyp Asanovtyń bastamasymen 2018 jyldyń qańtar aıynan beri jobalyq menedjment ádisimen jeti top jumys isteýde. Olar óńirlerdi aralap, medıatsııa ınstıtýtynyń jumysyn jandandyrý, tatýlastyrý ortalyqtaryn kóptep ashý jóninde usynystarymen bólisip júr.
Qostanaıǵa «Sotqa deıin jáne sottaǵy tatýlasý» jobasy sheberinde jumys istep jatqan top óńirge kelip, túsindirý jumystaryn júrgizdi. Jıynǵa QR Joǵarǵy Sot tóraǵasynyń keńesshisi Saǵatbek Súleımen, «Birlese damý» áleýmettik kásipkerlikti damytý qory qoǵamdyq qorynyń prezıdenti Nurgúl Qaraǵoıshına, oblys ákiminiń orynbasary Marat Júndibaev jáne sot tóraǵalary men sýdıalar, quqyq qorǵaý salasynyń mamandary qatysty.
Basqosýda baıandama jasaǵan Saǵatbek Súleımen elimizde jyl saıyn sotta qaralatyn ister sanynyń eselep ósip jatqandyǵyn alǵa tartty.
«Ejelden ataly sózge toqtap, sóz qadirin bilgen, ańǵaldyǵy men adaldyǵyn joǵaltpaǵan dana halyq edik. Dástúrli qundylyqtar qunsyzdanyp, materıaldyq ıgilikter kóbirek dáripteletin búgingi qoǵamda adamdardyń bir-birine degen meıirimi azaıyp, qatigezdenip baramyz. Ajyratý ońaı sheshiletin sharýaǵa aınaldy. Bul áleýmettik qubylyspen qoǵam bolyp birigip kúresýimiz kerek. Ajyrasý aldynda turǵan otbasylarǵa aqsaqaldardyń keńesi, medıatorlar men kásibı psıhologtardyń, jastar saıasatymen aınalysatyn uıymdardyń júıeli kómekteri qajet. Ata-babamyzdan mıras bolǵan kelisim mádenıeti óz mánin joǵaltqan. Sotty adamdar ósh alýdyń quralyna aınaldyrǵan. Sol sebepti, janjaldasyp qalǵan adamdardyń arasyndaǵy daýdy sotqa jetkizbeı, ony ýshyqtyrmaı bitimgershilikpen, ymyramen sheshý joldaryn kórsetýimiz kerek», - deıdi Saǵatbek Súleımen.
Statıstıkalyq málimetterge sáıkes, órship turǵan daýlardyń kópshiligi - otbasylyq janjal. Atap aıtqanda, nekeni buzý, balasyn, ata-anasyn, jubaıyn asyraý úshin alıment óndirý sııaqty daýlar kóbeıgen. Máselen, 2013 jylmen salystyrǵanda 2017 jyly sotqa túsken ister men aryzdar sany 2 esege, ıaǵnı 1,4 mıllıonnan 2,7 mıllıonǵa deıin ósti. Qostanaı oblysynda byltyr - 3562, 2018 jyldyń 6 aıynda 1624 otbasynyń shańyraǵy shaıqaldy. Saldarynan jylyna 6 myńǵa jýyq bala otbasynda tolyqqandy tárbıe almaıdy.
Sot ardagerleri de turmystyq usaq daýlardy sotqa jetkizbeı, ózara sheshý kerektigin, burynǵy bıler ınstıtýtyn jańǵyrtyp, jas urpaqty soǵan tárbıeleý kerektigin aıtty. Qazirdiń ózinde Qoǵamdyq damý mınıstrligi medıatsııa ınstıtýtyn jetildirý maqsatynda «Jol kartasyn» ázirlep jatyr. Budan bólek, Joǵarǵy sottyń Kásipodaqtar federatsııasymen jasalǵan memorandýmy aıasynda óńirlerde tatýlasý kabınetteri ashylyp, nasıhat jumystary júrgizilýde. Mundaı ortalyqtarda medıatorlar, psıhologtar, zańgerler, aqsaqaldar birigip daýdy sheshedi, keńester beriledi, keshendi kómek kórsetedi.
Konferentsııa barysynda oblystyq sottyń tóraǵasy Aslambek Merǵalıev óńirde bitimgershilik baǵytta atqarylyp jatqan jumystarǵa toqtaldy. Onyń aıtýynsha, Qostanaı oblysynyń medıatorlar qaýymdastyǵynyń saıtynda daýlardy sheshýdiń túrli aspektileri boıynsha bólimder jasalǵan. Saıttyń basty paraǵynda oblys sýdıalarynyń medıatsııa máseleleri týrasynda maqalalary jaryq kórip turady. Jalpy, oblysta jergilikti atqarýshy organdardyń yqpalymen 43 medıatsııa kabıneti ashylǵan. Osyndaı jumystardyń nátıjesinde, oblystyq sotqa aǵymdaǵy jyldyń mamyr men qazan aıy aralyǵynda túsken 176 istiń 41-i bitimgershilikpen aıaqtaldy. Aǵymdaǵy jyldyń qyrkúıek aıynan bastap «Sottaǵy bitimgershilik rásimi» pılottyq jobasyna Rýdnyı, Arqalyq, Lısakov qalalarynyń sottary qosyldy. 2018 jyldyń 9 aıynda oblys boıynsha barlyǵy 23713 istiń 2755-i tatýlasý rásimimen aıaqtalǵan.