Sırııadan oralǵan balalar qýyrshaqty baýyzdap oınaıdy – teolog

ALMATY. QazAqparat – Sırııadaǵy soǵys otyn kórgen balalar aýyr psıhologııalyq jaraqat alyp oralady. Balalardyń minez-qulqy týraly teolog, dintanýshy, Nur Múbarak Egıpet ıslam mádenıeti ýnıversıtetiniń doktoranty, respýblıkalyq aqparattyq nasıhat tobynyń múshesi Serikjan Enshibaı aıtyp berdi.

Teologtyń aıtýynsha, bul balalardy qalypty qoǵamǵa qaıtarý úshin jyldar boıy keshendi psıhologııalyq jumys qajet.

Sırııaǵa barǵandardyń kópshiligi radıkal sáláfızm ustanymyn ustanady.

«Týǵaly radıkal sáláfızm baǵytynda tárbıelengen balalar tipti ózderiniń áke-sheshesinen qaýiptirek. Eger ol dinge 20 jasta, mektepten keıin kep jatsa, ol adamdy qoǵamǵa qaıtarý ońaı. Al radıkal sáláfıttik baǵyttaǵy otbasynda oı erkindigi shekteledi. Olar ekinshi, bolýy yqtımal, balama baǵyttardy múlde qarastyrmaıdy. Zerttep, taldaý, analız degen tipte joq. Balalar da sol tárbıemen ósedi. Bolashaqqa óte qaýipti bolýy múmkin. Memleket basa nazar aýdarýy kerek. Balalarmen kóbine psıholog mamandar jumys jasasa, nur ústine nur bolar edi», - dedi Serikjan Enshibaı.

Dintanýshynyń aıtýynsha, Sırııada bastan keshken ómiri balanyń oıynynan da kórinis tabady. Ol praktıkada mundaı oqıǵalarmen jıi kezdesken.

«Sırııadan kelgen balalardyń oıyn oınap otyrǵanyn qarasańyz, oıǵa qalasyz. Olar qýyrshaqtyń basyn kesip, aıaǵyn syndyryp, baýyzdap oınaıdy. «Atyp óltiremin» degen sózdi aıtady. Ony aıtqan balada jazyq joq. Ol neni kórdi, neni estidi – sony isteıdi. Biraq, balamen jumys jasaý ońaı. Oıyndaryn qaıta ózgertip, basqa nárselermen qyzyqtyrý syndy keshendi amaldaryn tabý kerek», - dedi ol.

QR Bilim jáne ǵylym vıtse-mınıstri Bıbigúl Asylova habarlaǵandaı, búginde 506 bala Sırııadan qaıtyp keldi. Qazirgi tańda elimizde jasóspirimderdi qoldaýǵa arnalǵan 15 áleýmettik-psıhologııalyq, quqyqtyq ortalyq jumys istep tur. Olarda statsıonarda táýlik boıy 14 balasymen 4 ana jatady. Qalǵandary – kúndizgi statsıonarda. 254 baldyrǵan mektepke deıingi tárbıemen qamtylǵan. ıAǵnı, olar balabaqshalarǵa baryp júr. Mektepterde 153 bala oqyp jatyr.

Sondaı-aq, tul jetim qalǵan 33 bala arnaıy mekemelerge taratyldy.

Arasynda sol jaqta týǵan, qazaqsha, oryssha múlde bilmeıtin aralas nekeden týǵan balalar da bar. Qazir olarmen mektep psıhologtary jumys jasap jatyr.

«Bul balalardy oqshaýlaýǵa múmkindik bermeýge tyrysamyz. Ózderiniń ulttyq qundylyqtaryna mahabbaty oıansyn degen maqsatpen Nur-Sultanǵa, tarıhı mýzeılerge ekskýrsııa jasaımyz», - dedi Serikjan Enshibaı.

Al balalar psıhology Natalıa Sanarova 9 jasqa deıin balada krıtıkalyq oılaý qabileti bolmaıtynyn aıtty. ıAǵnı, balalardyń ár kórgeni túpsanasyna jazylady.

«Bul, erteńgi kúni onyń bolashaqtaǵy minez-qulqyna, ómirine qatty yqpal etedi. Balalardyń árqaısysymen psıhologııalyq jumys jasalýy kerek. Álbette, balalar stress alǵan, tildi túsinbeıtin ortaǵa kelgen, kóp qantógis, agressııa kórgen. Tipti, jastaıynan ata-anasynan aırylǵan. Aýyr psıhologııalyq jaraqat alyp kelgen. Eger muny óz betimen jibersek, biz qoǵamǵa sińe almaıtyn agressıvti urpaqqa tap bolamyz. Remarktiń «3 tovarışa» týyndysynda Birinshi dúnıejúzilik soǵystan soń qoǵamǵa beıimdele almaı, syrtta qalǵan tutas urpaq týraly aıtylady. Bul jaǵdaıda da týra solaı bolýy yqtımal. Bul balalar da erteń qoǵammen baılanys taba almaýy múmkin. Nemese konflıktilik jaǵdaıǵa ákeledi», - dedi Natalıa Sanarova.

Psıholog balalardy qorqynysh pen kúızelisten art-terapııa, tynys alý gımnastıkasy, qummen oınaý sııaqty oıyndar shyǵarýǵa kómektesetinin aıtty.