SQO-da erli-zaıyptylar 28 balany asyrap alsa, bireýin qaıtaryp bergen
Oblystyq bilim basqarmasy basshysynyń orynbasary Tatıana Protopopova tilshi suraqtaryna jaýap berip, óte sırek bolsa da asyrap alǵan balany qaıtarý faktileriniń kezdesetinin aıtty.
— Oblysta qansha balalar úıi bar?
— Qazir bilim berý salasynda «balalar úıi» degen túsinik joq. Jalpy óńirde jetim balalar jáne ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalar tárbıelenetin 10 mekeme bar. Onyń 8-i — bilim berý júıesine qaraıdy. Sonyń úsheýi — ómirlik qıyn jaǵdaıdaǵy balalardy qoldaý ortalyǵy. Bul ortalyqtar Qyzyljar aýdanynyń Arhangelka aýylynda, Aıyrtaý aýdanynyń Saýmalkól jáne M. Jumabaev aýdanynyń Polýdıno aýylynda ornalasqan.
Al otbasylyq úlgidegi balalar aýyly jáne 2 jasóspirimder úıiniń biri Petropavlda jáne Aqjar aýdanynyń Talshyq aýylynda ornalasqan.
Sondaı-aq, Qyzyljar aýdanynda jetim balalar men ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalar tárbıelenetin erekshe bilim berýdi qajet etetin balalarǵa arnalǵan Sokolov arnaıy mektep-ınternaty bar. Ǵ.Músirepov atyndaǵy aýdanda jetim balalar men ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵan balalarǵa arnalǵan Shóptikól arnaıy mektep-ınternaty jumys isteıdi.
Petropavldaǵy «Balalar úıi» KMM densaýlyq saqtaý salasynyń quziretinde. Jumyspen qamtý jáne áleýmettik qorǵaý júıesine Petropavldaǵy balalarǵa áleýmettik qyzmet kórsetý ortalyǵy qaraıdy.
Byltyr tárbıelenýshiler sany 312 bolsa, qazirgi ýaqytta bul mekemelerde 344 bala tárbıelenip jatyr.
— Bul mekemelerge byltyr, bıyl qansha bala qabyldandy? Qanshasy tul jetim?
— Balalar ártúrli sebeptermen túsedi, biriniń áke-sheshesi ata-ana quqyǵynan aıyrylǵan, biriniki qamaýda otyr. Endi biriniń ata-anasy uzaq emdelýde, izdeýde, ómirlik qıyn jaǵdaıǵa tap bolǵandyqtan ýaqytsha beretinder bar. Jetim balalardyń úlesi — 14%.
— Bala asyrap alýǵa nıettiler azaıǵan joq pa? Shetelden kelip bala asyrap alýshylar bar ma?
— Byltyr 28 balany, bıyl 21 balany erli-zaıyptylar asyrap aldy. Bári — SQO-nyń turǵyndary. Sonyń ishinde: 7 aılyq bir bala, 1 jastaǵy — 4 bala, 2 jastaǵy — 1 bala, 4 jastaǵy — 2 bala, 5 jastaǵy — 3 bala, 6 jastaǵy — 2 bala, 7 jastaǵy — 1 bala, 8 jastaǵy — 4 bala, 10 jastaǵy — 1 bala, 12 jastaǵy — 1 bala jáne 17 jastaǵy jasóspirim qazir otbasynda tárbıelenip jatyr.
Respýblıkalyq derekter bankinde ortalyqtandyrylǵan esepte turǵan balalar bizdiń elden tys jerde turaqty turatyn Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattaryna asyrap alýǵa berilýi múmkin.
Sheteldikterdiń bala asyrap alýy týraly isterdi qaraǵan kezde sot azamattyǵy men turǵylyqty jerine qaramastan balanyń týystarynyń ne Qazaqstan Respýblıkasy azamattarynyń osy balany birinshi kezekte asyrap alýyna múmkindik beredi.
— Asyrap alǵan balany qaıtarý faktisi sońǵy ret qashan tirkeldi?
— Oblysta balalardy asyrap alýshylardyń qaıtarýy óte sırek kezdesedi. Sońǵy jeti jylda osyndaı 3 jaǵdaı tirkeldi. Sonyń biri byltyr boldy. Jalpy qazirgi ýaqytta 18 jasqa deıingi 121 bala asyrap alýshylardyń qolynda.
— Balany kim asyrap ala almaıdy?
— Sot áreketke qabiletsiz nemese áreket qabileti shekteýli dep tanyǵan adamdar, ata-ana quqyǵynan aıyrylǵan nemese turaqty turǵylyqty jeri joq adamdar, dástúrli emes jynystyq baǵdar ustanatyn, sottylyǵy bar, azamattyǵy joq, tabysy jetkiliksiz, narkologııalyq nemese psıhonevrologııalyq dıspanserlerde esepte turǵan adamdar bala asyrap ala almaıdy.
— Bala asyrap alýshylarǵa memleket tarapynan qandaı kómek kórsetiledi?
— Bala asyrap alýshylarǵa 75 AEK mólsherinde, ıaǵnı 277 myń teńgege jýyq birjolǵy aqshalaı tólem júrgiziledi.
Eske salsaq, budan buryn alalar úıiniń túlekteri úlken ómirde qandaı kedergilerge tap bolatyny aıtyldy.