Sıngapýr COVID-19-ben qalaı kúresti – sheteldik sarapshy
COVID-19-ben kúreste Sıngapýr basymdyqty osy alǵashqy medıtsınalyq sanıtarlyq kómekti damytýǵa salyp otyr.
Bul oıymen Sanjar Asfendııarov atyndaǵy qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń ujymymen onlaın suhbattasý barysynda Sıngapýr Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý mektebiniń dekany, professor Teo Ik In bólisti.
«Biz 2003 jyly SARS epıdemııasy kezinde aýyr soqqy aldyq. Álem boıynsha sonda SARS-tan Sıngapýr eń qatty zardap shekti. 238 adam juqtyryp, 33 adam kóz jumdy. Sol kezde-aq biz densaýlyq saqtaý salasynda ózgeris kerek ekenin túsindik», - dedi maman.
Sıngapýr mamandary 2020 jyly qańtarda koronavırýs adamnan adamǵa juqpaıdy dep oılaǵan.
«9 aı ótken soń adamnan adamǵa juǵatyny, adamdar sımptomsyz tasymaldaıtyny anyqtaldy. Sondyqtan densaýlyq saqtaý saıasaty evolıýtsııamen damyp otyrýy kerek. Kez kelgen vırýsty aýyzdyqtaımyn degen memleket úshin áleýmettik qashyqtyqty saqtaý, maska taǵý óte ózekti másele bolyp otyr. Jaqynda ǵana, 5 apta buryn biz Gonkongtan jańa málimet aldyq. Koronavırýspen bir ret aýyrǵan adam qaıtadan juqtyrǵan. Sondyqtan, ujymdyq ımmýnıtet degen strategııanyń qazir múlde paıdasy joq. Qazirgi másele vaktsına bolyp otyr», - dedi ol.
Mamannyń aıtýynsha, jyldyń basynda Sıngapýrdyń saıasatyn koronavırýspen kúresýde altyn standart dep ataǵany ras.
Alaıda 2 aıdan soń másele ýshyǵa bastady.
«Ahýal kez kelgen ýaqytta qıyndaýy múmkin. Adam ólimi statıstıkasy áp sátte ózgerýi múmkin. 0-den 100-ge jetip, lokdaýn týraly sheshim qabyldanýy arasynda kóp ýaqyt kerek emes. Sońǵy eki aıda bizde adam ólimi 5-ten az bolyp turǵan. Keıde múlde adam ólimi tirkelmeıtin kúnder bolady. Kópshiligi jataqhanalarda turatyn shetelden kelgen mıgranttar arasynda órship jatyr. Vırýs kóbinese syrttan kelgenderden juǵyp jatyr. Qańtarda QHR elinen kelgen adamdardan taralsa, keıinirek AQSh pen Eýropadan Sıngapýr azamattary qaıta orala bastady. Biz úshin eń basty másele – shekarany basqarý», - dedi professor Teo Ik In.
Pandemııa bastalǵan kezde Sıngapýr saıasatkerleri durys boljam jasaý úshin ǵalymdar, epıdemıologtar, ınfektsııalyq modeldeý mamandarynan keńes alyp otyrdy.
«SARS epıdemııasy bolǵan 2003 jyldan beri bizdiń mamandar barlyq krızıstik ahýaldarǵa úırengen. Densaýlyq saqtaý uıymdary tótenshe jaǵdaı rejımine tez aýysa alady. Onyń barlyǵy tájirıbeden ótken. Sıngapýrda qazir 56 myń adam koronavırýs juqtyrǵan.
Onyń ishinde 28 adam qaıtys bolǵan. Dárigerlerdiń arasynda 10 adam ǵana juqtyrǵan. Bul alǵashqy medıtsınalyq sanıtarlyq kómek býynynyń daıyndyǵyn kórsetse kerek», - dedi professor.
Buǵan deıin S.Asfendııarov atyndaǵy Qazaq ulttyq medıtsına ýnıversıteti ótkizgen onlaın konferentsııa barysynda Jańa Zelandııanyń Vellıngton qalasyndaǵy Otago ýnıversıtetiniń professory Maıkl Beıker COVID-19-ben kúreste birinshi medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek júıesi qalaı uıymdastyrylǵanyn málim etken bolatyn.
Sonymen qatar, AQSh-taǵy Densaýlyqty baǵalaý jáne kórsetkishter ınstıtýtynyń dırektory Krıstofer Mıýrreı COVID-19 boıynsha Qazaqstanǵa qatysty boljamyn aıtqan edi.
Odan keıin Japon mamany Norıo Omagarı alǵashqylardyń biri bolyp Japonııaǵa toqtaǵan Diamond Princess krýız laıneriniń jolaýshysyn qalaı qutqarǵandaryn aıtty.