«Soltústikte týǵan tilimizdi bilýge talpynys zor» - baspasózge sholý
***
Keshe Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde Syrtqy ister mınıstri Erlan Ydyrysov brıfıng ótkizip, elimizdiń syrtqy saıasat vedomstvosynyń ótip bara jatqan jylǵy qyzmeti jóninde baıandap berdi. Osy jaıt arqaý bolǵan maqala «Egemen Qazaqstan» gazetiniń senbilik sanynda «Jyl qaýyrt ári jemisti boldy» degen taqyryppen jarııalandy. Basylymnyń jazýynsha, brıfıng barysynda elimizdiń Syrtqy ister mınıstri Ýkraınaǵa baılanysty Reseı men Batys arasyndaǵy jaǵdaılardy da aıtty. Erlan Ydyrysovtyń aıtýynsha, Reseı men Batys elderi arasyndaǵy qalyptasqan problemalar, jalpylaı alǵanda, Batys pen Shyǵys arasynda túsinispeýshiliktiń órshýin týyndatyp otyr. Qazaqstan osy túsinispeýshiliktiń beıbit jolmen sheshilýin qoldaıdy. «Bizdiń Prezıdentimizdiń kúsh salýymen osy jyldyń 26 tamyzynda Mınskide Qazaqstan, Reseı, Belarýs prezıdentteriniń kezdesýi ótti, - dedi E.Ydyrysov osy másele jóninde. - Kezdesýge sondaı-aq Eýropalyq odaqtyń joǵary laýazymdaǵy ókilderi de qatysty. Budan bólek, jaqynda Qazaqstan basshysy aldymen Kıevke, odan keıin Máskeýge saparmen bardy. Jaqyn jýyqta kelissózder jolymen Ýkraınaǵa qatysty problemalar sheshimin taýyp, bul elde beıbitshilik pen qaýipsizdik ornaıdy degen úmittemiz».
Osy basylymnyń jazýynsha, Qazaqstanda tehnıkalyq baıqaýdyń biryńǵaı aqparattyq júıesi qurylǵan. Onyń ereksheligi, kólikti tekserip jáne nátıjesin osy júıege engizýdegi baǵdarlamalyq jasaqtalýynda. Mine, osylaısha, atalǵan mindetti sharanyń sapasy men aıqyndyǵy qamtamasyz etiledi. Joǵaryda kórsetilgen júıe Investıtsııalar jáne damý mınıstrligi Kólik komıtetiniń ortalyq málimetter bazasyna ornatý sheńberinde qurylǵan. Tehnıkalyq baıqaý ortalyqtary elimiz boıynsha atalǵan júıede málimetterdi onlaın berý múmkindigimen qamtamasyz etedi. «Qazirgi kezde tehnıkalyq baıqaýdan ótkizý barysynda kólik quraldarynyń jaǵdaıy týraly aqparattar tikeleı «Tehnıkalyq baıqaý» júıesine túsedi. Kelesi qadam - málimetterdi júıege qolmen engizýden bas tartý, bul degenimiz tehnıkalyq baıqaý ortalyqtarynda operatorlarmen málimetterdi qolmen engizý jáne túzetý múmkindikterinen aıyrady. Tehnıkalyq baıqaý barysynda kólik quralynyń jaǵdaıy salystyrylady, ıaǵnı, óz kezeginde «Tehnıkalyq baıqaý» biryńǵaı aqparattyq júıesimen biriktirilgen, mamandandyrylǵan baǵdarlamalyq jasaqpen tekseriledi. Búgingi kúni tehnıkalyq baıqaý ortalyqtary 70 paıyzdan artyq mamandandyrylǵan baǵdarlamalyq jasaqpen jabdyqtalǵan», - dep jazady basylym. Maqala «Tehnıkalyq baıqaý kompıýter arqyly júrgiziledi» degen taqyryppen berilgen.
*** «Aıqyn» gazetiniń búgingi sanynda qoǵam qaıratkeri Jarasbaı Súleımenovpen aradaǵy suhbat «Soltústikte týǵan tilimizdi bilýge talpynys zor» degen taqyryppen berilgen. Basylym tilshisiniń: «Osydan eki-úsh jyl buryn syrttan kelgen aǵaıyndardyń kóshiniń basyn soltústikke burǵan edi. Qazir qandastardyń jaǵdaıy qandaı?», degen saýalyna da qoǵam qaıratkeri tuşymdy jaýap bergen. Ol: «Qyzyljar óńiri kóshtiń basyn atamekenge burǵan aǵaıyndardy sonaý ótken ǵasyrdyń 90-shy jyldarynda qabyldaı bastaǵan. Ótpeli kezeńniń qıyndyqtary olarǵa da úlken salmaq bolyp, kópshiligi turaqtaı almady. Qazir jaǵdaı ózgerdi ǵoı. Jumys isteımin degen adamdarǵa múmkindik molaıdy. Neshe túrli memlekettik baǵdarlamalar bar. Sol sııaqty, jeńildikpen nesıe alýǵa da bolady. Bul arada bári adamnyń ózine baılanysty. «Osy jerde turamyn, elime, halqyma qyzmet etemin» degen shyn nıetpen kelgen aǵaıyn maqsatyna jetedi», - deıdi. Sonymen qatar ol soltústikte qazaq tilin bilýge umytylystyń zor ekendigin, kóptegen ózge ult ókilderi balalaryn qazaq mektepterine berip jatqanyn atap ótken.
*** «Aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýshilerdi yntalandyrý maqsatynda elimizde byltyrdan beri «Agrobıznes-2020» salalyq baǵdarlamasy júzege asyrylyp otyrǵany kópshilikke belgili. Bul baǵdarlama aıasynda etti mal ósirý salasyn damytý, onyń eksporttyq áleýetin arttyrý sııaqty birneshe basym baǵyttar qamtylǵan. Al bıylǵy jyldan bastap osy baǵdarlama aıasynda qoı ósirý salasynda mal basyn arttyrýǵa den qoıǵan otandyq fermerlerge tikeleı qoldaý kórsetý maqsatynda «Altyn asyq» atty arnaıy baǵdarlama ázirlengen bolatyn. Osyǵan baılanysty «Agrarlyq nesıe korporatsııasy» AQ bıyl jazdan bastap elimizdiń túrli óńirlerinde, onyń ishinde Aqmola oblysynda da nesıe alýǵa nıetti fermerlerdi qarjylandyrýǵa kirisken bolatyn», dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti senbilik sanynda jarııalanǵan «Qoı sharýashylyǵy qaıta jańǵyrmaq» atty maqalasynda.
Basylym baǵdarlama aıasynda bıyl jazdan bastap elimizdiń túrli óńirlerinde, onyń ishinde Aqmola oblysynda da nesıe alýǵa nıetti fermerler qarjylandyryla bastaǵanyn jazady. Jeti jyl merzimge deıin beriletin nesıelerdiń syıaqy mólsherlemesi jylyna sýbsıdııany eseptegende nebári 7 paıyzdy quraıdy. «Altyn asyq» baǵdarlamasyna qatysatyn fermerlerdiń biri - jeke kásipkerlikpen aınalysatyn Baqtııar Turarov. Onyń sharýa qojalyǵy Aqmola oblysyna jaqsy tanymal. Kásipker sońǵy 10 jyldan beri mal sharýashylyǵymen aınalysyp keledi. Sharýashylyqty odan ári dóńgeletý úshin áli biraz ınfraqurylym qajet ekenin eskergen kásipker endi qoı ósirýge myqtap den qoıyp, óziniń agrarlyq bıznesin keńeıte túspek. Kásipkerdiń bul maqsatyna qol jetkizýi úshin «Agrarlyq nesıe korporatsııasy» AQ tarapynan 8,7 mıllıon teńge kóleminde nesıe berildi. Bul qarajatqa sharýa taǵy 310 bas qoı men 15 bas asyltuqymdy qoshqar satyp alǵan. Baqtııar Turarovtyń aıtýynsha, «Altyn asyq» - qoı ósirýmen aınalysatyn barlyq sharýashylyq ıeleri úshin kópten kútken baǵdarlama. «Bizdiń ata-babalarymyz ǵasyrlar boıy qoı ósirýmen aınalysqan, sondyqtan qoı ósirýshilerdi qarjylandyratyn osy «Altyn asyq» baǵdarlamasynyń qabyldanǵanyn estı sala men oǵan qatysamyn dep sheshtim. Korporatsııanyń Aqmola oblysy boıynsha fılıalyna kelip, óz ótinishimdi berdim», deıdi Baqtııar», dep jazady basylym.
«Altyn asyq» baǵdarlamasynyń mundaı tıimdi tustary men artyqshylyqtaryn tek Baqtııar Turarov qana emes, elimizdiń ár óńirlerindegi ózge de qoı ósiretin kóptegen sharýashylyqtar baǵalap otyr. Qazirge deıin «Altyn asyq» nesıelendirý baǵdarlamasynyń aıasynda kásipkerlerge jalpy sany 84 myń bas qoı satyp alýyna qarjy berildi» dep túıindelgen maqala.