SQO-da jatyr moıny obyrynan byltyr 11 adam qaıtys boldy
Taralýy boıynsha jıi kezdesetin qaýipti dert sút bezi obyrynan keıin ekinshi orynda tur. Byltyr Soltústik Qazaqstan oblysynda osy obyr jańadan 77 áıelde anyqtalsa, 11 adam qaıtys boldy.
QazAqparat tilshisine oblystyq onkologııalyq ortalyqtyń onkogınekology Irına Astanına jatyr moıny qaterli isigi jaıynda, onyń aldyn alý joldary týraly aıtyp berdi.
SQO kópsalaly aýrýhananyń onkologııalyq ortalyq onkogınekology Irına Astanınanyń aıtýynsha, jatyr moıny obyry dıagnostıka men emdeý salasynda qol jetkizilgen belgili bir jetistikterge qaramastan, áli kúnge keń taralǵan. Qazaqstanda jyl saıyn jatyr moıny obyrynyń 1500-den astam jańa jaǵdaıy anyqtalady. Onyń 80,4% obyr I-II satysynda anyqtalsa, syrqattardyń 3,5% aýrýdy asqyndyryp, IV satysynda ǵana dárigerdiń kómegine júginedi eken. Sońǵy kezde reprodýktıvti jastaǵy áıelder kóp aýyratyn bolǵan. ıAǵnı 35 jasqa deıingi qyz-kelinshekterde jatyr moıny obyrynyń ósý tendentsııasy baıqalady, aýrý «jasaryp» keledi.
«Jas áıelderdiń arasynda qaterli derttiń kóbeıýiniń birneshe sebebi bar. Bul medıtsına qyzmetkerleriniń halyq arasynda júrgizetin túsindirý jumystarynyń tómen deńgeıin, sondaı-aq jatyr moıny obyryna ákeletin aýrýlardy ýaqtyly anyqtamaýdy jáne emdeýdi kórsetedi. Medıtsına qyzmetkerleri kez-kelgen jastaǵy áıeldi tekserý kezinde asa saq bolǵany jón», - deıdi Irına Astanına.
Dárigerdiń aıtýynsha, jatyr moıny isigine ákeletin birneshe faktor bar. Olar: jynystyq qatynasqa 14-18 jastan túsý, erte júktilik, jynystyq seriktesterdi jıi ózgertý, áıelderde nemese onyń jynystyq seriktesinde papıllomovırýstyq nemese gerpetıkalyq ınfektsııanyń bolýy, anamnezinde jıi túsik jasatý, kúnine eń keminde 5 ret temeki shegý, jatyr moıny patologııasyn - erozııa, dısplazııa, leıkoplakııa, polıpterdi ýaqtyly emdemeý, tuqymqýalaýshylyq, ımmýnıtet tapshylyǵy, gormonaldy kontratseptıvterdi qabyldaý.
«Jatyr moıny qaterli isigi – uzaq ýaqyt boıy belgi bermeı damıtyn dertterdiń biri. Kóbinese áıelder qan aralas bólinýlerge, aýyrsynýlarǵa shaǵymdanady. Jalpy qan ketý - eń kóp taralǵan klınıkalyq sımptomy. Aýrýdyń bastapqy satysynda qan jynystyq qatynastan nemese jatyr moınyn tekserýden keıin ketýi múmkin. Ádette áıeldiń beli, tómengi jaǵynda aýyrsyný paıda bolady. Al metastaza ketip, isik basqa múshelerge taraǵan jaǵdaıda adamnyń dene qyzýy kóterilip, aıaq-qoly isinedi, ishek, nesep shyǵarý júıesi buzylady. Jalpy belgilerine keletin bolsaq – álsireý, tez sharshaý, tábettiń bolmaýy, jumys isteý qabiletiniń tómendeýi, dene salmaǵyn joǵaltý», - deıdi onkogınekolog.
Mamannyń aıtýynsha, kópshilik onkologııalyq aýrý dıagnozy qoıylysymen kúızeliske túsip ketedi. Bul durys emes. Úreılenýge negiz joq. Obyr erte satysynda anyqtalǵan jaǵdaıda tolyq táýir bolady nemese tıisti dári-dármekti qabyldap, ári qaraı ómir súre beredi. Eń bastysy úmit úzbeı, ómirdi súıý qajet.
«Qazirgi ýaqytta jatyr moıny obyry negizgi úsh baǵyt boıynsha júrgiziledi. Ol – hırýrgııalyq emdeý tásili, hımııalyq jáne sáýleleik terapııa. Bul tásilderdiń eń tıimdisin dáriger syrqattyń jaǵdaıyna, obyrdyń satysyna jáne basqa da kóptegen jaıttardy eskere otyryp belgileıdi.
Elimizde bul qaýipti derttiń aldyn alý úshin, densaýlyqty jaqsartý úshin zaman talabyna saı jaǵdaıdy jasap keledi. Tek halyq der kezinde baryp skrınıngten ótse bolǵany. Qyz-kelinshekter gınekologtyń tekserýinen turaqty túrde ótip turýy qajet. Jatyr moıny obyrynyń aldyn alý úshin papılloma vırýsyna qarsy ekpe alýǵa bolady. Ol obyr dertine shaldyǵý deńgeıin edáýir tómendetedi. Jalpy ár qyz-kelinshek óz densaýlyǵyna nemquraıly qaramasa eken», - deıdi Irına Astanına.
Oblystyq onkologııalyq ortalyqtyń málimetinshe, qazirgi ýaqytta óńirde 544 áıel jatyr moıny obyrynan dıspanserlik esepte tur. Byltyr bul dert 77 adamda anyqtaldy, 11 áıel aýrýdan qaıtys boldy.
28 qańtar kúni ortalyq jatyr moıny qaterli isiginiń aldyn alýǵa baǵyttalǵan is-shara aıasynda «ashyq esik» kúnin ótkizbek. Onkogınekologtar tańǵy saǵat 9.00-den 13.00-ge deıin qabyldaý júrgizedi.