Sot Statıdiń Qazaqstanǵa qarsy azamattyq isin toqtatty
Lıýksembýrg Okrýgtik soty 2017 jyly Statıdiń aldyn ala tyıym salýdy bekitý týraly ótinishin qabyldamaı tastady. Sot Qazaqstannyń paıdasyna sheshim shyǵardy jáne Lıýksembýrg quqyq qorǵaý organdary alaıaqtyqqa qatysty tolyǵymen tergeý júrgizgenge deıin isti toqtata turýǵa sheshim qabyldady.
Lıýksembýrgte Statıge qatysty qylmystyq tergeýler bastalyp, qazirgi ýaqytta jalǵasýda. Statıdiń alaıaqtyǵyna baılanysty dáleldemelerdi, onyń ishinde Qazaqstan usynǵan túrli saraptamalyq qorytyndylardy qarap, sot «boljamdy alaıaqtyq gaz óńdeý zaýytyn salý barysynda keltirilgen zalal somasyna áser etýi múmkin ekenin joqqa shyǵarýǵa bolmaıdy» degen qorytyndyǵa keldi. Sondaı-aq, ol Qazaqstannyń alaıaqtyq týraly isi men Qazaqstanǵa qarsy tórelik sheshimine sáıkes, Statıdiń azamattyq talap-aryzdary arasynda jetkilikti baılanys bar dep qaýly etti.
Sot Svea Apellıatsııalyq sotynyń sýdıasy Patrık Sholdstromnyń, professor Krıstof Shroıerdiń, professor Djordj Bermannyń, Praısýoterhaýs Kýperstiń jáne AQSh-tyń burynǵy prokýrory Stefan Kassellanyń saraptamalyq qorytyndylaryn tikeleı atap ótti. Barlyq ekspertter tórelik sheshimdi alýda Statı júıeli túrde alaıaqtyqpen aınalysty jáne ony májbúrlep oryndaýǵa tyrysý arqyly alaıaqtyqty jalǵastyryp keledi degen qorytyndyǵa keldi.
Atap aıtqanda, Statı qatty júginetin Shvetsııa sottaryna qatysty shved sýdıasy jáne shved quqyǵy boıynsha sarapshy Sholdstrom mynadaı tujyrymǵa keldi «... Statı shved zańnamasyna sáıkes qylmystyq alaıaqtyqqa teń keletin is-áreketter men jasyrýlar arqyly tórelik sheshimge qol jetkizgendigi týraly senimdi dálelder bar».
2020 jylǵy naýryzda Qazaqstannyń Ádilet mınıstrligi Statı tórelik sheshimdi oryndaýǵa tyrysatyn negizgi ıýrısdıktsııada, ıaǵnı Lıýksembýrgte 2019 jylǵy mamyrda Respýblıka qylmystyq shaǵym bergendigi týraly aqparatty jarııa etkendigi týraly esterińizge sala keteıik. Bul shaǵym gaz óńdeý zaýytynyń qurylys qunyn alaıaqtyq jolmen kóterý jáne jalǵan qujatty paıdalaný týraly birneshe aıyptaýlarǵa qatysty. Qylmystyq shaǵymda Statıdiń tórelik sheshimdi oryndaý áreketteri alaıaqtyqqa teńestiriledi dep aıtylǵan, óıtkeni Statı:
І. qujattardy qoldan jasaýmen, qujattardy qoldan jasaýǵa talpynýmen jáne olardy paıdalanýǵa tyrysýmen aınalysty (Lıýksembýrg Qylmystyq kodeksiniń 196 jáne 197-baptaryn buza otyryp);
ІІ. alaıaqtyq arqyly sot sheshimin aldy nemese alýǵa tyrysty (Lıýksembýrg Qylmystyq kodeksiniń 496-babyn buza otyryp);
ІІІ. aqshany jylystatýǵa qatysty nemese aqshany jylystatýǵa oqtaldy (Lıýksembýrg Qylmystyq kodeksiniń 506-babyn buza otyryp).
Statı tarapy Anglııanyń Joǵarǵy Sotynyń prima facie sheshimniń alaıaqtyq jolmen alynǵandyǵy týraly sheshimine baılanysty aǵylshyn sot protsesinen bas tartqannan keıin 2017 jyldan bastap Lıýksembýrgte arbıtrajdyq sheshimdi oryndaýǵa umtylýda. 2017 jyldyń tamyzynda Statı Lıýksembýrg Uly Gertsogtiginde tórelik sheshim oryndalýyna múmkindik bar degen sot sheshimine qol jetkizdi. Bul sot sheshimi Lıýksembýrg apellıatsııalyq sotynyń 2019 jylǵy 19 jeltoqsandaǵy sheshimimen rastaldy. Qazaqstan Lıýksembýrg kassatsııalyq sotyna shaǵym túsirdi, onyń sheshimi aqpan aıynda shyǵady dep kútilýde.
Lıýksembýrg kassatsııalyq sotynda qandaı nátıje bolatynyna qaramastan, Lıýksembýrg aýdandyq sotynyń 2021 jylǵy 8 qańtardaǵy sheshimi, Statı taraptary qylmystyq protsestiń nátıjesi shyqqanǵa deıin Lıýksembýrgtegi Qazaqstannyń qandaı-da bir aktıvterine qatysty sheshimdi oryndaı almaıtyndyǵyn bildiredi.